ҶАВОНОН
Чоршанбе 01 Май 2024 01:23
Манижа Тошболтаева ва Ёсуман Исмонзода, ду тан аз толибилмони Маркази омӯзишии “Империяи дониш” ҳастанд, ки номашон чанд рӯзи охир вирди забонҳо гардидаасту ҳар як тоҷику тоҷикистонии меҳанпараст аз ин ду ҷавондухтар бо ифтихор ёдоварӣ мекунанд. Ҳатто Пешвои миллат зимни суханронӣ дар ҷамъомади тантанивие, ки ба муносибати азнавсозӣ ва ба истифода супоридани Боғи фарҳангу фароғатии ба номи Садриддин Айнӣ баргузор гашта буд, аз пирӯзии ин ду ҷавондухтар дар озмуни “Кӯдакони нобиға” (“GeniusKid-2017”)-и шабакаи телевизионии “Россия-1” бо самимияти хосса ёдоварӣ карда, эшонро мояи ифтихори мардуми Тоҷикистон номиданд.
Пешвои миллат дар ин маросим аз боби ҳувияти миллӣ ва эҳсоси ватандӯстӣ ҳарф зада, ғалабаи Ёсуман ва Манижаро дар чунин озмуни байналмилалӣ боиси ифтихор номиданд.
Бояд гуфт, ки Ёсуман Исмонзода ва Манижа Тошболтаева дар озмуни “Кӯдакони нобиға” (“GeniusKid-2017”), ки рӯзи 3-юми ноябр дар Москва оғоз ёфт, дар байни 250 ширкаткунанда аз 11 кишвар мақоми аввалро соҳиб шуданд. Ин ду духтари навраси тоҷик баъди намоиши истеъдодашон дар телевизиони давлатии Русия ба чеҳраҳои маъруф дар шабакаҳои иҷтимоӣ табдил ёфтанд.
Бар иловаи ҷоизаҳои моддие, ки ғолибони озмун мегиранд, Манижа барои ширкат дар марҳилаи баъдии озмуни “Арифметикаи зеҳнӣ” роҳхат гирифт, ки қарор аст, моҳи декабри имсол дар Африқои Ҷанубӣ баргузор шавад.
Манижа Тошболтаева дар ин барнома суръати мошини дар ҳоли ҳаракатро мушаххас гуфт ва бинандагонро дар ҳайрат гузошт. Ёсуман Исмонзода бошад, бо қобилияти фавқулода доварони барномаро шигифтзада кард: дар муддати камтар аз ду дақиқа 100 шумораи даҳӣ ва садиро бо пешниҳоди ҷавоби дуруст ҷамъу тарҳ кард.
Ёсуман Исмонзода хонандаи синфи 9 -и Литсейи равияи табиии риёзии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аст.
Дар озмуни “Кӯдакони нобиға” дар баробари Манижа ва Ёсуман 10 навраси дигар ҳам ширкат дошт ва дар маҷмуъ онҳо аз ин сабқат бо 13 медал баргаштанд.
Ёсуман ва Манижа дар гузаштаи на чандон дур аз фанни риёзӣ мушкил доштанд. Баъзан ҳалли мисолу масъалаҳо ҳам барояшон бо ашкрезӣ анҷом меёфт. Як соли ахир зиндагии онҳо тағйир кард. Ёсуман Исмонзода, ҳоло соҳиби 7 медали тилло аст.
Ӯ қобилияти ғайриодии дар зеҳнаш ҳал кардани муодилаҳои душвори математикиро дорад. Ин ҳама дастовард ҳам барои навраси 15-сола баъди аз худ кардани илми арифметикаи зеҳнӣ даст додааст. “Соле пеш бародарамро ба Маркази арифметикаи зеҳнии “Империя знаний” овардам. Дар як дарси ӯ иштирок кардам, бисёр шавқовар буд ва ман ҳам хостам, ин ҷо дарс гирам. Аввал бароям хеле мушкил буд. Дарсҳои аввал мо бо ҳисобкунаки методи “Абакус” ҳисобукитоб мекардем. Баъдтар ба ҳисоби зеҳнӣ гузаштем. Мо ҳисобкунаки чӯбини “Абакус”-ро дар зеҳни худ тассавур карда ҳисоб мекунем. Ва ин хеле осон аст”, – мегӯяд Ёсуман Исмонзода.
