Паёми Пешвои миллат, Президенти ҷумҳурӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз муҳимтарин санадҳои низоми сиёсӣ ба шумор меравад, зеро дар он Сарвари давлат тамоми паҳлуҳои ҳаёти сиёсию иҷтимоӣ, иқтисодию фарҳангӣ ва робитаҳои хориҷии ҷумҳуриро мавриди таҳлилу баррасӣ ва натиҷагирӣ қарор дода, раванди фаъолияти сохторҳои ҳукумати кишварро барои соли нав муайяну муқаррар месозад, ки ҳар фарди кишварро барои созандагӣ ва ҳаёти осоиштаву шоистаи инсонӣ ҳидоят менамояд.

Дар баробари таҳлили тамоми соҳаи ҳаётан муҳими кишвар Сарвари давлат ба вазъи имрӯзаи ҷаҳон низ таваҷҷуҳ зоҳир карда, иброз дошт, ки солҳои охир терроризм ва экстремизм ба хатари глобалӣ табдил ёфта, ҷаҳони муосирро ба ташвиш овардааст. Дар ҳақиқат, тавассути ВАО маълум мегардад, ки мутаассифона, зуҳури гуруҳҳои ифротӣ ва амалҳои терористӣ дар ҷомеаи ҷаҳонӣ зиёд гардидааст. Гуруҳҳои ифротгарову созмонҳои терористӣ ҳамчун як хатари бузурги минтақавӣ ва ҷаҳонӣ амнияту суботи аксари кишварҳои мусулмоннишинро зери таҳдиди ҷиддӣ қарор додаанд. Ин гуруҳҳои хунхор тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ ҷавононро ҷалб карда, ҳаёти онҳоро месӯзонанд. Бинобар ин, дар шароити пешомада, танҳо сафарбарсозии тамоми имкониятҳои моддиву маънавӣ ва ба роҳ мондани набарди умумимиллӣ метавонад ҳамчун  мубориза бо ин тафаккур бошад.  

Раванди ба гуруҳҳои ифротӣ пайваст шудани ҷавонон дар кишварҳои гуногуни ҷаҳон нишон медиҳад, ки насли нави ифротгароён ва хусусан пайравони гурӯҳи терористии ба ном «Давлати исломӣ» роҳҳои наву пуртаъсири таблиғу ташвиқро дар байни ҷавонон ба роҳ мондаанд. Бояд қайд намуд, ки ҳамин равиши таблиғотии соддаву таъсирнок ва истифодаи васеъ аз воситаҳои муосири иттилоотӣ ва шабакаҳои иҷтимоӣ яке аз омилҳои шомил шудани бештари ҷавонон ба ин гурӯҳ ба шумор меравад.

Ваҳшонияте, ки имрӯз дар баъзе кишварҳои мусулмонӣ инсониятро фаро гирифтааст, дар таърих назир надорад. Амалҳои бераҳмонаи ифротиён, бахусус созмони террористии ДИИШ, ки на ба кӯдакону занон ва на ба пиру ҷавон заррае раҳм надошта, боиси марги ҳазорҳо афроди бегуноҳ гаштаанд.

Манзараи қатлу кушторҳои бераҳмона, овораю сарсон ва гуреза гардидани мардуми бегуноҳ аз ҷумла модарону кӯдакон ҷигари инсонро реш-реш мекунад. Президенти мамлакат вазъияти кунунии ҷомеаи ҷаҳонӣ, бахусус кишварҳои мулумонии Шарқро, ки ғарқи гирдоби терроризму экстремизм гардидааст, дар Паёми худ баррасӣ намуда, қайд намуд, ки «афзоиши ҷиноятҳои хусусияти экстремистӣ ва террористидошта ба вусъат ёфтани терроризми байналмилалӣ, фаъолшавии унсурҳои тундраву ифротгаро, ҷалби ҷавонон ба сафи созмонҳои террористиву экстремистӣ ва иштироки онҳо дар низоъҳои мусаллаҳонаи давлатҳои хориҷӣ мусоидат менамояд».

Мавриди зикр аст, ки гуруҳи ифротии «Давлати исломӣ» дар чанд соли мавҷудияташ бар баъзе минтақаҳои Ироқ ва Сурия даҳшатноктарин амалҳои зиддифарҳангӣ ва зиддитамаддуниро ба намоиш гузошт, ки барои ҳамагон маълум аст. Онҳо баробари ишғоли шаҳрҳо чун қабилаҳои ваҳшӣ вориди осорхонаҳо шуда, тамоми ёдгориҳои ҳунариву фарҳангии бостониро аз байн бурданд. Ҷанги ваҳшиёнаи ДИИШ бо фарҳангу таъриху тамаддуни башарӣ дар шаҳри бостонии Полмирои Сурия башариятро ба ҳайрат гузошт, зеро онҳо ин шаҳри таърихии чандҳазорсоларо, ки аз даврони Ошӯриён ҳифз шуда буд, хароб намуданд.

Бояд қайд намуд, ки умуман, набард бо ҳунару фарҳанг, ҷанг бо мактабу маориф, душманӣ бо илму огоҳӣ, нафрат ба таъриху тамаддун ва зиддият ба рушду ободӣ як ҷузъи унсурии моҳияти гуруҳҳои ифротгарои динӣ мебошад. Онҳо таълимоти исломиро аз фарҳанг, аз ҷумла фарҳанги исломӣ ҷудо карда, онро аз арзишҳои олитарине чун илм, огоҳӣ, раҳм, шафқат, ҳамзистиву таҳаммулпазирӣ, некиву зебоӣ, созандагӣ ва ғайра холӣ мекунанд, ки бо таълимоти асили исломӣ мувофиқ нест. Гарчи маҳкум кардани фарҳангу тамаддунҳо дар назария ва таълимоти ифротгароён ҷойгоҳи марказӣ дорад, аммо таҷрибаи амалии ҳокимияти онҳо дар нуқтаҳои гуногуни ҷаҳон моҳияти зиддифарҳангӣ ва зиддитамаддуниӣ доштани онҳоро комилан рӯшан сохтааст.

Гуруҳи ифротгарои Толибони Афғонистон баробари ба ҳокимият расидан дар соли 1996 ба нобудсозии пайвастаи тамоми осори ҳунарӣ, таърихӣ ва тамаддунии ҳудуди ин кишвар оғоз намуд. Инчунин гуруҳи ифротгарои динии «Боко ҳарам» ва «аш-Шабоб», ки дар кишварҳои Нигерия, Сомалӣ ва Малӣ фаъолият доранд, соли 2011 пас аз ишғоли шаҳри таърихии Тумбакту қисми зиёди китобҳо ва дастхатҳои нодир дар Африқоро хароб ва аз байн бурданд. Мавриди зикр аст, ки омӯхтани сабабҳои воқеии гароиши мардум ва хусусан ҷавонон ба гуруҳҳои ифротӣ хеле муҳим аст. Ба ҳамагон маълум аст, ки ин гароиш дар таркиби худ омилҳои ақидатӣ, сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ дорад ва омӯзиши он низ фақат бо воситаи ҷамъи коршиносони воқеӣ имконпазир аст. Хуб мешуд, дар ин самт нақши ҳар як омил дар шомилшавии ҷавонон ба ин гурӯҳҳои номатлуб аз тариқи илми муосир маълум карда мешуд. Таҳлилҳо нишон дод, ки агар як қисми ҷавононро фақру бекорӣ ба ин роҳ кашонад, дар мавридҳои дигаре чунин гароиш ба таъсирпазирии таблиғотӣ, дастнорасии таълимоти муътадили динӣ (бесаводии динӣ) вобаста мебошад.
Барои ҳар ҷавон лозим аст, ки аз ин гуна гуруҳҳои ифротӣ эҳтиёт карда, фирефтаи даъватҳои бардурӯғи онҳо нагардад. Балки барои ҳимояи амният, ваҳдати миллӣ, истиқлолияти давлатӣ, арзишҳои миллӣ, сулҳу суботи мамлакат кӯшиш ба харҷ диҳанд.

Холиддин МАТИНОВ,
мудири шуъбаи кор бо ҷавонони ДИТ