ФАРҲАНГ
Ҷумъа 06 Декабр 2024 04:23
Мавзӯе, ки мо аз мусоҳибон пурсон шудем, дар аввал хеле ҷузъию сода менамояд, аммо дар асл, зуҳуротест, ки бо гузашти вақт дар ҷомеа реша давондаасту мардум нигаронӣ дорад. Нафарони зиёдеро во мехурем, ки дар ҳар кунҷи шаҳр ба гадоӣ машғуланд. Баъзеи онҳо комилан тандурустанд. Ҷӯгиҳо бошанд, ин амалро барои худ касби бобоӣ медонанд. Аз мусоҳибон пурсидем:
Маҳина Хоҷаева,сокини Шаҳринав:
- Ман аввалҳо ба гадоҳои сари роҳ пул медодам. Чун онҳо дар назарам бечораву нодор менамуданд. Баъд аз он ки чанд маротиба бо чашмони худам дидам, ки солиманду худро чунин вонамуд месозанд, нисбаташон нафрат пайдо кардам.
Аъзам Аҳруллоев,сокини вилояти Суғд:
- Мо чунин тарбия ёфтаем, ки бояд ба дармондагону муҳтоҷон кӯмак расонем. Вақте, ки касе бо талаби дасти ёрӣ ба наздамон меояд ва ё дар роҳраву кӯчаҳо аз мо пул талаб мекунад, ба вай кӯмак мекунем. Лекин ман на ба ҳамаи гадоҳо пул медиҳам. Бисёре аз онҳо тани солим ва ақли расо доранду боз омада пул мепурсанд. Ба нафаре пул медиҳам, ки воқеан муҳтоҷу барҷомонда аст.
Маърифат Аловатова,донишҷӯ:
- Ман ба он мақсад пул ба гадоҳо медиҳам, ки савоб гирам ё каме ҳам бошад мушкилоташонро ҳал кунам. Ба фикри ман, на ҳар кас ба гадоиву талбандагӣ машғул мешавад. Он нафаре гадоӣ мекунад, ки воқеан муҳтоҷ аст. Мумкин модараш ё фарзандаш ва ё ягон шахси барояш азиз бемор ва бистарӣ ҳасту бо ин сабаб ба гадоӣ даст мезанад. Кас то маҷбур нашавад, ба ин кори нанговар даст намезанад. Шояд барои нафаре одат шуда бошад. Аммо ҳеҷ бовар намекунам, ки нафари бо нангу номус аз рӯи шайтониву гарданкаҷӣ ба ин кор машғул шаваду рӯзи худро гузаронад.
Шервони Умриддин, рӯзноманигор:
- Гадо, талбанда ва ҷӯгӣ! Ин се калима ба ҳамдигар ҳаммаъноянд. Мо имрӯз барои он ба гадоҳо пул медием, ки барои мо одат шудааст ва барои савоб. Имрӯз дар шаҳрҳои калонтарини кишвар, аз ҷумла шаҳри Душанбе, Хуҷанд, Қӯрғонтеппа нафаронеро мебинем, ки дар бозору мағоза ва дар кӯчаву паскӯчаҳо аз мардум пул металбанд. Аксари мардум ба онҳо пул намедиҳанд. Зеро бештари онҳо худро ба маъюбию ноқисулақлӣ зада, аз мардум пул металбанд. Онҳо сад дар сад тандуруст мебошанд ва баъд аз дарёфти пул дар марказҳои дилхушӣ ба шаробнӯшӣ машғул мешаванд. Масалан, як писар ҳар рӯз дар шаҳраки Гипрозем бо овози баланд садо карда, дасту пой ва гарданашро ларзонида мегӯяд, “падару модар надорам, хайр кунед”. Ҳатто гиря мекунад. Дар асл сиҳату солим аст. Пулҳои хайркардаи мардумро гирифта, ба шаробнӯшӣ машғул мешавад. Як куҳансоли дигар дар қабристони маҳаллаи 102 ҳар рӯзи чоршанбе ба талбандагӣ машғул шуда, баъд аз нисфирӯзӣ дар ошхонаи Қазоқон як қисми маблағро барои харидани шароб сарф мекунад. Ба ин хотир, ҳоло бисёри мардум ба гадоҳо пул намедиҳанд.
Умед Сиддиқшо,сокини пойтахт:
- Барои он ки гадо эхтиёҷ дорад. Аслан вожаи гадо ба ду мафҳум истифода мешавад - яке гадо, ки инро ба худ ҳамчун касб қабул намудаву рӯзии худро аз он меёбад. Ба ин тоифа мардум одатан ман кам аҳамият медиҳам, чаро ки он касб аст на аз рӯи зарурат. Гурӯҳи дигар, ки эҳтиёҷманданд. Ба онҳо таваҷҷуҳ дорам ва ба қадри имкон пул медиҳам. Инчунин тавсия ҳам дода метавонам, ки эҳтиёҷоташро дигарон бароварда созанд. Дар умум набояд касеро ноумед созем. Чаро ки шояд мо ҳам рӯзе дар ҳолати мушкиле дучороем.
Вақте ҳазрати Иброҳим (а) дар хона буд, касе аз афроди бедин барои пораи ноне дарашро тақ-тақ кард. Иброҳим берун шуд ва гуфт: “Яктопарастӣ ё на?” Ҷавоб гардонд, ки “на!” Иброҳим (а) дар ивази пораи нон ба он соил яктопарастиро ташвиқ намуд, ки қабул накард ва ба роҳи худ равон шуд. Баъд аз чанд лаҳза Иброҳим (а) дунболаш рафту гуфт, “биё ман ба ту зиёфат медиҳам. Чаро ки бо надодани пораи нон Худовандам хитоб намуд, ки 56 сол ин мардро ман ғизо медодам, вале боре дар ивазаш аз ӯ чизе нахостам. Аммо ту барои як пора нон тамаъ дорӣ, ки ӯ яктопараст шавад”.
Мо поёнтар аз бемористони “Қарияи Боло” зиндагӣ мекунем. Борҳо шоҳид будам, ки эҳтиёҷмандон ба хонаи мо омада пул мепурсанд ё назди масҷид истода талбандагӣ мекунанд. Чеҳраи онҳо ба гадо монандӣ надорад, аммо маълум аст, ки сахт эҳтиёҷманд аст. Фикр мекунам, ки агар диққати бештар на ба гадо, балки ба эҳтиёчмандон диҳем, хуб мешавад
Маҳина Хоҷаева,сокини Шаҳринав:
- Ман аввалҳо ба гадоҳои сари роҳ пул медодам. Чун онҳо дар назарам бечораву нодор менамуданд. Баъд аз он ки чанд маротиба бо чашмони худам дидам, ки солиманду худро чунин вонамуд месозанд, нисбаташон нафрат пайдо кардам.
Аъзам Аҳруллоев,сокини вилояти Суғд:
- Мо чунин тарбия ёфтаем, ки бояд ба дармондагону муҳтоҷон кӯмак расонем. Вақте, ки касе бо талаби дасти ёрӣ ба наздамон меояд ва ё дар роҳраву кӯчаҳо аз мо пул талаб мекунад, ба вай кӯмак мекунем. Лекин ман на ба ҳамаи гадоҳо пул медиҳам. Бисёре аз онҳо тани солим ва ақли расо доранду боз омада пул мепурсанд. Ба нафаре пул медиҳам, ки воқеан муҳтоҷу барҷомонда аст.
Маърифат Аловатова,донишҷӯ:
- Ман ба он мақсад пул ба гадоҳо медиҳам, ки савоб гирам ё каме ҳам бошад мушкилоташонро ҳал кунам. Ба фикри ман, на ҳар кас ба гадоиву талбандагӣ машғул мешавад. Он нафаре гадоӣ мекунад, ки воқеан муҳтоҷ аст. Мумкин модараш ё фарзандаш ва ё ягон шахси барояш азиз бемор ва бистарӣ ҳасту бо ин сабаб ба гадоӣ даст мезанад. Кас то маҷбур нашавад, ба ин кори нанговар даст намезанад. Шояд барои нафаре одат шуда бошад. Аммо ҳеҷ бовар намекунам, ки нафари бо нангу номус аз рӯи шайтониву гарданкаҷӣ ба ин кор машғул шаваду рӯзи худро гузаронад.
Шервони Умриддин, рӯзноманигор:
- Гадо, талбанда ва ҷӯгӣ! Ин се калима ба ҳамдигар ҳаммаъноянд. Мо имрӯз барои он ба гадоҳо пул медием, ки барои мо одат шудааст ва барои савоб. Имрӯз дар шаҳрҳои калонтарини кишвар, аз ҷумла шаҳри Душанбе, Хуҷанд, Қӯрғонтеппа нафаронеро мебинем, ки дар бозору мағоза ва дар кӯчаву паскӯчаҳо аз мардум пул металбанд. Аксари мардум ба онҳо пул намедиҳанд. Зеро бештари онҳо худро ба маъюбию ноқисулақлӣ зада, аз мардум пул металбанд. Онҳо сад дар сад тандуруст мебошанд ва баъд аз дарёфти пул дар марказҳои дилхушӣ ба шаробнӯшӣ машғул мешаванд. Масалан, як писар ҳар рӯз дар шаҳраки Гипрозем бо овози баланд садо карда, дасту пой ва гарданашро ларзонида мегӯяд, “падару модар надорам, хайр кунед”. Ҳатто гиря мекунад. Дар асл сиҳату солим аст. Пулҳои хайркардаи мардумро гирифта, ба шаробнӯшӣ машғул мешавад. Як куҳансоли дигар дар қабристони маҳаллаи 102 ҳар рӯзи чоршанбе ба талбандагӣ машғул шуда, баъд аз нисфирӯзӣ дар ошхонаи Қазоқон як қисми маблағро барои харидани шароб сарф мекунад. Ба ин хотир, ҳоло бисёри мардум ба гадоҳо пул намедиҳанд.
Умед Сиддиқшо,сокини пойтахт:
- Барои он ки гадо эхтиёҷ дорад. Аслан вожаи гадо ба ду мафҳум истифода мешавад - яке гадо, ки инро ба худ ҳамчун касб қабул намудаву рӯзии худро аз он меёбад. Ба ин тоифа мардум одатан ман кам аҳамият медиҳам, чаро ки он касб аст на аз рӯи зарурат. Гурӯҳи дигар, ки эҳтиёҷманданд. Ба онҳо таваҷҷуҳ дорам ва ба қадри имкон пул медиҳам. Инчунин тавсия ҳам дода метавонам, ки эҳтиёҷоташро дигарон бароварда созанд. Дар умум набояд касеро ноумед созем. Чаро ки шояд мо ҳам рӯзе дар ҳолати мушкиле дучороем.
Вақте ҳазрати Иброҳим (а) дар хона буд, касе аз афроди бедин барои пораи ноне дарашро тақ-тақ кард. Иброҳим берун шуд ва гуфт: “Яктопарастӣ ё на?” Ҷавоб гардонд, ки “на!” Иброҳим (а) дар ивази пораи нон ба он соил яктопарастиро ташвиқ намуд, ки қабул накард ва ба роҳи худ равон шуд. Баъд аз чанд лаҳза Иброҳим (а) дунболаш рафту гуфт, “биё ман ба ту зиёфат медиҳам. Чаро ки бо надодани пораи нон Худовандам хитоб намуд, ки 56 сол ин мардро ман ғизо медодам, вале боре дар ивазаш аз ӯ чизе нахостам. Аммо ту барои як пора нон тамаъ дорӣ, ки ӯ яктопараст шавад”.
Мо поёнтар аз бемористони “Қарияи Боло” зиндагӣ мекунем. Борҳо шоҳид будам, ки эҳтиёҷмандон ба хонаи мо омада пул мепурсанд ё назди масҷид истода талбандагӣ мекунанд. Чеҳраи онҳо ба гадо монандӣ надорад, аммо маълум аст, ки сахт эҳтиёҷманд аст. Фикр мекунам, ки агар диққати бештар на ба гадо, балки ба эҳтиёчмандон диҳем, хуб мешавад
Эзоҳи худро нависед