Ҳалли масъала ва ҳамзамон сурудхонӣ
Манижа Тошболтаева низ 10 моҳи пеш дар баробари таҳсил дар мактаб ба омӯзиш дар маркази арифметикаи зеҳнӣ шуруъ кард. Ӯ мусиқиро дӯст медорад ва дар ҳоле, ки суруд мехонад, метавонад ҳамзамон дар зеҳни худ шуморҳои зиёдеро зарбу тақсим ва ҳосилашро муайян кунад. Коре, ки бисёриҳо онро аз тариқи ҳисобкунак ё калкулятор анҷом медиҳанд. Манижа мегӯяд, маҳз омӯзиши арифметикаи зеҳнӣ боис шуд, ки ӯ дорои хотираи қавӣ гардад. “Арифметикаи зеҳнӣ на танҳо барои мо ҳисобукитоби математикиро осон кардааст, балки метавонад касро дар ҷараёни таҳсил хеле фаъолу боҷуръат кунад. Барои мисол, пеш ман зимни баромад ва сурудхонӣ дар идҳои мактабӣ шарм медоштам. Ҳоло бо боварӣ ва оромӣ ин корро мекунам. Ё, масалан, ҳоло метавонам бидуни тарс аз муаллим бипурсам, ки чаро баҳои маро поин бурдааст”, - мегӯяд Манижа Тошболтаева.
Барои Ёсуман ҳоло омӯзиши на танҳо илмҳои дақиқ, балки дарсҳое мисли таърих ҳам осон аст. Ӯ бо як дафъа хондани матн метавонад онро пурра дар хотир гирад: “Барои ман пештар, масалан, дарси таърих ва ёддошт кардани рақам, ҳодисаҳои таърихӣ ва матни зиёд мушкил буд. Ман қориазёд мекардам. Ҳоло ман як бор мехонам ва тамоми матн дар хотирам мемонад.”
Риёзии зеҳнӣ шохае аз илм аст, ки ҳарду нимкураи мағзи сари кӯдакро рушд медиҳад. Аз 4 то 16-солагӣ мағзи сари инсон чун пластилин аст. Ҳарчанд бештар донишу иттилоъ воридаш кунед, ҳамон андоза ҳаҷмаш бештар мешавад. Дар ҳамин синну соли кӯдак аз шумориши гуфторӣ ба тасвири эҷодӣ мегузарад. Ва илова бар ин, кӯдакон кор бо дасти чапро ҳам ёд мегиранд.
Кӯдакони нобиға кам нестанд
Виктория Коробкина, директори Маркази омӯзишии “Империяи дониш” чунин ақида дорад, ки “Ҳатто агар кӯдак дар оянда иқтисодчӣ нашавад ё ба математика рабте надошта бошад ҳам, дар натиҷаи хуб аз бар кардани арифметикаи зеҳнӣ соҳиби хотираи қавӣ хоҳад шуд. Бисёри наврасони 12-13-сола шармгин мешаванд. Арифметикаи зеҳнӣ бо равони кӯдак кор мекунад, то ӯ худро пешво ва муваффақу нобиға ҳис кунад.”
Ӯ мегӯяд, ҳадафи аслии ширкати муҳассилини онҳо дар ин озмун қабл аз ҳама тағйир додани андешаву ақидаҳо дар Русия нисбат ба донишу қобилияти тоҷикон буд: “Ман пеш аз ин барнома ба онҳо мегуфтам, ки шумо як кишварро муаррифӣ мекунед ва бояд бо сари баланд ҳама шубҳаҳо дар бораи Тоҷикистону дониши ҷавонони онро аз байн баред”. Худи духтарон ҳам қабл аз оғози барнома дар суҳбат бо равоншиносон гуфтанд: “Дар пушти мо Тоҷикистон аст ва мо инро ба хотири кишварамон мекунем”.
Онҳо бовар доранд, ки ҳар кӯдак ин қобилияти онҳоро дорад, аммо барои ошкор кардани он бояд ҳарчи бештар омӯзанду кор кунанд.
Таҳия, бо истифода аз маводи интернет
Пешвои миллат дар ин маросим аз боби ҳувияти миллӣ ва эҳсоси ватандӯстӣ ҳарф зада, ғалабаи Ёсуман ва Манижаро дар чунин озмуни байналмилалӣ боиси ифтихор номиданд.
Бояд гуфт, ки Ёсуман Исмонзода ва Манижа Тошболтаева дар озмуни “Кӯдакони нобиға” (“GeniusKid-2017”), ки рӯзи 3-юми ноябр дар Москва оғоз ёфт, дар байни 250 ширкаткунанда аз 11 кишвар мақоми аввалро соҳиб шуданд. Ин ду духтари навраси тоҷик баъди намоиши истеъдодашон дар телевизиони давлатии Русия ба чеҳраҳои маъруф дар шабакаҳои иҷтимоӣ табдил ёфтанд.
Бар иловаи ҷоизаҳои моддие, ки ғолибони озмун мегиранд, Манижа барои ширкат дар марҳилаи баъдии озмуни “Арифметикаи зеҳнӣ” роҳхат гирифт, ки қарор аст, моҳи декабри имсол дар Африқои Ҷанубӣ баргузор шавад.
Манижа Тошболтаева дар ин барнома суръати мошини дар ҳоли ҳаракатро мушаххас гуфт ва бинандагонро дар ҳайрат гузошт. Ёсуман Исмонзода бошад, бо қобилияти фавқулода доварони барномаро шигифтзада кард: дар муддати камтар аз ду дақиқа 100 шумораи даҳӣ ва садиро бо пешниҳоди ҷавоби дуруст ҷамъу тарҳ кард.
Ёсуман Исмонзода хонандаи синфи 9 -и Литсейи равияи табиии риёзии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон аст.
Дар озмуни “Кӯдакони нобиға” дар баробари Манижа ва Ёсуман 10 навраси дигар ҳам ширкат дошт ва дар маҷмуъ онҳо аз ин сабқат бо 13 медал баргаштанд.
Ёсуман ва Манижа дар гузаштаи на чандон дур аз фанни риёзӣ мушкил доштанд. Баъзан ҳалли мисолу масъалаҳо ҳам барояшон бо ашкрезӣ анҷом меёфт. Як соли ахир зиндагии онҳо тағйир кард. Ёсуман Исмонзода, ҳоло соҳиби 7 медали тилло аст.
Ӯ қобилияти ғайриодии дар зеҳнаш ҳал кардани муодилаҳои душвори математикиро дорад. Ин ҳама дастовард ҳам барои навраси 15-сола баъди аз худ кардани илми арифметикаи зеҳнӣ даст додааст. “Соле пеш бародарамро ба Маркази арифметикаи зеҳнии “Империя знаний” овардам. Дар як дарси ӯ иштирок кардам, бисёр шавқовар буд ва ман ҳам хостам, ин ҷо дарс гирам. Аввал бароям хеле мушкил буд. Дарсҳои аввал мо бо ҳисобкунаки методи “Абакус” ҳисобукитоб мекардем. Баъдтар ба ҳисоби зеҳнӣ гузаштем. Мо ҳисобкунаки чӯбини “Абакус”-ро дар зеҳни худ тассавур карда ҳисоб мекунем. Ва ин хеле осон аст”, – мегӯяд Ёсуман Исмонзода.
Ҳалли масъала ва ҳамзамон сурудхонӣ
Манижа Тошболтаева низ 10 моҳи пеш дар баробари таҳсил дар мактаб ба омӯзиш дар маркази арифметикаи зеҳнӣ шуруъ кард. Ӯ мусиқиро дӯст медорад ва дар ҳоле, ки суруд мехонад, метавонад ҳамзамон дар зеҳни худ шуморҳои зиёдеро зарбу тақсим ва ҳосилашро муайян кунад. Коре, ки бисёриҳо онро аз тариқи ҳисобкунак ё калкулятор анҷом медиҳанд. Манижа мегӯяд, маҳз омӯзиши арифметикаи зеҳнӣ боис шуд, ки ӯ дорои хотираи қавӣ гардад. “Арифметикаи зеҳнӣ на танҳо барои мо ҳисобукитоби математикиро осон кардааст, балки метавонад касро дар ҷараёни таҳсил хеле фаъолу боҷуръат кунад. Барои мисол, пеш ман зимни баромад ва сурудхонӣ дар идҳои мактабӣ шарм медоштам. Ҳоло бо боварӣ ва оромӣ ин корро мекунам. Ё, масалан, ҳоло метавонам бидуни тарс аз муаллим бипурсам, ки чаро баҳои маро поин бурдааст”, - мегӯяд Манижа Тошболтаева.
Барои Ёсуман ҳоло омӯзиши на танҳо илмҳои дақиқ, балки дарсҳое мисли таърих ҳам осон аст. Ӯ бо як дафъа хондани матн метавонад онро пурра дар хотир гирад: “Барои ман пештар, масалан, дарси таърих ва ёддошт кардани рақам, ҳодисаҳои таърихӣ ва матни зиёд мушкил буд. Ман қориазёд мекардам. Ҳоло ман як бор мехонам ва тамоми матн дар хотирам мемонад.”
Риёзии зеҳнӣ шохае аз илм аст, ки ҳарду нимкураи мағзи сари кӯдакро рушд медиҳад. Аз 4 то 16-солагӣ мағзи сари инсон чун пластилин аст. Ҳарчанд бештар донишу иттилоъ воридаш кунед, ҳамон андоза ҳаҷмаш бештар мешавад. Дар ҳамин синну соли кӯдак аз шумориши гуфторӣ ба тасвири эҷодӣ мегузарад. Ва илова бар ин, кӯдакон кор бо дасти чапро ҳам ёд мегиранд.
Кӯдакони нобиға кам нестанд
Виктория Коробкина, директори Маркази омӯзишии “Империяи дониш” чунин ақида дорад, ки “Ҳатто агар кӯдак дар оянда иқтисодчӣ нашавад ё ба математика рабте надошта бошад ҳам, дар натиҷаи хуб аз бар кардани арифметикаи зеҳнӣ соҳиби хотираи қавӣ хоҳад шуд. Бисёри наврасони 12-13-сола шармгин мешаванд. Арифметикаи зеҳнӣ бо равони кӯдак кор мекунад, то ӯ худро пешво ва муваффақу нобиға ҳис кунад.”
Ӯ мегӯяд, ҳадафи аслии ширкати муҳассилини онҳо дар ин озмун қабл аз ҳама тағйир додани андешаву ақидаҳо дар Русия нисбат ба донишу қобилияти тоҷикон буд: “Ман пеш аз ин барнома ба онҳо мегуфтам, ки шумо як кишварро муаррифӣ мекунед ва бояд бо сари баланд ҳама шубҳаҳо дар бораи Тоҷикистону дониши ҷавонони онро аз байн баред”. Худи духтарон ҳам қабл аз оғози барнома дар суҳбат бо равоншиносон гуфтанд: “Дар пушти мо Тоҷикистон аст ва мо инро ба хотири кишварамон мекунем”.
Онҳо бовар доранд, ки ҳар кӯдак ин қобилияти онҳоро дорад, аммо барои ошкор кардани он бояд ҳарчи бештар омӯзанду кор кунанд.
Таҳия, бо истифода аз маводи интернет
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед