ҶАВОНОН
Сешанбе 23 Апрел 2024 12:36
Имрӯз дар Ватани азизамон назму низом ва азму ҷазми созандаву фараҳзое ҳукмрон аст, ки барҳақ далел ва бозгӯи пойдории неъмати бебаҳо, сулҳу осоиш ва ваҳдати миллӣ мебошад. Оҳанги ҷӯшу хурӯш ва саъю талошу фидокорӣ шабу рӯз танинандоз аст. Ҳар дам навиди ғалабаҳои тозатаре расида, эҳсосоту ҳаяҷони бисёре ба дил фурӯ меборад. Бӯи муаттари анвои гулу гиёҳи ҳазорранги диёр димоғи моро муаттар месозад.
Шеъри овозадори устод Рӯдакиро дар зеҳнамон ба ҷилва меорад:
Бӯи ҷӯи Мулиён ояд ҳаме,
Ёди ёри меҳрубон ояд ҳаме…
Бале, ин ҳама шодобиву тароват шабеҳ ба фасли ҷавонӣ мебошад. Бе ягон муболиға метавонем бигӯем, ки Тоҷикистони азизи мо як фасл дорад: Ҷавонӣ!
Воқеан, агар ба рақамҳо рӯй орем, ин гуфтаро ҳамчун дар оина равшан мебинем: синни миёнаи аҳолӣ 24 буда, 70 дарсади сокинони онро шахсони то 30-сола ташкил медиҳанд. Яъне, кишвари мо на танҳо пур аз ҷавонон аст, балки аз ҷилои ҷавонӣ ҳамеша пурнур аст, ки воқеан мояи ифтихору хушҳолист. Чун шояд дар ҷаҳон кишваре чун Тоҷикистон куҳан, вале ҳамеша ҷавону биҳиштосо набошад. Банда аз ин ифтихор дорам ва хушбахтам. Ба ҷавонон бо ҳавас менигарам. Ростӣ, чӣ ҷои пинҳон кардан, каме ҳасад ҳам мебарам. Чун барои онҳо тамоми шароити иҷтимоӣ муҳайё аст. Рӯзгорашон шукуфост, ки чун гули рангинкамон хандонанд. Аз ин рангорангӣ рӯз зебову офтобӣ, ҳама ҷо сабзу гулпӯш менамояд. Аз ин ҳама накҳате бармехезад, ки роҳат бар ҷисму ҷон мебахшад. Дилам фараҳ меёбад, ба ваҷд меоям ва беихтиёр мегӯям:
– Ҷавонон зеби зиндагианд!
Пирамарде, ки ба масҷид мерафт, эътироз мекунад:
– Чӣ, пирон доғи зиндагианд магар?
– Не, не! – гуфтам ба ӯ. – Ин хел нагӯед. Пирон ҳикматанд. Онҳо такягоҳ ва роҳнамои ҷавононанд.
– Шумо дуруст гуфтед, ки ҷавонон зеби зиндагианд. Аз ин рӯ, наметавонам, ҳамчун пири аз маърака берунмонда фикрамро нагӯям. Ҷавонӣ фасли сабзи шукуфоист, ки дил аз навои ишқ ва орзуҳо саршор аст. Ҳазор раҳмат ба падару модари Эмомалӣ Раҳмон, ки роҳи ҷавоноро ба сӯи қуллаҳои илму дониш, касбу ҳунар, бунёдкориву созандагӣ боз кард ва замина муҳайё сохт, ки онҳо дар рушди кишвар саҳми шоиставу назаррас дошта бошанд.
– Бобо, ба чанд даромадед? – пурсидам аз ӯ.
– Шукри Худо, ҳаштуми марти соли равон 97-ро пур карда, ба 98 қадам мегузорам.
– Шумо қариб як аср зиндагӣ ва кору фаъолият кардаед. Ин кори шӯхӣ ва бозӣ нест. Дар ҳақиқат шумо роҳи басо дурудароз ва сахту сангинро паси сар кардед. Ба сиёсати Президенти Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чӣ гуна баҳо медиҳед?
– Баҳои олӣ. Таъкид мекунам, ки сиёсати Президент хирадмандона аст, хусусан сиёсати ҷавонон. Ин сиёсат бо забони эъҷоз сухан мегӯяд ва азамати хиради Пешвои миллатро нишон медиҳад.
Сиёсати ҷавонон!
Ин ибора нав, меваи даврони истиқлол мебошад. Ин мафҳуми азиз ва ҷонбахшро на танҳо қариб ҳар лаҳза мешунавем, балки ба он бархӯрд ва машғул ҳам мешавем. Агар мо моҳияти маънии ин ду калимаро тасаввур кунем, бешубҳа мукофот ва неъмати бебаҳо хоҳад шуд. Зеро, аз як ҷониб ин сиёсат сиёсати одӣ ва содда нест, дар ҳақиқат сиёсати соф давлатист. Аз ҷониби дигар татбиқи ин сиёсат, яъне ғамхорӣ нисбат ба ҷавонон ва пуштибонӣ аз онҳо аз нахустин рӯзҳои соҳибистиқлолӣ дар меҳвари фаъолияти Ҳукумати Тоҷикистон қарор дорад. Хусусан Пешвои миллат ба наврасону ҷавонон таваҷҷуҳи ҷиддӣ ва хоса зоҳир менамояд.
Ин ҳарфи Пешвои миллатро ба хотир меорам, ки дар зеҳнам сахт нақш бастааст: «Ватан рӯи шонаҳои ҷавону қавии шумо истодааст ва онро ҳаргиз ба замин нагузоред!» Дар ин суханони аз самими қалб гуфташуда Президенти мамлакат тамоми омолу орзуҳои худро ҳамчун падари ҳақиқии насли наврас ифшо намудааст. Гумон мекунам, дар дили ҳазорон наврасу ҷавон ин суханони Сарвари давлат шарари ифтихору ғурур ва ғайрату ҷасоратро фурӯзон кардааст. Онҳо бо ҳисси баланди масъулияти ватандорӣ ва инсонӣ дар роҳи ободию зебоии Ватан саҳм мегузоранд. Аммо лоиқи зикр аст, ки ин саъю талош ҷавобгӯ ба талаботи замон нест. Аз ин рӯ, ҷавонон бояд бо нангу номуси миллӣ, ташаббусҳои шоиста, эҳсоси баланди ватандорӣ ба Модар-Ватани худ содиқона хизмат кунанд. Чун дар Паёми имсол ҳам таъкид шуд, ки ҷавонон давомдиҳандаи кору фаъолияти насли калонсол, неруи созанда ва иқтидори воқеии пешафти ҷомеа мебошанд. Фаротар аз он ҷавонон ояндаи миллат ва давлат мебошанд.
Оре, эътимод ба ҷавонон, эътимод ба фардои миллат аст! Бо эълон кардани соли 2017 чун “Соли ҷавонон”, ки яке дигар аз ғамхориҳои бешумори ишон дар ҳаққи наврасону ҷавонон ба шумор меравад, Пешвои миллат ба он рух ва таровати тоза бахшид.
Боиси сарфарозӣ ва хушнудист, ки Пешвои миллат на танҳо бо ҷавонон ифтихор мекунад, балки онҳоро аз самими қалб дӯст медорад. Ин аст, ки онҳо ба чорабиниҳои сатҳи баланди давлатӣ даъват мешаванд. Хусусан дар маросимҳои ироаи Паём, ки ман иштирок доштам, бештар чавонони саодатмандро медидам. Ин мисраи устод Рӯдакӣ дар зеҳнам эҳё мешуд: «Лола миёни кишт бихандад ҳаме зи дур».
Дар рӯву рӯҳияашон фараҳу хуррамиро мушоҳида менамудам. Эҳсос мекардам, ки дилашон саршори ифтихор ва меҳру муҳаббат ба Ватан, дарун ба дарун менозанд. Ҳамчунон дарк менамоям, ки ҳисси масъулиятро аз даст намедиҳанд.
Бо духтараке, ки рӯяш аз ифтихору ҳаяҷони ботинӣ норинҷӣ гаштааст, ҳамсуҳбат мешавам.
– Стипендияи президентӣ мегирӣ?
– Бале, – ҷавоб дод ӯ бо ифтихори тамом.
Дигаре пеши бар, рӯи қафаси сина ордени «Шараф» овехта. Қоматаш рост, сараш боло, чашмонаш чун орден медурахшиданд. Ҷавон буд, тақрибан 34 сол дошт. Боғайрату ғаюр, боҳунару ташаббускор. Ин ба ман бисёр хуш омад. Баръало аён аст, ки ғурури миллӣ ӯро ба ин рафтор водор сохтааст. Инчунин эҳсос мекунам, ки дар рӯ ба рӯи Пешвои миллат нишаста, Паёмро гӯш карданро барои худ шараф меҳисобад. Дилро як сурури беинтиҳо фаро мегирад. Ҳамзамон дар зеҳнам ин ҳарф ба ҷилва меояд: «Ҳоло ки ман ҷавонам, дунё пур аз ҷавонист!»
Оре, ҳақ аст, ки «кунун замона дигар гашту ман дигар гаштам».
Бале, талабу тақозои замон чунин аст: Бояд дигар шавем!
Созанда бошем, заҳмат кашидану осуда зистанро пос дорем!
Чун дар Паёми имсол ҳам дар баробари дигар масоили муҳими иқтисодиву иҷтимоӣ, масъалаи боло бурдани сифати таълиму тарбия, худогоҳиву худшиносии миллӣ ба таври махсус зикр шудааст. «Мева бенуқсон бувад, чун аз дарахти навбар аст», гуфтаанд. Ҷавонӣ давраест, ки инсон ташаккул меёбад, яъне, барҳақ, «даврони шахсиятсозӣ» маҳсуб меёбад. Имрӯз бисёр мушоҳида мекунем, ки ҷавононро санги маломат мезананд, ки онҳо нодон, танбалу коргурезанд. Ростӣ, ман ба ин гуфтаҳо розӣ шуда наметавонам. Мақоли «Наврӯид бало рӯид!» ба хотирам меояд. Замоне он мафҳуми манфиро доро буд. Вале имрӯз ин мақол айни муддао мебошад. Зеро калимаи «бало» маънои донову бино ва зиракиро касб мекунад. Воқеан, иштибоҳ нахоҳад буд, агар гӯем, ки ҷавонони имрӯз аз дирӯз ба қавле чанд сару гардан болоанд. Ҷавонони лаёқатманди ташнаи илму дониш кам нестанд.
Вале, мутаассифона, теъдоди ҷавононе, ки ба таҳсил шавқу рағбат надоранд низ зиёданд. Магар одами бесавод метавонад созанда бошад? Ягона ҷавоб ба ин савол ҳамин аст, ки «На!» Воқеан, бисёр мушоҳида кардаем, ки чун кор ба дасти бесавод афтад, самара пушаймонӣ ва надомат бошад.
Дар робита ба ин Пешвои миллат борҳо таъкид кардааст, ки: «Танҳо миллати босавод метавонад насли соҳибмаърифату донишманд ва кадрҳои арзандаи давронро ба воя расонад, пеш равад ва дар ҷомеаи мутамаддин мақоми арзанда пайдо намояд». Боз борҳо таъкид кард, ки ҷавонон «бояд фурсатро ғанимат дониста, илму дониш омӯзанд ва касбу ҳунарҳои муосирро аз худ кунанд, то дар оянда зиндагии сазовори худро таъмин намуда, дар раванди ободонии Ватани аҷдодӣ ва пешрафта гардонидани давлати соҳибистиқлоли худ фаъолона шикат карда тавонанд».
Зимнан, сарчашмаи неруи асосии тарбия нахуст дар оила ва баъд дар ҷомеа мебошад. Аз ин рӯ, Пешвои миллат ҳамеша ба падару модарон ва тамоми ҷомеаи шаҳрвандӣ муроҷиат менамуд, ки барои аз мактаб дур намондани фарзандон саъю талош намоянд, ба илму донишандӯзӣ ва касбу ҳунаромӯзии наврасону ҷавонон диққати махсус диҳанд. Вале, ин «ба ҳован об кӯбидан»-ро мемонд. Чун «вақт довари ҳақ» собит сохт, ки ташвиши Сарвари давлат беҳуда набудааст. Як далели муътамад ба гурӯҳҳои ифротгаро пайвастани ҷавонон мебошад. Муссалам аст, ки танҳо илму дониш ва тафаккури солиму баланд метавонад ҷавононро аз роҳҳои хатарнок эмин нигоҳ дорад. Аммо, мо, ба ҷои тарбияи фарзандон маъракаҳои дабдабанок ороста, хароҷоти миёншикан мекардем. Ҳарчанд хуб медонистем, ки дар ояи 31 сураи Аъроф омадааст: «Эй фарзандони Одам, исроф макунед! Ба дурустӣ, ки Худо исрофкунандагонро дӯст намедорад». «Исрофкунандагон бародарони шайтонанд».
Боз Пешвои миллат сабурона ба шинохти андоза даъват кард. Не, нашуд, ки нашуд. Он гоҳ маҷбур шуд, ки 8 июни соли 2007 Қонун «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро пешниҳод кунад. Сипас 2 августи соли 2011 Қонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» қабул шуд. Ҳар ду қонун барои мардум мисли панду андарзҳои як донишманди бузург арзиш пайдо карда, дарси дигаре перомуни ҷасорат буд. Аммо имрӯз ҳам мушоҳида мешавад, ки мардум дар баробари муқаррароти ин қонунҳо масъулият эҳсос намекунанд. Роҳбарони шаҳру ноҳияҳо низ истисно нестанд. Ин ҷо танҳо як мисол меорам. Таърихшинос Раҷабалӣ Раҳимов менависад: «Вақте Варзоб қариб 34 ҳазор аҳолӣ дораду дӯкони газетафурӯшӣ не, пас чӣ тавр дар бораи саводнокии ҷомеа гап занем? Баъд чӣ гуна аз ҷавонон гила кунем, ки онҳо китобу газета намехонанд?»
Мутаассифона чунин мисолҳо кам нестанд. Ин ҳақиқати талх дар амал пиёда кардани сиёсати фарҳангии Пешвои миллатро баъзе роҳбаронро зери суол мегузорад.
Дар «Қобуснома»-и Унсуралмаолии Кайковус доир ба илму ҳунар омӯхтан ва ба ҷомеа манфиат овардан чунин омадааст: «Бидон ва огоҳ бош, ки мардуми беҳунар чун хори мағелон доим беманфиат бошад, ки тан дораду соя надорад ва на худро суд кунаду на дигаронро».
Ҷавонро зарур аст, ки зиндагии хешро бо маърифат устувор сохта, роҳи садоқат ба Ватанро бо андӯхтани илму дониши мукаммал обод созанд.
Ҳақиқат он аст, ки инсони донишманд, ҳунарманд, худшиносу худогоҳ ва дорои эҳсоси баланди ифтихори ватандорӣ ҳеҷ гоҳ дар ҷодаи зиндагӣ намеафтад ва хор намегардад.
Оре, ҳеҷ гоҳ ва ба ҳеҷ ваҷҳ!
Шералӣ МУСО
Шеъри овозадори устод Рӯдакиро дар зеҳнамон ба ҷилва меорад:
Бӯи ҷӯи Мулиён ояд ҳаме,
Ёди ёри меҳрубон ояд ҳаме…
Бале, ин ҳама шодобиву тароват шабеҳ ба фасли ҷавонӣ мебошад. Бе ягон муболиға метавонем бигӯем, ки Тоҷикистони азизи мо як фасл дорад: Ҷавонӣ!
Воқеан, агар ба рақамҳо рӯй орем, ин гуфтаро ҳамчун дар оина равшан мебинем: синни миёнаи аҳолӣ 24 буда, 70 дарсади сокинони онро шахсони то 30-сола ташкил медиҳанд. Яъне, кишвари мо на танҳо пур аз ҷавонон аст, балки аз ҷилои ҷавонӣ ҳамеша пурнур аст, ки воқеан мояи ифтихору хушҳолист. Чун шояд дар ҷаҳон кишваре чун Тоҷикистон куҳан, вале ҳамеша ҷавону биҳиштосо набошад. Банда аз ин ифтихор дорам ва хушбахтам. Ба ҷавонон бо ҳавас менигарам. Ростӣ, чӣ ҷои пинҳон кардан, каме ҳасад ҳам мебарам. Чун барои онҳо тамоми шароити иҷтимоӣ муҳайё аст. Рӯзгорашон шукуфост, ки чун гули рангинкамон хандонанд. Аз ин рангорангӣ рӯз зебову офтобӣ, ҳама ҷо сабзу гулпӯш менамояд. Аз ин ҳама накҳате бармехезад, ки роҳат бар ҷисму ҷон мебахшад. Дилам фараҳ меёбад, ба ваҷд меоям ва беихтиёр мегӯям:
– Ҷавонон зеби зиндагианд!
Пирамарде, ки ба масҷид мерафт, эътироз мекунад:
– Чӣ, пирон доғи зиндагианд магар?
– Не, не! – гуфтам ба ӯ. – Ин хел нагӯед. Пирон ҳикматанд. Онҳо такягоҳ ва роҳнамои ҷавононанд.
– Шумо дуруст гуфтед, ки ҷавонон зеби зиндагианд. Аз ин рӯ, наметавонам, ҳамчун пири аз маърака берунмонда фикрамро нагӯям. Ҷавонӣ фасли сабзи шукуфоист, ки дил аз навои ишқ ва орзуҳо саршор аст. Ҳазор раҳмат ба падару модари Эмомалӣ Раҳмон, ки роҳи ҷавоноро ба сӯи қуллаҳои илму дониш, касбу ҳунар, бунёдкориву созандагӣ боз кард ва замина муҳайё сохт, ки онҳо дар рушди кишвар саҳми шоиставу назаррас дошта бошанд.
– Бобо, ба чанд даромадед? – пурсидам аз ӯ.
– Шукри Худо, ҳаштуми марти соли равон 97-ро пур карда, ба 98 қадам мегузорам.
– Шумо қариб як аср зиндагӣ ва кору фаъолият кардаед. Ин кори шӯхӣ ва бозӣ нест. Дар ҳақиқат шумо роҳи басо дурудароз ва сахту сангинро паси сар кардед. Ба сиёсати Президенти Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чӣ гуна баҳо медиҳед?
– Баҳои олӣ. Таъкид мекунам, ки сиёсати Президент хирадмандона аст, хусусан сиёсати ҷавонон. Ин сиёсат бо забони эъҷоз сухан мегӯяд ва азамати хиради Пешвои миллатро нишон медиҳад.
Сиёсати ҷавонон!
Ин ибора нав, меваи даврони истиқлол мебошад. Ин мафҳуми азиз ва ҷонбахшро на танҳо қариб ҳар лаҳза мешунавем, балки ба он бархӯрд ва машғул ҳам мешавем. Агар мо моҳияти маънии ин ду калимаро тасаввур кунем, бешубҳа мукофот ва неъмати бебаҳо хоҳад шуд. Зеро, аз як ҷониб ин сиёсат сиёсати одӣ ва содда нест, дар ҳақиқат сиёсати соф давлатист. Аз ҷониби дигар татбиқи ин сиёсат, яъне ғамхорӣ нисбат ба ҷавонон ва пуштибонӣ аз онҳо аз нахустин рӯзҳои соҳибистиқлолӣ дар меҳвари фаъолияти Ҳукумати Тоҷикистон қарор дорад. Хусусан Пешвои миллат ба наврасону ҷавонон таваҷҷуҳи ҷиддӣ ва хоса зоҳир менамояд.
Ин ҳарфи Пешвои миллатро ба хотир меорам, ки дар зеҳнам сахт нақш бастааст: «Ватан рӯи шонаҳои ҷавону қавии шумо истодааст ва онро ҳаргиз ба замин нагузоред!» Дар ин суханони аз самими қалб гуфташуда Президенти мамлакат тамоми омолу орзуҳои худро ҳамчун падари ҳақиқии насли наврас ифшо намудааст. Гумон мекунам, дар дили ҳазорон наврасу ҷавон ин суханони Сарвари давлат шарари ифтихору ғурур ва ғайрату ҷасоратро фурӯзон кардааст. Онҳо бо ҳисси баланди масъулияти ватандорӣ ва инсонӣ дар роҳи ободию зебоии Ватан саҳм мегузоранд. Аммо лоиқи зикр аст, ки ин саъю талош ҷавобгӯ ба талаботи замон нест. Аз ин рӯ, ҷавонон бояд бо нангу номуси миллӣ, ташаббусҳои шоиста, эҳсоси баланди ватандорӣ ба Модар-Ватани худ содиқона хизмат кунанд. Чун дар Паёми имсол ҳам таъкид шуд, ки ҷавонон давомдиҳандаи кору фаъолияти насли калонсол, неруи созанда ва иқтидори воқеии пешафти ҷомеа мебошанд. Фаротар аз он ҷавонон ояндаи миллат ва давлат мебошанд.
Оре, эътимод ба ҷавонон, эътимод ба фардои миллат аст! Бо эълон кардани соли 2017 чун “Соли ҷавонон”, ки яке дигар аз ғамхориҳои бешумори ишон дар ҳаққи наврасону ҷавонон ба шумор меравад, Пешвои миллат ба он рух ва таровати тоза бахшид.
Боиси сарфарозӣ ва хушнудист, ки Пешвои миллат на танҳо бо ҷавонон ифтихор мекунад, балки онҳоро аз самими қалб дӯст медорад. Ин аст, ки онҳо ба чорабиниҳои сатҳи баланди давлатӣ даъват мешаванд. Хусусан дар маросимҳои ироаи Паём, ки ман иштирок доштам, бештар чавонони саодатмандро медидам. Ин мисраи устод Рӯдакӣ дар зеҳнам эҳё мешуд: «Лола миёни кишт бихандад ҳаме зи дур».
Дар рӯву рӯҳияашон фараҳу хуррамиро мушоҳида менамудам. Эҳсос мекардам, ки дилашон саршори ифтихор ва меҳру муҳаббат ба Ватан, дарун ба дарун менозанд. Ҳамчунон дарк менамоям, ки ҳисси масъулиятро аз даст намедиҳанд.
Бо духтараке, ки рӯяш аз ифтихору ҳаяҷони ботинӣ норинҷӣ гаштааст, ҳамсуҳбат мешавам.
– Стипендияи президентӣ мегирӣ?
– Бале, – ҷавоб дод ӯ бо ифтихори тамом.
Дигаре пеши бар, рӯи қафаси сина ордени «Шараф» овехта. Қоматаш рост, сараш боло, чашмонаш чун орден медурахшиданд. Ҷавон буд, тақрибан 34 сол дошт. Боғайрату ғаюр, боҳунару ташаббускор. Ин ба ман бисёр хуш омад. Баръало аён аст, ки ғурури миллӣ ӯро ба ин рафтор водор сохтааст. Инчунин эҳсос мекунам, ки дар рӯ ба рӯи Пешвои миллат нишаста, Паёмро гӯш карданро барои худ шараф меҳисобад. Дилро як сурури беинтиҳо фаро мегирад. Ҳамзамон дар зеҳнам ин ҳарф ба ҷилва меояд: «Ҳоло ки ман ҷавонам, дунё пур аз ҷавонист!»
Оре, ҳақ аст, ки «кунун замона дигар гашту ман дигар гаштам».
Бале, талабу тақозои замон чунин аст: Бояд дигар шавем!
Созанда бошем, заҳмат кашидану осуда зистанро пос дорем!
Чун дар Паёми имсол ҳам дар баробари дигар масоили муҳими иқтисодиву иҷтимоӣ, масъалаи боло бурдани сифати таълиму тарбия, худогоҳиву худшиносии миллӣ ба таври махсус зикр шудааст. «Мева бенуқсон бувад, чун аз дарахти навбар аст», гуфтаанд. Ҷавонӣ давраест, ки инсон ташаккул меёбад, яъне, барҳақ, «даврони шахсиятсозӣ» маҳсуб меёбад. Имрӯз бисёр мушоҳида мекунем, ки ҷавононро санги маломат мезананд, ки онҳо нодон, танбалу коргурезанд. Ростӣ, ман ба ин гуфтаҳо розӣ шуда наметавонам. Мақоли «Наврӯид бало рӯид!» ба хотирам меояд. Замоне он мафҳуми манфиро доро буд. Вале имрӯз ин мақол айни муддао мебошад. Зеро калимаи «бало» маънои донову бино ва зиракиро касб мекунад. Воқеан, иштибоҳ нахоҳад буд, агар гӯем, ки ҷавонони имрӯз аз дирӯз ба қавле чанд сару гардан болоанд. Ҷавонони лаёқатманди ташнаи илму дониш кам нестанд.
Вале, мутаассифона, теъдоди ҷавононе, ки ба таҳсил шавқу рағбат надоранд низ зиёданд. Магар одами бесавод метавонад созанда бошад? Ягона ҷавоб ба ин савол ҳамин аст, ки «На!» Воқеан, бисёр мушоҳида кардаем, ки чун кор ба дасти бесавод афтад, самара пушаймонӣ ва надомат бошад.
Дар робита ба ин Пешвои миллат борҳо таъкид кардааст, ки: «Танҳо миллати босавод метавонад насли соҳибмаърифату донишманд ва кадрҳои арзандаи давронро ба воя расонад, пеш равад ва дар ҷомеаи мутамаддин мақоми арзанда пайдо намояд». Боз борҳо таъкид кард, ки ҷавонон «бояд фурсатро ғанимат дониста, илму дониш омӯзанд ва касбу ҳунарҳои муосирро аз худ кунанд, то дар оянда зиндагии сазовори худро таъмин намуда, дар раванди ободонии Ватани аҷдодӣ ва пешрафта гардонидани давлати соҳибистиқлоли худ фаъолона шикат карда тавонанд».
Зимнан, сарчашмаи неруи асосии тарбия нахуст дар оила ва баъд дар ҷомеа мебошад. Аз ин рӯ, Пешвои миллат ҳамеша ба падару модарон ва тамоми ҷомеаи шаҳрвандӣ муроҷиат менамуд, ки барои аз мактаб дур намондани фарзандон саъю талош намоянд, ба илму донишандӯзӣ ва касбу ҳунаромӯзии наврасону ҷавонон диққати махсус диҳанд. Вале, ин «ба ҳован об кӯбидан»-ро мемонд. Чун «вақт довари ҳақ» собит сохт, ки ташвиши Сарвари давлат беҳуда набудааст. Як далели муътамад ба гурӯҳҳои ифротгаро пайвастани ҷавонон мебошад. Муссалам аст, ки танҳо илму дониш ва тафаккури солиму баланд метавонад ҷавононро аз роҳҳои хатарнок эмин нигоҳ дорад. Аммо, мо, ба ҷои тарбияи фарзандон маъракаҳои дабдабанок ороста, хароҷоти миёншикан мекардем. Ҳарчанд хуб медонистем, ки дар ояи 31 сураи Аъроф омадааст: «Эй фарзандони Одам, исроф макунед! Ба дурустӣ, ки Худо исрофкунандагонро дӯст намедорад». «Исрофкунандагон бародарони шайтонанд».
Боз Пешвои миллат сабурона ба шинохти андоза даъват кард. Не, нашуд, ки нашуд. Он гоҳ маҷбур шуд, ки 8 июни соли 2007 Қонун «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон»-ро пешниҳод кунад. Сипас 2 августи соли 2011 Қонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» қабул шуд. Ҳар ду қонун барои мардум мисли панду андарзҳои як донишманди бузург арзиш пайдо карда, дарси дигаре перомуни ҷасорат буд. Аммо имрӯз ҳам мушоҳида мешавад, ки мардум дар баробари муқаррароти ин қонунҳо масъулият эҳсос намекунанд. Роҳбарони шаҳру ноҳияҳо низ истисно нестанд. Ин ҷо танҳо як мисол меорам. Таърихшинос Раҷабалӣ Раҳимов менависад: «Вақте Варзоб қариб 34 ҳазор аҳолӣ дораду дӯкони газетафурӯшӣ не, пас чӣ тавр дар бораи саводнокии ҷомеа гап занем? Баъд чӣ гуна аз ҷавонон гила кунем, ки онҳо китобу газета намехонанд?»
Мутаассифона чунин мисолҳо кам нестанд. Ин ҳақиқати талх дар амал пиёда кардани сиёсати фарҳангии Пешвои миллатро баъзе роҳбаронро зери суол мегузорад.
Дар «Қобуснома»-и Унсуралмаолии Кайковус доир ба илму ҳунар омӯхтан ва ба ҷомеа манфиат овардан чунин омадааст: «Бидон ва огоҳ бош, ки мардуми беҳунар чун хори мағелон доим беманфиат бошад, ки тан дораду соя надорад ва на худро суд кунаду на дигаронро».
Ҷавонро зарур аст, ки зиндагии хешро бо маърифат устувор сохта, роҳи садоқат ба Ватанро бо андӯхтани илму дониши мукаммал обод созанд.
Ҳақиқат он аст, ки инсони донишманд, ҳунарманд, худшиносу худогоҳ ва дорои эҳсоси баланди ифтихори ватандорӣ ҳеҷ гоҳ дар ҷодаи зиндагӣ намеафтад ва хор намегардад.
Оре, ҳеҷ гоҳ ва ба ҳеҷ ваҷҳ!
Шералӣ МУСО
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед