Хабарҳои кӯтоҳ
Ҷумъа 26 Апрел 2024 07:28
Соли 2020 барои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун соли таърихӣ арзёбӣ карда мешавад, дар ин сол дар мамлакат ду маъракаи муҳимми сиёсӣ - интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон ва маҷлисҳои маҳаллӣ ва интихоботи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид, ки ин ду раванд аз нигоҳи сиёсӣ ва таърихӣ пайвастагӣ ба сарнавишти миллату давлат дорад. Инак, ҳар ду маъракаи муҳим дар фазои солим, озод, демократӣ, шаффоф ва ҳамдиливу ягонагӣ ҷамъбаст гардид. Чанд рӯз қабл, аниқтараш рӯзи 30.10.2020 маросими савгандёдкунии Президенти тозаинтихоби кишвар баргузор шуд. Дар мавриди фазои ин маросим фақат як нуктаро қайд намудан кифоя аст, ки ин чорабинии муҳимми сиёсӣ дар сатҳи баланд баргузор гашта, ҳар як шаҳрванд дар ин рӯз соҳибҷашн буд. Чун роҳбари арзандаи худро интихоб намудаанд ва он роҳбар дар назди халқи худ эълони садоқати худро изҳор дошт. Дар воқеъ тантанаи маросими савгандёдкунӣ ва хурсандии мардум дар он рӯз шукуҳу шаҳомати бузургеро фарогир буд.
Ҳамчунин, масъалаи муҳим дар ин маросим садоқати Пешвои миллат ба халқи Тоҷикистон буд. Камина пеш аз ҳама, чун шаҳрванди Тоҷикистон ва баъдан чун таҳлилгар дар мавриди маросими савгандёдкунии Президенти Тоҷикистон чанд мулоҳизаеро баён медорам:
1. Дар маросими савгандёдкунӣ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо барномаи рушдмеҳвар суханронӣ намуданд, ки ин шаҳодати талошҳои созандаи Роҳбари давлат мебошад. Аз ҳамин суханронӣ маълум гардид, ки дар воқеъ миллати тоҷик интихоби дуруст намудааст. Ва гуфтан мумкин аст, ки Тоҷикистон зери роҳбарии Пешвои миллат дар ҳафт соли оянда рушди устувори худро пурра таъмин хоҳад кард. Мазмуни суханронии Пешвои миллат саропо ҳадафҳои муҳимми миллиро фаро гирифта буд. Бо итминони комил метавон таъкид намуд, ки Тоҷикистон дар ҳафт соли оянда зери сарварии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон боз ҳам ба дастовардҳои бузургтар ноил мегардад.
2. Дар ин маросими савандёдкунӣ бори дигар исбот гардид, ки муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар воқеъ Президенти мардумӣ мебошанд. Чун ҳамеша шаҳрвандон мушоҳида намуданд, ки Президенти ҷумҳурӣ сарвари сулҳофар ғамхору ҳамдили тамоми мардум мебошад. Тавре худи Пешвои миллат зикр намуданд, ки ман ҳамон Эмомалӣ Раҳмон ҳастам, ки аз байни мардум баромадаам ва барои мардум хизмат намуда истодаам ва то охирон нафас барои миллатам содиқона хизмат менамоям. Ин мафҳум моҳиятан, Президенти мардумӣ будани муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ифода мекунад.
Умуман, аз раванди интихобот як хулоса намуда, чунин андешаро бояд ҳар як шаҳрванди огоҳ пайваста баён намояд, ки "Шукр, ки Тоҷикистони соҳибистиқлол ва шукр, ки Пешвои хирадманду оқил ва соҳибмаърифату далер дорем".
Таърих шахсиятҳои зиёдеро дар хотир дорад, ки бо амалу хизматҳои созандаашон дар назди халқ обрӯманду соҳибэҳтиром гашта, номашон дар саҳифаҳои тиллоии таърихи ҷаҳон ҳаккокӣ шудааст. Ақидае ҳаст, ки тамаддунро шахсиятҳои бунёдкор ва сулҳофар шакл медиҳанд ва маҳз онҳо самти маҷрои рӯйдодҳои таърихро муайян мекунанд. Яъне олам маҳз бо таъсири одам ташаккул ёфта, пешрафт мекунад.
Ҳумайро Накҳати Дастгирзода дар бораи Пешвои миллат чунин навиштааст: «Ман ду абармарди таърихро медонам, ки ба қавлашон амал кардаанд. Яке Ҷалолиддини Балхӣ, ки байни нажоди гуногун фарқ нагузоштанро талқин кард ва худ пеш аз ҳама ба қавлаш амал кард. Ва дувум Эмомалӣ Раҳмон аст, ки ба ҳар чи гуфт, амал кард».
Академик Ключевский В.О. дар бораи шаҳомат ва ҷасорати миллатҳо суханони ҳикматомезе дорад: «Яке аз нишонаҳои хоси халқи бузург қобилияти баъди афтодан бархостан аст. Ҳарчанд таҳқири дидааш гарон ҳам бошад, соате фаро мерасад, ки ӯ тавонашро баҳам оварда, дар симои як ё якчанд нафар мардони бузург амалӣ месозад ва он як ё якчанд нафар халқро ба роҳи рости таърихии муваққатан таркардааш бармегардонанд».
Тоҷикистони пасошӯравӣ бо Эмомалӣ Раҳмон ҳамон тақдиру масиреро паймуд, ки аз афтодану бархостанҳо иборат буд. Давлат парешон, мардум дарбар, иқтисод варшикаста ва дар ҷомеа ҳукми фарди силоҳдор ҷорӣ буд, ки қонунпазир ва масъулиятшинос набуд ва дар ҷони ҳаммилати худ ҳарису бадгумон буд. Хотирагоҳи ҷомеа ғанист, вале сад афсӯс на ҳама ҳоло ёд доранд, ки дар кадом ҳолати риққатбор будем, чӣ сарнавишти талхе моро интизор буд?
Роҳи муҳтарам Президент аз қалби мардуми одӣ мегузарад. Ин роҳест пуршараф. Ин роҳ ба сарманзили мақсуд ба осонӣ нарасидааст. Пурмашаққат ва мушкилзо будааст. Чун киштии шикаста, давлати харобро гирифту ба он рӯҳу ҷон бахшид, тавонманд сохт, дар анбӯҳи муноқишаҳои шадиди миллатзудоӣ онро рақобатпазир кард.
Тоҷикистони соли 2020 – кишварест дар сари пойи худ истода, давлатест - улгӯи тоҷикони дунё ва оғозгоҳи Ватанест, ки садҳо сол халқ дар орзуяш будааст. Ин гавҳараки чашмест барои тоҷик азиз, ин порае хокест, ки онро муқаддас мешуморанд.
Дар саргаҳи равандҳои давлатсозӣ абармарде ҷилвагар аст, ки ҳамаро вақфи ин равияи сарнавиштсоз кард. Номи ин марди даврон Эмомалӣ Раҳмон аст. Тамоми дунёро гашт, ба ҷойҳои хатарноки ҷаҳон сафар кард, бо дӯсту душман муросо намуд, то тоҷик аз вартаи ҳалокат эмин барорад, хандаро бар лабони ранҷкашида ва яхбасати халқ биёрад.
Агар гӯем, ки тақдири миллати тоҷик ва халқи Тоҷикистон, инчунин сарнавишти давлатдории навини мо ба шахсияти Роҳбари давлат, сарвари одилу фарзона, фарзанди солеҳу содиқи кишвар, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вобастагии бевосита дорад, хато нахоҳем кард. Зеро дар тӯли роҳбарии ин марди шариф, ки се даҳсоларо дар бар мегирад, Тоҷикистони ҷавон ба дастовардҳои таърихӣ ноил гардид. Хизматҳои бузурги Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро, ки барои Тоҷикистон дар солҳои соҳибистиrлолӣ анҷом доданд, тамоми ҷаҳон эътироф намудааст.
Агар он ҳама каҳрамониҳо ва корнамоиҳои Пешвои миллатро зикр карданӣ шавем, зарурати навиштани чандин ҷилд асару китоб пеш меояд. Аммо таърихи Тоҷикистон 7 корнома ё худ 7 хизмати таърихии Эмомалӣ Раҳмонро дар саҳифаи худ бо ҳуруфи заррин сабт намудааст, ки инҳо мебошанд:
1. Ҳифзи истиқлолият ва эъмори давлати миллӣ;
Дар давраи ба сари ҳокимият омадани муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар огози солҳои 90-уми асри гузашта бо сабаби ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ Истиклолияти давлати ҷавони Тоҷикистон зери хатар rарор дошт. Маҳз бо иродаи сиёсӣ ва каҳрамонии Эмомалӣ Раҳмон оташи ҷанг дар кишвар хомўш гашт, Истиклолияти давлатӣ ҳифз гардид ва бинои давлатдории миллӣ шакл гирифт.
2. Таъмини сулҳу оромӣ ва осоиштагӣ;
Яке аз хизматҳои дигари муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки аз тарафи тамоми коршиносон ва доираҳои таҳлилӣ эътироф шудаву баҳои баланд гирифтааст, ин хотима додан ба ҷанг, таъмини сулҳу оромӣ ва осоиштагӣ ба ҳисоб меравад. Сулҳи тоҷикон, ки бо ташаббуси Сарвари кишвар ба даст омад ва заминаи осудагии мардум гашт, намунаи беназири ба ҳам овардани тарафҳои даргир баҳогузорӣ гардидааст.
3. Баргардонидани гурезаҳо ба ватан;
Ҷанг дар кишвар сабаби гуреза гардидани миллионҳо нафар шуд. Аҳолии осоиштаи Тоҷикистон аз хатари ҷанг ба кишварҳои ҳамсоя гуреза шуданд. Маҳз бо даъват ва ваъдаи дастгирии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тамоми гурезаҳо ба макону манзили хеш баргаштанд ва зиндагии орому осоиштаи худро идома доданд.
4. Дастгирии ятимон;
Дар давоми ҷанги шаҳрвандӣ ҳазорон нафар фарзандони халrи тоҷик талаф ёфтанд ва ҳазорони дигар ятиму бесаробон монданд. Эмомалӣ Раҳмон дастгирии ятимону бепарасторонро, ки амали инсондўстона ба шумор меравад, дар мадди назари худ карор доданд ва онҳоро зери ҳимояи давлат гирифтанд. Ин амал нишонаи адлу гуманизми баланди Сарвари тоҷикон ба ҳисоб меравад;
5. Муаррифии давлату миллат дар ҷаҳон;
Тоҷикистони соҳибистиқлоли ҷавон бо кушишу ташаббусҳои муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар муддати кўтоҳ дар сатҳи байналмилалӣ шинохта шуд ва миллати тоҷик мавқеи худро дар ҷаҳон пайдо кард. Имрўз Тоҷикистонро маҳз бо ташаббусҳои созандаи Сарвари давлат мешиносанду эҳтирому эътироф мекунанд
6. Пайвандгари тамоми минтақаҳои кишвар;
Тоҷикистон аз ҷиҳати географӣ минтақаи мураккаб аст. Қисми зиёди кишварро кўҳсор ташкил медиҳад. Ин омил робитаро байни минтақаҳои кишвар душвор намуд. Ҳамин буд, ки Сарвари кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баромадан аз бунбасти комуникатсиониро ба ҳадафи стратегӣ табдил доданд ва дар муддати кўтоҳ робитаро байни тамоми минтақаҳои кишвар барқарор намуданд.
7. Ташаббускори бунёди кохи нур;
Сохтмони иншооти бузурги аср, тарҳи нодири гидроэнергетикӣ - НОБ Роғун ва расидан ба истиклолияти комили энергетикӣ низ яке аз ормонҳои асосии халқи Тоҷикистон ба шумор мерафт, ки маҳз бо ташаббус ва иродаи устувори Эмомалӣ Раҳмон ба даст омад. Бунёди НОБ-и Роғун бузургтарин дастоварди Тоҷикистон маҳсуб шуда, дар саргаҳи ташаббуси сохтани он Савари кишавар меистанд.
7 каҳрамонӣ ё хизматҳои таърихие, ки Пешвои тоҷикони ҷаҳон дар замони сарварии худ барои халқи Тоҷикистон анҷом додаанд ва мо онҳоро зикр намудем, гувоҳи он аст, ки Эмомалӣ Раҳмон шахсияти таърихсоз ва тамаддунофар ҳастанд.
Оре, баъди солҳои тӯлонӣ Президенти Тоҷикистон аввалин Сарвари миллат ҳастанд, ки дарсҳои нахустини худшиносии миллӣ ва ватандӯстиву ватанпарастиро дар китобҳои «Аз Ориён то Сомониён», «Тоҷикон дар оинаи таърих» ва суханрониҳояшон ба мардум талқин карданд ва онро ба роҳи ростин раҳнамун сохтанд.
Ин роҳ, ки бар тани Ватан шарён аст,
Роҳи шарафи Эмомалӣ Раҳмон аст.
НИГОҲЕ БА АРЗИШҲОИ МЕҲВАРИИ РӮЗИ ПРЕЗИДЕНТ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар тақвими ҳар як халқу миллат рӯзҳои махсусе вуҷуд дорад, ки ҳамасола ҳамчун ид ва ё ҷашнвора таҷлил карда мешаванд. Яке аз чунин рузҳо Рӯзи Президент мебошад. Маълум аст, ки Рӯзи Президент дар ҳама давлатҳо дар санаҳои гуногун ҷашн гирифта мешавад. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон низ чун дигар давлатҳои мустақил ҳамасола 16 ноябр Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил карда мешавад. Аммо, бо як дигаргунӣ ва як шаҳомати хос. Бале, таҷлили Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз дигар давлатҳо тафовути ҷиддӣ дорад. Агар дар дигар давлатҳо мақсад аз таҷлили Рӯзи Президент эҳтиром гузоштан ба ин мансаби олӣ бошад. Пас дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлили Рӯзи Президент фаротар аз ин буда, ҳамчун иди миллӣ ва санаи муҳим дар таърихи миллат ҷашн гирифта мешавад. Албатта, чунин арҷ гузоштани мардум ба ин сана яъне, 16 ноябр мазмуни хоси худро дорад. Ин мазмун дар арзишҳои меҳварии ҳамин сана ниҳон аст, ки бозгӯии он арзишмандии Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро ошкор менамояд. Аз ҳамин лиҳоз, муҳим аст, ки дар чанд дидгоҳ арзишҳои меҳварии ин санаи муқаддас ва муҳимми миллиро барои хонандаи зирак баён намоем.
1. Иқрор бояд шуд, ки миллати тоҷик баъд аз барҳам хурдани давлати муқтадири Сомониён тули ҳазорсола дар натиҷаи бедавлатӣ натавонист лидери сиёсии худро дошта бошад. Гарчанде, ки дар ин муддат шахсиятҳои фарҳангиву адабӣ дар дохили миллат хеле зиёд буданд, аммо сарвари сиёсие пайдо нашуд, ки миллатро сарҷамъ намуда, давлати миллиро бунёд намояд. Маҳз, баъд аз соли 1992 шахсияти миллӣ, лидери сиёсӣ ва миллӣ Эмомалӣ Раҳмон дар саҳнаи сиёсати тоҷикон зуҳур намуд, ва сарнавишти ояндаи миллату давлати тоҷикро ба дасти худ гирифт. Санаи 16 ноябри соли 1994 барои миллати тоҷик оғози таърихи нав ва марҳилаи ташаккули лидери миллӣ гардид. Дар масъалаи лидери сиёсӣ фақат як нуктаро қайд намудан кифоя аст, ки маҳз лидери сиёсӣ, омили асосии ҳифз, нигоҳдорӣ ва рушди миллату давлат аст.
2. Санаи 16 ноябри соли 1994 дар ҷумҳурӣ оғози тантанаи арзишҳои демократӣ ва ҳокимияти халқ аст. Сарвари интихобнамудаи халқ дар назди миллати худ савганд ёд намуда, ба иҷрои фаъолият оғоз намуд. Дар доираи системаи сиёсӣ низоми давлатдории демократӣ дар Тоҷикистон шакл гирифта, ба сӯӣ мустаҳкамшавӣ ва рушд қадам гузошт.
3. Ин сана омили воқеии барқарори сулҳу ваҳдат дар кишвар гардид. Чун ҷумҳурӣ дар оташи ҷанги шаҳрвандӣ гирифтор буд ва беҳокимиятӣ дар мамлакат ҳукмфармо буд. Дар чунин шароит интихоби Президент оғози ҳамдигарфаҳмӣ ва паёми барқарории ваҳдати миллӣ буд. Оре, ҳамин тавр ҳам шуд. Эмомалӣ Раҳмон тавонист, сулҳро барқарор, давлатро ором ва мардумро сарҷамъ намояд.
4. Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар баробари барқарори сулҳ, таҳкими истиқлол ва ваҳдати миллӣ, Тоҷикистонро дар арсаи байналмилалӣ муаррифӣ намуд. Имрӯз Тоҷикистон ҷойгоҳи муносиберо дар арсаи ҷаҳонӣ соҳиб буда, бо ташаббусҳои созанда дар ҳалли мушкилоти ҷаҳонӣ саҳмгузор аст.
Ин аст чанд дидгоҳи мухтасари воқеӣ, ки арзишҳои меҳварии Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро бозгӯӣ намуда, таҷлили ин рӯзро муқаддас намудааст.
Баъд аз интихоб намудани фарзанди фарзонаи миллат Асосогузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мардуми кўҳанбунёди халқи тоҷик сулҳу субот, шукуфои давлат ва беҳбудии мардумии худро интихоб намуданд. Эшон буданд, ки барои халқи заҳматкаши хеш ҷони худро дареѓ надошта, нигаҳдории тамомияти арзии кишвар, дифоъ аз душманони дохиливу хориҷӣ, баландшавии сатҳи зиндагии аҳолӣ кушиш намуданд. Мубориза бар зидди фасод, хазинадуздӣ, қонуншиканӣ, терроризмро ба роҳ монда ин ва дигар зуҳуроти манфиро аз байн бурданд.
Кушиш ва ибтикори ватандўстонаи Пешвои миллат буд, ки миллати тоҷикро имконияти ифтихор аз тоҷик ва тоҷикистонӣ будан даст дод. Пешвои миллат аз истиқлолияти Тоҷикистон ва миллати хеш аз олитарин минбарҳои сиёсии ҷаҳон бо ифтихор ҳарф мезананд ва барои ояндаи некӣ миллат бо боварии комил меболанд.
Танҳо имрўз, вақте ки халқи тоҷик озодии ҳақиқиву истиқлолиятро ба даст оварда, онро бо дилу ҷон ҳифз намуда, устувор сохта аст, ба шарофати ҷидду ҷаҳди бузурги Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон барқарориву пойдории сулҳу ризоияти шаҳрвандӣ имконпазир гардид. Андешаву ташаббус ва татбиқи барномаи баргардонии гурезагон, ки бевосита аз ҷониби Пешвои миллат дар татбиқи хоставу орои мардуми кишвар тарҳрезӣ ва амалӣ гардид, барои созандагии ватану миллат, равона кардани қувваю нерӯи тамоми тоҷикону тоҷикистониёни дохиливу хориҷӣ он тадбири ҳакимонае буд, ки дар таҳқиму пойдории давлату миллати тоҷик нақши пайвандгарро бозид. Дар ҳошияи ин тадбирот ба давлати навтаъсиси тоҷикон муяссар гардид, ки таърихи қадимии тоҷиконро эҳёву барқарор, мақому мартабаи абармардони миллат, фарҳанг ва тамаддунсози онро ба тамоми ҷаҳон муаррифӣ намуда, бори аввал дар тамоми ҷаҳон ҷашнҳои байналмиллалии 1100-солагии давлати Сомониён, соли тамаддуни Ориёӣ, соли Рўдакӣ, ҷашнвораи Борбади Марвазӣ, арҷгузории 800 солагии Мавлоно Ҷалолуддин Балхии Румӣ, 2500-солагии шаҳри Истаравшан, 2500-солагии Хуҷанд, 2700-солагии шаҳри Кӯлоб, бузургдошти Имои Аъзам Нуъмон ибни Собит, 600 - солагии Мавлоно Абураҳмони Ҷомӣ, 100 солагии Шаҳидӣ, 3000-солагии ноҳияи Ҳисор ва ѓайра бошукўҳ ва густурда таҷлил карданд[1].
Нақши Пешвои миллат дар равшан сохтани ҳадафҳои асосӣ ва усулҳои сиёсати хориҷӣ ва дипломатияи миллии Тоҷикистон бисёр муассир ва корсоз аст. Вижагии сурату сират гирифтани сиёсати хориҷии Тоҷикистони навин ин аст, ки заминаи назариявии он бахши муҳими ҳаёти давлатӣ на дар доираи коршиносон ва назарияпардозон, балки раҳораҳ, ҳангоми анҷоми фаъолиятҳои пурталошу пӯёӣ дипломатии Сарвари давлати Тоҷикистон эҷод шудааст[5,39].
Ҳисси роҳбарӣ ва ватандўстӣ, бо замми он Пешвои миллӣ дар вуҷуди Эмомалӣ Раҳмон дар лаҳазоти бўҳронӣ хеле равшан ва ба пуррагӣ намудор гардид. Ба ѓайр аз ин, ба Сарвари давлати ҷавону ҷаззоб на танҳо шаъну шарафи ботинӣ, балки омилҳои берунӣ, яъне ҷаззобият, маҳорати ба худ моил кардан, рафтору кирдор, сурати зоҳирии зебо, сабру тоқат ва дарки тамоми душвориҳои вазъияти роҳбаре, ки идоракунии давлатро дар шароити илоҷнопазир ба дасти худ гирифта буд, мусоидат кард.
Дар таърихи навини Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон на танҳо ҳамчун роҳбари шинохташудаи давлатӣ, балки чун пешвои ҳақиқии миллат ташаккул ёфтааст. Ин боиси хушҳолист ва ифтихори воқеист.
Ибтикорҳои созандаи ҷаноби олӣ буд, ки Тоҷикистон ва мардуми он натиҷаҳои марҳилаи 29-солагии рушди ҷумҳуриро ҳамчун як давлати мустақилу соҳибистиқлол ҷамъбаст намуданд.
Эътирофи байналмиллалии Тоҷикистон бинобар кўшишу заҳмати бепоёни Пешвои миллат дар солҳои истиқлол бо номи Президент иртиботи мустақим дорад. Дар арзи 20 соли охир кишвари мо ба узияти комилҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳонӣ табдил ёфт, узвияти бисёре аз созмонҳои бонуфузи байналмиллалиро касб намуд, ки хидмати асосӣ дар ин роҳ ба Сарвари давлат мутааллиқ аст[4].
Эътирофи байналмиллалии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 9 сентябри соли 1991 оѓоз шуд. Асосҳои сиёсати хориҷии Тоҷикистони соҳибистиқлол, ки иборат аз мароми татбиқи сиёсати хориҷии соҳибистиқлолу баробарҳуқуқ, мусолиматомез ва тарафайн муфид мебошад, дар Эъломияи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тарҳрезӣ шуда буд: «Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муносибатҳои байналмиллал ба сифати субъекти мустақили ҳуқуқи байналмиллалӣ амал мекунад ва дар фаъолияти хеш барои сулҳи пойдор, нобудии силоҳи ҳастаӣ, роҳ надодан ба истифодаи неру дар ҳаллу фасли мунозира ва ихтилофоти байни давлатҳои соҳибистиқлол ҷаҳд менамояд, ба ҳамкории байни давлатҳо дар ҳалли масоили ҷаҳоние, ки дар рў ба рўйи инсоният қарор доранд, рушд мебахшад[4].
Ҷумҳурии Тоҷикистон худро дар назди ҳамаи шарикон ва бидуни ҳамагуна пешрафт барои имзои бевоситаи баробарҳуқуқ ва мутақобилан судманди созишномаву шартномаҳои дуҷониба ва гуногунҷониба, ки манфиатҳои ин ё он давлати мустақилро маҳдуд намесозанд, кишвари кушода эълон мекунад»[7].
Маҳз тарҳрезӣ ва татбиқи чунин барномаи сиёсӣ аз ҷониби Пешвои миллат боис гардид, ки имрўз истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро зиёда аз 151 кишвари ҷаҳон расман эътироф кардаанд. Ҷумҳурии Тоҷикистон бо эътирофи асноди асосии муносибатҳои байналмиллалӣ, аз ҷумла Оинномаи Созмони Миллали Муттаҳид, Қатъномаи ниҳоии Хелсинки ва санадҳои дигар сиёсати дохилӣ ва хориҷии худро поягузорӣ менамояд, инсон, ҳифзи ҳуқуқ ва озодии онро сарфи назар аз мансубияти миллӣ, динӣ, нажодӣ ва ҷинсӣ арзишҳои олӣ мешуморад.
Яке аз вижагиҳои мумтози сиёсати хориҷии Тоҷикистон сиёсати «дарҳои кушод»-и эъломнамудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон мебошад. Сиёсати хориҷии шаффоф ва усули «дарҳои кушод» мусоидат ба он намуданд, ки Тоҷикистон узви шоистаи созмонҳои байналмилалӣ гардад ва равобити сиёсӣ ва ҳамкориҳои судмандро бо аксари давлатҳои ҷаҳон ба роҳ андозад. Тоҷикистон имрӯз дар арсаи сиёсати ҷаҳон симои хоси хешро дорад ва ҳамчун узви соҳибэътибори ҷомеаи ҷаҳони шинохта шудааст[5,49].
Соли 1993 - 12 созмони байналмиллалӣ аз қабили СММ, Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо, Хазинаи байналмиллалии асъор, Бонки ҷаҳонӣ, Бонки бозсозӣ ва рушди Арупо, дар соли 1994 – 8 созмони байналмиллалӣ, соли 1995 - ду созмони байналмиллалӣ ва соли 1996 - ду созмони дигар дар Ҷумҳурии Тоҷикистон намояндаги ҳои хешро ифтитоҳ намуда, ба фаъолият шурўъ карданд[8].
Сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон доимо ва ҳамаҷониба ҷонибдору муҳофизи манфиатҳои миллии кишвари тоҷикон, таҳиягари машшу мароми ба миллат манфиатноки сиёсати хориҷӣ буда, ҳамеша дар суханрониҳои худ оид ба муносибатҳои байналмилалӣ иброз ва зикр менамоянд, ки «ҳар гуна сиёсати давлат дар ниҳоят аз ҳифзи манфиатҳои миллӣ иборат аст. Маҳорати сиёсатмадор дар арсаи байналмиллалӣ дар дарёфти тавозуни дуруст ва одилонаи манфиатҳои кишварҳои мухталиф зоҳир мегардад».
Пешвои миллат хеле хуб дарк намуданд, ки дар марҳилаи эҳё ва муттаҳидсозии давлати навини тоҷикон, ба он обруву эътибори собиту устувор бахшидан бидуни ширкату фаъолияти Тоҷикистон дар бонуфузтарин иттиҳодия ва созмонҳои байналмилалӣ ғайриимкон аст. Бинобар ин Пешвои миллат яке аз самтҳои муҳими сиёсати хориҷии Тоҷикистонро иборат аз ширкати он дар фаъолияти Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил маҳсуб мешавад. ИДМ имрўз баёнгари умумияти миллионҳо нафар сокинон дар ҳудуди собиқ Иттиҳоди Шўравист ва ҷавобгўи хостаҳову манфиатҳо, орзуву омоли интегратсионии онҳо мебошад.
Фаъолияти ҳаррўзаи муфиди Пешвои миллат буд, ки бонуфузтарин ва пуркортарин ташкилотҳои байналмилалӣ аз рўзҳои аввалини ташкилшавии кишвари соҳибистиқлоли тоҷик бо он ҳамкории судманди созандаи башаргароёнаву эҳёгар намуданд. Бинобар обруву эътибори шахсияти Пешвои Миллат Созмони Милали Муттаҳид ўро ҳамчун сарварии расмии сиёсии давлату миллати тоҷик эътироф намуда ҳамроҳи ў ҷиҳати эҳёву барқарории Тоҷикистон фаъолиятро оѓоз кард. Дар арзи 27 соли ҳамкории Тоҷикистон бо Созмони Миллалӣ Муттаҳид «Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон 14 маротиба дар иҷлосияҳои Маҷмаъи умумии ин созмони бонуфузи байналмиллалӣ иштирок ва суханронӣ кардаанд ва бо ироаи пешниҳодҳои муфассал дар бораи манфиатҳои минтақавӣ ва байналмиллалӣ таваҷҷўҳи аҳолии сайёраро ба масоили Тоҷикистон, Осиёи Марказӣ ва Афѓонистони ҷангзада ҷалб намудаанд»[9;3].
Маҳз бинобар дар арсаи байналмилалӣ ба даст овардани обруву эътибори бесобиқа аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, фаъолияти сиёсии байналмилалии сулҳофарину мутавозини ў имрўз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон сафоратҳои Арабистони Саудӣ, Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ, ИМА, Беларусия, Озарбойҷон, Олмон, Покистон, Туркия, Туркманистон, Фаронса, Федератсияи Русия, Ўзбекистон, Афѓонистон, Эрон, Чин, Ҷопон, Кореяи Ҷанубӣ, Ҳиндустон, Қазоқистон ва Қирѓизистон фаъолият мекунанд. Сафорати баъзе аз кишварҳои дигар низ кушода меёбанд. Чунин ҳайати дипломатии бонуфуз дар як кишвари кўчак, ки ҳамагӣ 28 соли истиқлолият дорад, намоёнгари дар муддати кўтоҳтарин сазовори эътирофи умум гардидани самти сиёсати байналмилалии он мебошад, ки низ саҳми бечуну чарои Президенти кишвар, Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон аст.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон - Қаҳрамони ҷумҳурӣ, фарзанди фарзонаи миллат Эмомалӣ Раҳмон аз нахустин рўзҳои фаъолияти хеш масъалаи муттаҳидии ҷомеаро дар раъси ҳамаи корҳо қарор дод ва дар тўли 22 сол сиёсати мазкур, яъне сиёсати сулҳу созишро пеш мебаранд. Ин сиёсати дохиливу хориҷии татбиқ намудаи ў кишвари қадима ва тозаҷавони тоҷиконро дар як муддати кўтоҳ воҳиду муттаҳид, фарҳангу таърихи онро- мақбули ҷаҳон, мақому мартаби Тоҷикистонро дар арсаи ҷаҳон вижаву мубрам намуд. Имрўз мардуми кишвар бо қаноатмандиву ифтихороти беандоза аз Пешвои миллат хоҳишманди он аст, ки доимо ҳамроҳи ин халқи бузургвор бошанд ва ҷиҳати пешрафту рушду нумуи он фаъолияти созанда намоянд.
Итминон аст, ки Тоҷикистони азиз бо сарварии Президенти кишвар, Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон дар солҳои наздик, бо бархӯрдорӣ аз рӯҳияи кӯшандаи мардум, дар сояи давлати демокративу ҳуқуқбунёд ва дар ҳамкориҳои густурда бо мамлакатҳои ҷаҳон ва созмонҳои байналмилалӣ ба пешрафтҳои бештаре аз ҳоло даст меёбад ва дар сафи кишварҳои мутараққии ҷаҳон мақоми шоистаи хешро касб менамояд.
Саидшо ТАИБОВ, сардори шуъбаи иттилоот ва робита бо ҷомеаи ДДТТ ба номи А.Сино
Ҳамчунин, масъалаи муҳим дар ин маросим садоқати Пешвои миллат ба халқи Тоҷикистон буд. Камина пеш аз ҳама, чун шаҳрванди Тоҷикистон ва баъдан чун таҳлилгар дар мавриди маросими савгандёдкунии Президенти Тоҷикистон чанд мулоҳизаеро баён медорам:
1. Дар маросими савгандёдкунӣ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо барномаи рушдмеҳвар суханронӣ намуданд, ки ин шаҳодати талошҳои созандаи Роҳбари давлат мебошад. Аз ҳамин суханронӣ маълум гардид, ки дар воқеъ миллати тоҷик интихоби дуруст намудааст. Ва гуфтан мумкин аст, ки Тоҷикистон зери роҳбарии Пешвои миллат дар ҳафт соли оянда рушди устувори худро пурра таъмин хоҳад кард. Мазмуни суханронии Пешвои миллат саропо ҳадафҳои муҳимми миллиро фаро гирифта буд. Бо итминони комил метавон таъкид намуд, ки Тоҷикистон дар ҳафт соли оянда зери сарварии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон боз ҳам ба дастовардҳои бузургтар ноил мегардад.
2. Дар ин маросими савандёдкунӣ бори дигар исбот гардид, ки муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар воқеъ Президенти мардумӣ мебошанд. Чун ҳамеша шаҳрвандон мушоҳида намуданд, ки Президенти ҷумҳурӣ сарвари сулҳофар ғамхору ҳамдили тамоми мардум мебошад. Тавре худи Пешвои миллат зикр намуданд, ки ман ҳамон Эмомалӣ Раҳмон ҳастам, ки аз байни мардум баромадаам ва барои мардум хизмат намуда истодаам ва то охирон нафас барои миллатам содиқона хизмат менамоям. Ин мафҳум моҳиятан, Президенти мардумӣ будани муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ифода мекунад.
Умуман, аз раванди интихобот як хулоса намуда, чунин андешаро бояд ҳар як шаҳрванди огоҳ пайваста баён намояд, ки "Шукр, ки Тоҷикистони соҳибистиқлол ва шукр, ки Пешвои хирадманду оқил ва соҳибмаърифату далер дорем".
Таърих шахсиятҳои зиёдеро дар хотир дорад, ки бо амалу хизматҳои созандаашон дар назди халқ обрӯманду соҳибэҳтиром гашта, номашон дар саҳифаҳои тиллоии таърихи ҷаҳон ҳаккокӣ шудааст. Ақидае ҳаст, ки тамаддунро шахсиятҳои бунёдкор ва сулҳофар шакл медиҳанд ва маҳз онҳо самти маҷрои рӯйдодҳои таърихро муайян мекунанд. Яъне олам маҳз бо таъсири одам ташаккул ёфта, пешрафт мекунад.
Ҳумайро Накҳати Дастгирзода дар бораи Пешвои миллат чунин навиштааст: «Ман ду абармарди таърихро медонам, ки ба қавлашон амал кардаанд. Яке Ҷалолиддини Балхӣ, ки байни нажоди гуногун фарқ нагузоштанро талқин кард ва худ пеш аз ҳама ба қавлаш амал кард. Ва дувум Эмомалӣ Раҳмон аст, ки ба ҳар чи гуфт, амал кард».
Академик Ключевский В.О. дар бораи шаҳомат ва ҷасорати миллатҳо суханони ҳикматомезе дорад: «Яке аз нишонаҳои хоси халқи бузург қобилияти баъди афтодан бархостан аст. Ҳарчанд таҳқири дидааш гарон ҳам бошад, соате фаро мерасад, ки ӯ тавонашро баҳам оварда, дар симои як ё якчанд нафар мардони бузург амалӣ месозад ва он як ё якчанд нафар халқро ба роҳи рости таърихии муваққатан таркардааш бармегардонанд».
Тоҷикистони пасошӯравӣ бо Эмомалӣ Раҳмон ҳамон тақдиру масиреро паймуд, ки аз афтодану бархостанҳо иборат буд. Давлат парешон, мардум дарбар, иқтисод варшикаста ва дар ҷомеа ҳукми фарди силоҳдор ҷорӣ буд, ки қонунпазир ва масъулиятшинос набуд ва дар ҷони ҳаммилати худ ҳарису бадгумон буд. Хотирагоҳи ҷомеа ғанист, вале сад афсӯс на ҳама ҳоло ёд доранд, ки дар кадом ҳолати риққатбор будем, чӣ сарнавишти талхе моро интизор буд?
Роҳи муҳтарам Президент аз қалби мардуми одӣ мегузарад. Ин роҳест пуршараф. Ин роҳ ба сарманзили мақсуд ба осонӣ нарасидааст. Пурмашаққат ва мушкилзо будааст. Чун киштии шикаста, давлати харобро гирифту ба он рӯҳу ҷон бахшид, тавонманд сохт, дар анбӯҳи муноқишаҳои шадиди миллатзудоӣ онро рақобатпазир кард.
Тоҷикистони соли 2020 – кишварест дар сари пойи худ истода, давлатест - улгӯи тоҷикони дунё ва оғозгоҳи Ватанест, ки садҳо сол халқ дар орзуяш будааст. Ин гавҳараки чашмест барои тоҷик азиз, ин порае хокест, ки онро муқаддас мешуморанд.
Дар саргаҳи равандҳои давлатсозӣ абармарде ҷилвагар аст, ки ҳамаро вақфи ин равияи сарнавиштсоз кард. Номи ин марди даврон Эмомалӣ Раҳмон аст. Тамоми дунёро гашт, ба ҷойҳои хатарноки ҷаҳон сафар кард, бо дӯсту душман муросо намуд, то тоҷик аз вартаи ҳалокат эмин барорад, хандаро бар лабони ранҷкашида ва яхбасати халқ биёрад.
Агар гӯем, ки тақдири миллати тоҷик ва халқи Тоҷикистон, инчунин сарнавишти давлатдории навини мо ба шахсияти Роҳбари давлат, сарвари одилу фарзона, фарзанди солеҳу содиқи кишвар, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вобастагии бевосита дорад, хато нахоҳем кард. Зеро дар тӯли роҳбарии ин марди шариф, ки се даҳсоларо дар бар мегирад, Тоҷикистони ҷавон ба дастовардҳои таърихӣ ноил гардид. Хизматҳои бузурги Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро, ки барои Тоҷикистон дар солҳои соҳибистиrлолӣ анҷом доданд, тамоми ҷаҳон эътироф намудааст.
Агар он ҳама каҳрамониҳо ва корнамоиҳои Пешвои миллатро зикр карданӣ шавем, зарурати навиштани чандин ҷилд асару китоб пеш меояд. Аммо таърихи Тоҷикистон 7 корнома ё худ 7 хизмати таърихии Эмомалӣ Раҳмонро дар саҳифаи худ бо ҳуруфи заррин сабт намудааст, ки инҳо мебошанд:
1. Ҳифзи истиқлолият ва эъмори давлати миллӣ;
Дар давраи ба сари ҳокимият омадани муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар огози солҳои 90-уми асри гузашта бо сабаби ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ Истиклолияти давлати ҷавони Тоҷикистон зери хатар rарор дошт. Маҳз бо иродаи сиёсӣ ва каҳрамонии Эмомалӣ Раҳмон оташи ҷанг дар кишвар хомўш гашт, Истиклолияти давлатӣ ҳифз гардид ва бинои давлатдории миллӣ шакл гирифт.
2. Таъмини сулҳу оромӣ ва осоиштагӣ;
Яке аз хизматҳои дигари муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки аз тарафи тамоми коршиносон ва доираҳои таҳлилӣ эътироф шудаву баҳои баланд гирифтааст, ин хотима додан ба ҷанг, таъмини сулҳу оромӣ ва осоиштагӣ ба ҳисоб меравад. Сулҳи тоҷикон, ки бо ташаббуси Сарвари кишвар ба даст омад ва заминаи осудагии мардум гашт, намунаи беназири ба ҳам овардани тарафҳои даргир баҳогузорӣ гардидааст.
3. Баргардонидани гурезаҳо ба ватан;
Ҷанг дар кишвар сабаби гуреза гардидани миллионҳо нафар шуд. Аҳолии осоиштаи Тоҷикистон аз хатари ҷанг ба кишварҳои ҳамсоя гуреза шуданд. Маҳз бо даъват ва ваъдаи дастгирии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон тамоми гурезаҳо ба макону манзили хеш баргаштанд ва зиндагии орому осоиштаи худро идома доданд.
4. Дастгирии ятимон;
Дар давоми ҷанги шаҳрвандӣ ҳазорон нафар фарзандони халrи тоҷик талаф ёфтанд ва ҳазорони дигар ятиму бесаробон монданд. Эмомалӣ Раҳмон дастгирии ятимону бепарасторонро, ки амали инсондўстона ба шумор меравад, дар мадди назари худ карор доданд ва онҳоро зери ҳимояи давлат гирифтанд. Ин амал нишонаи адлу гуманизми баланди Сарвари тоҷикон ба ҳисоб меравад;
5. Муаррифии давлату миллат дар ҷаҳон;
Тоҷикистони соҳибистиқлоли ҷавон бо кушишу ташаббусҳои муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар муддати кўтоҳ дар сатҳи байналмилалӣ шинохта шуд ва миллати тоҷик мавқеи худро дар ҷаҳон пайдо кард. Имрўз Тоҷикистонро маҳз бо ташаббусҳои созандаи Сарвари давлат мешиносанду эҳтирому эътироф мекунанд
6. Пайвандгари тамоми минтақаҳои кишвар;
Тоҷикистон аз ҷиҳати географӣ минтақаи мураккаб аст. Қисми зиёди кишварро кўҳсор ташкил медиҳад. Ин омил робитаро байни минтақаҳои кишвар душвор намуд. Ҳамин буд, ки Сарвари кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баромадан аз бунбасти комуникатсиониро ба ҳадафи стратегӣ табдил доданд ва дар муддати кўтоҳ робитаро байни тамоми минтақаҳои кишвар барқарор намуданд.
7. Ташаббускори бунёди кохи нур;
Сохтмони иншооти бузурги аср, тарҳи нодири гидроэнергетикӣ - НОБ Роғун ва расидан ба истиклолияти комили энергетикӣ низ яке аз ормонҳои асосии халқи Тоҷикистон ба шумор мерафт, ки маҳз бо ташаббус ва иродаи устувори Эмомалӣ Раҳмон ба даст омад. Бунёди НОБ-и Роғун бузургтарин дастоварди Тоҷикистон маҳсуб шуда, дар саргаҳи ташаббуси сохтани он Савари кишавар меистанд.
7 каҳрамонӣ ё хизматҳои таърихие, ки Пешвои тоҷикони ҷаҳон дар замони сарварии худ барои халқи Тоҷикистон анҷом додаанд ва мо онҳоро зикр намудем, гувоҳи он аст, ки Эмомалӣ Раҳмон шахсияти таърихсоз ва тамаддунофар ҳастанд.
Оре, баъди солҳои тӯлонӣ Президенти Тоҷикистон аввалин Сарвари миллат ҳастанд, ки дарсҳои нахустини худшиносии миллӣ ва ватандӯстиву ватанпарастиро дар китобҳои «Аз Ориён то Сомониён», «Тоҷикон дар оинаи таърих» ва суханрониҳояшон ба мардум талқин карданд ва онро ба роҳи ростин раҳнамун сохтанд.
Ин роҳ, ки бар тани Ватан шарён аст,
Роҳи шарафи Эмомалӣ Раҳмон аст.
НИГОҲЕ БА АРЗИШҲОИ МЕҲВАРИИ РӮЗИ ПРЕЗИДЕНТ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар тақвими ҳар як халқу миллат рӯзҳои махсусе вуҷуд дорад, ки ҳамасола ҳамчун ид ва ё ҷашнвора таҷлил карда мешаванд. Яке аз чунин рузҳо Рӯзи Президент мебошад. Маълум аст, ки Рӯзи Президент дар ҳама давлатҳо дар санаҳои гуногун ҷашн гирифта мешавад. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон низ чун дигар давлатҳои мустақил ҳамасола 16 ноябр Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлил карда мешавад. Аммо, бо як дигаргунӣ ва як шаҳомати хос. Бале, таҷлили Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз дигар давлатҳо тафовути ҷиддӣ дорад. Агар дар дигар давлатҳо мақсад аз таҷлили Рӯзи Президент эҳтиром гузоштан ба ин мансаби олӣ бошад. Пас дар Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷлили Рӯзи Президент фаротар аз ин буда, ҳамчун иди миллӣ ва санаи муҳим дар таърихи миллат ҷашн гирифта мешавад. Албатта, чунин арҷ гузоштани мардум ба ин сана яъне, 16 ноябр мазмуни хоси худро дорад. Ин мазмун дар арзишҳои меҳварии ҳамин сана ниҳон аст, ки бозгӯии он арзишмандии Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро ошкор менамояд. Аз ҳамин лиҳоз, муҳим аст, ки дар чанд дидгоҳ арзишҳои меҳварии ин санаи муқаддас ва муҳимми миллиро барои хонандаи зирак баён намоем.
1. Иқрор бояд шуд, ки миллати тоҷик баъд аз барҳам хурдани давлати муқтадири Сомониён тули ҳазорсола дар натиҷаи бедавлатӣ натавонист лидери сиёсии худро дошта бошад. Гарчанде, ки дар ин муддат шахсиятҳои фарҳангиву адабӣ дар дохили миллат хеле зиёд буданд, аммо сарвари сиёсие пайдо нашуд, ки миллатро сарҷамъ намуда, давлати миллиро бунёд намояд. Маҳз, баъд аз соли 1992 шахсияти миллӣ, лидери сиёсӣ ва миллӣ Эмомалӣ Раҳмон дар саҳнаи сиёсати тоҷикон зуҳур намуд, ва сарнавишти ояндаи миллату давлати тоҷикро ба дасти худ гирифт. Санаи 16 ноябри соли 1994 барои миллати тоҷик оғози таърихи нав ва марҳилаи ташаккули лидери миллӣ гардид. Дар масъалаи лидери сиёсӣ фақат як нуктаро қайд намудан кифоя аст, ки маҳз лидери сиёсӣ, омили асосии ҳифз, нигоҳдорӣ ва рушди миллату давлат аст.
2. Санаи 16 ноябри соли 1994 дар ҷумҳурӣ оғози тантанаи арзишҳои демократӣ ва ҳокимияти халқ аст. Сарвари интихобнамудаи халқ дар назди миллати худ савганд ёд намуда, ба иҷрои фаъолият оғоз намуд. Дар доираи системаи сиёсӣ низоми давлатдории демократӣ дар Тоҷикистон шакл гирифта, ба сӯӣ мустаҳкамшавӣ ва рушд қадам гузошт.
3. Ин сана омили воқеии барқарори сулҳу ваҳдат дар кишвар гардид. Чун ҷумҳурӣ дар оташи ҷанги шаҳрвандӣ гирифтор буд ва беҳокимиятӣ дар мамлакат ҳукмфармо буд. Дар чунин шароит интихоби Президент оғози ҳамдигарфаҳмӣ ва паёми барқарории ваҳдати миллӣ буд. Оре, ҳамин тавр ҳам шуд. Эмомалӣ Раҳмон тавонист, сулҳро барқарор, давлатро ором ва мардумро сарҷамъ намояд.
4. Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар баробари барқарори сулҳ, таҳкими истиқлол ва ваҳдати миллӣ, Тоҷикистонро дар арсаи байналмилалӣ муаррифӣ намуд. Имрӯз Тоҷикистон ҷойгоҳи муносиберо дар арсаи ҷаҳонӣ соҳиб буда, бо ташаббусҳои созанда дар ҳалли мушкилоти ҷаҳонӣ саҳмгузор аст.
Ин аст чанд дидгоҳи мухтасари воқеӣ, ки арзишҳои меҳварии Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро бозгӯӣ намуда, таҷлили ин рӯзро муқаддас намудааст.
Баъд аз интихоб намудани фарзанди фарзонаи миллат Асосогузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мардуми кўҳанбунёди халқи тоҷик сулҳу субот, шукуфои давлат ва беҳбудии мардумии худро интихоб намуданд. Эшон буданд, ки барои халқи заҳматкаши хеш ҷони худро дареѓ надошта, нигаҳдории тамомияти арзии кишвар, дифоъ аз душманони дохиливу хориҷӣ, баландшавии сатҳи зиндагии аҳолӣ кушиш намуданд. Мубориза бар зидди фасод, хазинадуздӣ, қонуншиканӣ, терроризмро ба роҳ монда ин ва дигар зуҳуроти манфиро аз байн бурданд.
Кушиш ва ибтикори ватандўстонаи Пешвои миллат буд, ки миллати тоҷикро имконияти ифтихор аз тоҷик ва тоҷикистонӣ будан даст дод. Пешвои миллат аз истиқлолияти Тоҷикистон ва миллати хеш аз олитарин минбарҳои сиёсии ҷаҳон бо ифтихор ҳарф мезананд ва барои ояндаи некӣ миллат бо боварии комил меболанд.
Танҳо имрўз, вақте ки халқи тоҷик озодии ҳақиқиву истиқлолиятро ба даст оварда, онро бо дилу ҷон ҳифз намуда, устувор сохта аст, ба шарофати ҷидду ҷаҳди бузурги Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон барқарориву пойдории сулҳу ризоияти шаҳрвандӣ имконпазир гардид. Андешаву ташаббус ва татбиқи барномаи баргардонии гурезагон, ки бевосита аз ҷониби Пешвои миллат дар татбиқи хоставу орои мардуми кишвар тарҳрезӣ ва амалӣ гардид, барои созандагии ватану миллат, равона кардани қувваю нерӯи тамоми тоҷикону тоҷикистониёни дохиливу хориҷӣ он тадбири ҳакимонае буд, ки дар таҳқиму пойдории давлату миллати тоҷик нақши пайвандгарро бозид. Дар ҳошияи ин тадбирот ба давлати навтаъсиси тоҷикон муяссар гардид, ки таърихи қадимии тоҷиконро эҳёву барқарор, мақому мартабаи абармардони миллат, фарҳанг ва тамаддунсози онро ба тамоми ҷаҳон муаррифӣ намуда, бори аввал дар тамоми ҷаҳон ҷашнҳои байналмиллалии 1100-солагии давлати Сомониён, соли тамаддуни Ориёӣ, соли Рўдакӣ, ҷашнвораи Борбади Марвазӣ, арҷгузории 800 солагии Мавлоно Ҷалолуддин Балхии Румӣ, 2500-солагии шаҳри Истаравшан, 2500-солагии Хуҷанд, 2700-солагии шаҳри Кӯлоб, бузургдошти Имои Аъзам Нуъмон ибни Собит, 600 - солагии Мавлоно Абураҳмони Ҷомӣ, 100 солагии Шаҳидӣ, 3000-солагии ноҳияи Ҳисор ва ѓайра бошукўҳ ва густурда таҷлил карданд[1].
Нақши Пешвои миллат дар равшан сохтани ҳадафҳои асосӣ ва усулҳои сиёсати хориҷӣ ва дипломатияи миллии Тоҷикистон бисёр муассир ва корсоз аст. Вижагии сурату сират гирифтани сиёсати хориҷии Тоҷикистони навин ин аст, ки заминаи назариявии он бахши муҳими ҳаёти давлатӣ на дар доираи коршиносон ва назарияпардозон, балки раҳораҳ, ҳангоми анҷоми фаъолиятҳои пурталошу пӯёӣ дипломатии Сарвари давлати Тоҷикистон эҷод шудааст[5,39].
Ҳисси роҳбарӣ ва ватандўстӣ, бо замми он Пешвои миллӣ дар вуҷуди Эмомалӣ Раҳмон дар лаҳазоти бўҳронӣ хеле равшан ва ба пуррагӣ намудор гардид. Ба ѓайр аз ин, ба Сарвари давлати ҷавону ҷаззоб на танҳо шаъну шарафи ботинӣ, балки омилҳои берунӣ, яъне ҷаззобият, маҳорати ба худ моил кардан, рафтору кирдор, сурати зоҳирии зебо, сабру тоқат ва дарки тамоми душвориҳои вазъияти роҳбаре, ки идоракунии давлатро дар шароити илоҷнопазир ба дасти худ гирифта буд, мусоидат кард.
Дар таърихи навини Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон на танҳо ҳамчун роҳбари шинохташудаи давлатӣ, балки чун пешвои ҳақиқии миллат ташаккул ёфтааст. Ин боиси хушҳолист ва ифтихори воқеист.
Ибтикорҳои созандаи ҷаноби олӣ буд, ки Тоҷикистон ва мардуми он натиҷаҳои марҳилаи 29-солагии рушди ҷумҳуриро ҳамчун як давлати мустақилу соҳибистиқлол ҷамъбаст намуданд.
Эътирофи байналмиллалии Тоҷикистон бинобар кўшишу заҳмати бепоёни Пешвои миллат дар солҳои истиқлол бо номи Президент иртиботи мустақим дорад. Дар арзи 20 соли охир кишвари мо ба узияти комилҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳонӣ табдил ёфт, узвияти бисёре аз созмонҳои бонуфузи байналмиллалиро касб намуд, ки хидмати асосӣ дар ин роҳ ба Сарвари давлат мутааллиқ аст[4].
Эътирофи байналмиллалии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 9 сентябри соли 1991 оѓоз шуд. Асосҳои сиёсати хориҷии Тоҷикистони соҳибистиқлол, ки иборат аз мароми татбиқи сиёсати хориҷии соҳибистиқлолу баробарҳуқуқ, мусолиматомез ва тарафайн муфид мебошад, дар Эъломияи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тарҳрезӣ шуда буд: «Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муносибатҳои байналмиллал ба сифати субъекти мустақили ҳуқуқи байналмиллалӣ амал мекунад ва дар фаъолияти хеш барои сулҳи пойдор, нобудии силоҳи ҳастаӣ, роҳ надодан ба истифодаи неру дар ҳаллу фасли мунозира ва ихтилофоти байни давлатҳои соҳибистиқлол ҷаҳд менамояд, ба ҳамкории байни давлатҳо дар ҳалли масоили ҷаҳоние, ки дар рў ба рўйи инсоният қарор доранд, рушд мебахшад[4].
Ҷумҳурии Тоҷикистон худро дар назди ҳамаи шарикон ва бидуни ҳамагуна пешрафт барои имзои бевоситаи баробарҳуқуқ ва мутақобилан судманди созишномаву шартномаҳои дуҷониба ва гуногунҷониба, ки манфиатҳои ин ё он давлати мустақилро маҳдуд намесозанд, кишвари кушода эълон мекунад»[7].
Маҳз тарҳрезӣ ва татбиқи чунин барномаи сиёсӣ аз ҷониби Пешвои миллат боис гардид, ки имрўз истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро зиёда аз 151 кишвари ҷаҳон расман эътироф кардаанд. Ҷумҳурии Тоҷикистон бо эътирофи асноди асосии муносибатҳои байналмиллалӣ, аз ҷумла Оинномаи Созмони Миллали Муттаҳид, Қатъномаи ниҳоии Хелсинки ва санадҳои дигар сиёсати дохилӣ ва хориҷии худро поягузорӣ менамояд, инсон, ҳифзи ҳуқуқ ва озодии онро сарфи назар аз мансубияти миллӣ, динӣ, нажодӣ ва ҷинсӣ арзишҳои олӣ мешуморад.
Яке аз вижагиҳои мумтози сиёсати хориҷии Тоҷикистон сиёсати «дарҳои кушод»-и эъломнамудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон мебошад. Сиёсати хориҷии шаффоф ва усули «дарҳои кушод» мусоидат ба он намуданд, ки Тоҷикистон узви шоистаи созмонҳои байналмилалӣ гардад ва равобити сиёсӣ ва ҳамкориҳои судмандро бо аксари давлатҳои ҷаҳон ба роҳ андозад. Тоҷикистон имрӯз дар арсаи сиёсати ҷаҳон симои хоси хешро дорад ва ҳамчун узви соҳибэътибори ҷомеаи ҷаҳони шинохта шудааст[5,49].
Соли 1993 - 12 созмони байналмиллалӣ аз қабили СММ, Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо, Хазинаи байналмиллалии асъор, Бонки ҷаҳонӣ, Бонки бозсозӣ ва рушди Арупо, дар соли 1994 – 8 созмони байналмиллалӣ, соли 1995 - ду созмони байналмиллалӣ ва соли 1996 - ду созмони дигар дар Ҷумҳурии Тоҷикистон намояндаги ҳои хешро ифтитоҳ намуда, ба фаъолият шурўъ карданд[8].
Сарвари давлат Эмомалӣ Раҳмон доимо ва ҳамаҷониба ҷонибдору муҳофизи манфиатҳои миллии кишвари тоҷикон, таҳиягари машшу мароми ба миллат манфиатноки сиёсати хориҷӣ буда, ҳамеша дар суханрониҳои худ оид ба муносибатҳои байналмилалӣ иброз ва зикр менамоянд, ки «ҳар гуна сиёсати давлат дар ниҳоят аз ҳифзи манфиатҳои миллӣ иборат аст. Маҳорати сиёсатмадор дар арсаи байналмиллалӣ дар дарёфти тавозуни дуруст ва одилонаи манфиатҳои кишварҳои мухталиф зоҳир мегардад».
Пешвои миллат хеле хуб дарк намуданд, ки дар марҳилаи эҳё ва муттаҳидсозии давлати навини тоҷикон, ба он обруву эътибори собиту устувор бахшидан бидуни ширкату фаъолияти Тоҷикистон дар бонуфузтарин иттиҳодия ва созмонҳои байналмилалӣ ғайриимкон аст. Бинобар ин Пешвои миллат яке аз самтҳои муҳими сиёсати хориҷии Тоҷикистонро иборат аз ширкати он дар фаъолияти Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил маҳсуб мешавад. ИДМ имрўз баёнгари умумияти миллионҳо нафар сокинон дар ҳудуди собиқ Иттиҳоди Шўравист ва ҷавобгўи хостаҳову манфиатҳо, орзуву омоли интегратсионии онҳо мебошад.
Фаъолияти ҳаррўзаи муфиди Пешвои миллат буд, ки бонуфузтарин ва пуркортарин ташкилотҳои байналмилалӣ аз рўзҳои аввалини ташкилшавии кишвари соҳибистиқлоли тоҷик бо он ҳамкории судманди созандаи башаргароёнаву эҳёгар намуданд. Бинобар обруву эътибори шахсияти Пешвои Миллат Созмони Милали Муттаҳид ўро ҳамчун сарварии расмии сиёсии давлату миллати тоҷик эътироф намуда ҳамроҳи ў ҷиҳати эҳёву барқарории Тоҷикистон фаъолиятро оѓоз кард. Дар арзи 27 соли ҳамкории Тоҷикистон бо Созмони Миллалӣ Муттаҳид «Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон 14 маротиба дар иҷлосияҳои Маҷмаъи умумии ин созмони бонуфузи байналмиллалӣ иштирок ва суханронӣ кардаанд ва бо ироаи пешниҳодҳои муфассал дар бораи манфиатҳои минтақавӣ ва байналмиллалӣ таваҷҷўҳи аҳолии сайёраро ба масоили Тоҷикистон, Осиёи Марказӣ ва Афѓонистони ҷангзада ҷалб намудаанд»[9;3].
Маҳз бинобар дар арсаи байналмилалӣ ба даст овардани обруву эътибори бесобиқа аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, фаъолияти сиёсии байналмилалии сулҳофарину мутавозини ў имрўз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон сафоратҳои Арабистони Саудӣ, Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ, ИМА, Беларусия, Озарбойҷон, Олмон, Покистон, Туркия, Туркманистон, Фаронса, Федератсияи Русия, Ўзбекистон, Афѓонистон, Эрон, Чин, Ҷопон, Кореяи Ҷанубӣ, Ҳиндустон, Қазоқистон ва Қирѓизистон фаъолият мекунанд. Сафорати баъзе аз кишварҳои дигар низ кушода меёбанд. Чунин ҳайати дипломатии бонуфуз дар як кишвари кўчак, ки ҳамагӣ 28 соли истиқлолият дорад, намоёнгари дар муддати кўтоҳтарин сазовори эътирофи умум гардидани самти сиёсати байналмилалии он мебошад, ки низ саҳми бечуну чарои Президенти кишвар, Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон аст.
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон - Қаҳрамони ҷумҳурӣ, фарзанди фарзонаи миллат Эмомалӣ Раҳмон аз нахустин рўзҳои фаъолияти хеш масъалаи муттаҳидии ҷомеаро дар раъси ҳамаи корҳо қарор дод ва дар тўли 22 сол сиёсати мазкур, яъне сиёсати сулҳу созишро пеш мебаранд. Ин сиёсати дохиливу хориҷии татбиқ намудаи ў кишвари қадима ва тозаҷавони тоҷиконро дар як муддати кўтоҳ воҳиду муттаҳид, фарҳангу таърихи онро- мақбули ҷаҳон, мақому мартаби Тоҷикистонро дар арсаи ҷаҳон вижаву мубрам намуд. Имрўз мардуми кишвар бо қаноатмандиву ифтихороти беандоза аз Пешвои миллат хоҳишманди он аст, ки доимо ҳамроҳи ин халқи бузургвор бошанд ва ҷиҳати пешрафту рушду нумуи он фаъолияти созанда намоянд.
Итминон аст, ки Тоҷикистони азиз бо сарварии Президенти кишвар, Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон дар солҳои наздик, бо бархӯрдорӣ аз рӯҳияи кӯшандаи мардум, дар сояи давлати демокративу ҳуқуқбунёд ва дар ҳамкориҳои густурда бо мамлакатҳои ҷаҳон ва созмонҳои байналмилалӣ ба пешрафтҳои бештаре аз ҳоло даст меёбад ва дар сафи кишварҳои мутараққии ҷаҳон мақоми шоистаи хешро касб менамояд.
Саидшо ТАИБОВ, сардори шуъбаи иттилоот ва робита бо ҷомеаи ДДТТ ба номи А.Сино
Рӯзнома
