ФАРҲАНГ
Шанбе 27 Апрел 2024 08:17
Тавсияи динию дунявӣ барои пешгирӣ аз вирусҳо
Имрӯз сайёраи Заминро вабои даҳшатноке фаро гирифтааст, ки ҷони ҳазорон касро рабуда, нафарони бешуморро гирифтори худ сохтааст. Вируси COVID–19 ё коронавирус охирҳои моҳи декабри соли 2019 дар шаҳри Ухани Ҷумҳурии Мардумии Чин ба вуҷуд омада, дар муддати ниҳоят кӯтоҳ қариб дар тамоми кишварҳои сайёра паҳн гардид. Албатта, COVID–19 вируси нав нест, ба қавли табибон, ҳодисаҳои аввалини сироятёбӣ аз ин вирус то солҳои 60-уми асри ХХ дар паранда ва дигар ҳайвонот ва дар одамон соли 2012 муайян гардида буд.
Ҳоло ки ин вурис ҳамарӯза дар ҷаҳон доман паҳн карда истодааст, олимону мутахассисони соҳа пайваста саъю талош меварзанд, то доруҳои зидди онро пайдо созанд. Инчунин, ҳамеша таъкид бар он медоранд, ки гигиенаи шахсиро ба таври лозим риоя созанд. Дар мафҳуми гигиенаи шахсӣ ғайр аз муҳити атроф тозагиву покизагии бадан шарти асосист.
Масъали покиву покизагӣ ва гигиенаи шахсӣ дар дини мубини ислом мақоми хосса дорад. Дар Қуръони карим мавзӯи покӣ бо тамоми паҳлуҳояш зикр гардидааст, чунончи “покизагии либос” (сураи Мудассир, ояти 4), “оби пок” (Фурқон, 48), “покӣ аз ҷанобат” (Моида, 6), “Худованд – дӯстдори покизагон” (Бақара, 222) ва амсоли инҳо. Пайғамбари ислом, ҳазрати Муҳаммад (с) дар мавриди покизагӣ мефармоянд: “Худованди таъоло покиза аст ва покизагиро дӯст медорад” (Ривояти Тирмизӣ).
Дар аҳкоми ислом ғизои ҳалол ва ҳаром мушаххас шудааст. Худованд мутаол дар Қуръони карим фармудааст: “Эй касоне, имон овардаед, аз он чизҳои покизае, ки рӯзии шумо кардаем, бихӯред ва агар Худоро мепарастед, шукрашро ба ҷой оваред” (сураи Бақара, ояти 172). Ҳамчунин, дар оёт ва аҳодиси зиёде бар таоми ҳалол таъкид шудааст.
Мафҳумҳои вузӯ, таҳорат, ғусл, таяммум, масҳ, истинҷо ва ғайра, ки дар шариати исломӣ тоату ибодат бидуни инҳо дуруст намешавад, бо покизагӣ сахт алоқаманданд.
Дар ҳоли ҳозир ба ҳамагон маълум аст, ки вақте хуруҷи сироятёбии бемории коронавирус берун аз минтақаҳои Ҷумҳурии Мардуми Чин паҳн гардида, ба суръат авҷ гирифта истодааст, дар худи Чин ва тамоми кишварҳои ҷаҳон карантин эълон гардидааст.
Карантин маҷмӯи чораҳои маҳдудкунанда ва ҳассоси зидди эпидемияест, ки барои маҳдуд намудани алоқаи гурӯҳи сироятшуда ё гумонбаршудаи шахси сирояёфта равона карда шудааст.
Мавзӯи карантин дар дини мубини ислом бегона нест, яъне назари таълимоти дин ба ин масъала ва дар вазъияти сар задани вабои сироятёбанда, ба мисли коронавирус мусбат ва лозиму зарур аст.
Айнан дар ҳамин масъала расули акрам (с) чунин фармуда буданд: “Чун шунидед, ки дар сарзамине тоун пайдо шудааст, ба он ҷо ворид нашавед ва агар ин тоун дар сарзамине зуҳур кард ва шумо дар он ҷо бошед, пас аз он ҷо хориҷ нашавед” (Ривояти Бухорӣ).
Масъалаи асосие, ки имрӯзҳо барои пешгирӣ ва паҳншавии сироятёбии ин вируси маргбор мусоидат мекунад, риояи тамоми тавсияҳои табибони ботаҷриба аст. Тавсияҳое ба монанди шустани дастон бо собун ва ё маҳлули антисептикӣ, истифодаи ниқоби тиббӣ, ба ҷойҳои серодам нарафтан, дар ҳолати эҳсос кардани таб ва ё ягон нишонаи ин беморӣ ба табибон муроҷиат кардан, шахсони аз хориҷ омадаро ба карантин фаро гирифтан ва монанди инҳо аз нигоҳи таълимоти дини ислом воҷиб ва зарурист.
Ҳадаф аз ин тавсияи табибон дар он аст, ки шахс набояд дар ҳоли тарсу изтироб қарор гирифта, заифу нотавон гардад, балки бояд хушбину некназар ва қавиву устувор буд, то аз даҳшату воҳимаи вирус ба дигар бемориҳо, ки шояд аз ин вирус вазнинтар бошанд, гирифтор нагардад. Як ҳикояи тамсилие вуҷуд дорад, ки чунин аст:
Вабое рӯ сӯйи сарзамине карда буд. Ногаҳ марде аз он ҷой дар роҳ ваборо дид. Аз ӯ пурсид: - Ту кӣ ҳастӣ, куҷо равонаӣ ва чӣ хоҳӣ кард? Вабо дар ҷавоб гуфт: - Ман вабо-марги сиёҳ ҳастам, ба ин минтақа равонаам ва мехоҳам ҷони панҷ ҳазор нафарро бигирам. Мард пас аз бозгашт ба сарзамини худ мешунавад, ки дар ватанаш даҳҳо ҳазор нафар фавтидаанд ва дар ин ҳангом ваборо низ мебинад. Аз ӯ мепурсад: - Ту гуфта будӣ, ки ҷони панҷ ҳазор нафарро мегирӣ, пас чаро даҳҳо ҳазор нафарро ба коми марг бурдӣ? Вабо дар ҷавоб мегӯяд: - Ман дар асл ҷони панҷ ҳазор нафарро гирифтам, лекин боқимонда худ аз воҳимаи ман мурданд!
Пас нафаре, ки бе риояи тавсияҳо, пешгирӣ ва эҳтиёт ба ин беморӣ мубтало мегардад, дар шариати исломӣ гуноҳ содир кардааст, зеро Худованд бандаро вобаста ба ин мавзуъ чунин таъкид кардааст: “...Худатонро ба дасти хеш ба ҳалокат маяндозед ва некӣ кунед, ки Худо некукоронро дӯст дорад” (сураи Бақара, ояти 195). Дар тафсири “Анвору-л-Қуръон” омадааст, ки “таслими асбоби ҳалокат нашавед, балки барои худ асбоби наҷотро фароҳам оваред”. “Асбоби наҷот фароҳам овардан” дар баробари ин вируси марговар риояи гигиенаи шахсӣ, иҷрои тамоми тавсияҳои табибон барои пешгирӣ ва паҳн нагардидани он мебошад.
Аълохуҷа ХОЛОВ,
устоди ДИТ ба номи
Имоми Аъзам
Имрӯз сайёраи Заминро вабои даҳшатноке фаро гирифтааст, ки ҷони ҳазорон касро рабуда, нафарони бешуморро гирифтори худ сохтааст. Вируси COVID–19 ё коронавирус охирҳои моҳи декабри соли 2019 дар шаҳри Ухани Ҷумҳурии Мардумии Чин ба вуҷуд омада, дар муддати ниҳоят кӯтоҳ қариб дар тамоми кишварҳои сайёра паҳн гардид. Албатта, COVID–19 вируси нав нест, ба қавли табибон, ҳодисаҳои аввалини сироятёбӣ аз ин вирус то солҳои 60-уми асри ХХ дар паранда ва дигар ҳайвонот ва дар одамон соли 2012 муайян гардида буд.
Ҳоло ки ин вурис ҳамарӯза дар ҷаҳон доман паҳн карда истодааст, олимону мутахассисони соҳа пайваста саъю талош меварзанд, то доруҳои зидди онро пайдо созанд. Инчунин, ҳамеша таъкид бар он медоранд, ки гигиенаи шахсиро ба таври лозим риоя созанд. Дар мафҳуми гигиенаи шахсӣ ғайр аз муҳити атроф тозагиву покизагии бадан шарти асосист.
Масъали покиву покизагӣ ва гигиенаи шахсӣ дар дини мубини ислом мақоми хосса дорад. Дар Қуръони карим мавзӯи покӣ бо тамоми паҳлуҳояш зикр гардидааст, чунончи “покизагии либос” (сураи Мудассир, ояти 4), “оби пок” (Фурқон, 48), “покӣ аз ҷанобат” (Моида, 6), “Худованд – дӯстдори покизагон” (Бақара, 222) ва амсоли инҳо. Пайғамбари ислом, ҳазрати Муҳаммад (с) дар мавриди покизагӣ мефармоянд: “Худованди таъоло покиза аст ва покизагиро дӯст медорад” (Ривояти Тирмизӣ).
Дар аҳкоми ислом ғизои ҳалол ва ҳаром мушаххас шудааст. Худованд мутаол дар Қуръони карим фармудааст: “Эй касоне, имон овардаед, аз он чизҳои покизае, ки рӯзии шумо кардаем, бихӯред ва агар Худоро мепарастед, шукрашро ба ҷой оваред” (сураи Бақара, ояти 172). Ҳамчунин, дар оёт ва аҳодиси зиёде бар таоми ҳалол таъкид шудааст.
Мафҳумҳои вузӯ, таҳорат, ғусл, таяммум, масҳ, истинҷо ва ғайра, ки дар шариати исломӣ тоату ибодат бидуни инҳо дуруст намешавад, бо покизагӣ сахт алоқаманданд.
Дар ҳоли ҳозир ба ҳамагон маълум аст, ки вақте хуруҷи сироятёбии бемории коронавирус берун аз минтақаҳои Ҷумҳурии Мардуми Чин паҳн гардида, ба суръат авҷ гирифта истодааст, дар худи Чин ва тамоми кишварҳои ҷаҳон карантин эълон гардидааст.
Карантин маҷмӯи чораҳои маҳдудкунанда ва ҳассоси зидди эпидемияест, ки барои маҳдуд намудани алоқаи гурӯҳи сироятшуда ё гумонбаршудаи шахси сирояёфта равона карда шудааст.
Мавзӯи карантин дар дини мубини ислом бегона нест, яъне назари таълимоти дин ба ин масъала ва дар вазъияти сар задани вабои сироятёбанда, ба мисли коронавирус мусбат ва лозиму зарур аст.
Айнан дар ҳамин масъала расули акрам (с) чунин фармуда буданд: “Чун шунидед, ки дар сарзамине тоун пайдо шудааст, ба он ҷо ворид нашавед ва агар ин тоун дар сарзамине зуҳур кард ва шумо дар он ҷо бошед, пас аз он ҷо хориҷ нашавед” (Ривояти Бухорӣ).
Масъалаи асосие, ки имрӯзҳо барои пешгирӣ ва паҳншавии сироятёбии ин вируси маргбор мусоидат мекунад, риояи тамоми тавсияҳои табибони ботаҷриба аст. Тавсияҳое ба монанди шустани дастон бо собун ва ё маҳлули антисептикӣ, истифодаи ниқоби тиббӣ, ба ҷойҳои серодам нарафтан, дар ҳолати эҳсос кардани таб ва ё ягон нишонаи ин беморӣ ба табибон муроҷиат кардан, шахсони аз хориҷ омадаро ба карантин фаро гирифтан ва монанди инҳо аз нигоҳи таълимоти дини ислом воҷиб ва зарурист.
Ҳадаф аз ин тавсияи табибон дар он аст, ки шахс набояд дар ҳоли тарсу изтироб қарор гирифта, заифу нотавон гардад, балки бояд хушбину некназар ва қавиву устувор буд, то аз даҳшату воҳимаи вирус ба дигар бемориҳо, ки шояд аз ин вирус вазнинтар бошанд, гирифтор нагардад. Як ҳикояи тамсилие вуҷуд дорад, ки чунин аст:
Вабое рӯ сӯйи сарзамине карда буд. Ногаҳ марде аз он ҷой дар роҳ ваборо дид. Аз ӯ пурсид: - Ту кӣ ҳастӣ, куҷо равонаӣ ва чӣ хоҳӣ кард? Вабо дар ҷавоб гуфт: - Ман вабо-марги сиёҳ ҳастам, ба ин минтақа равонаам ва мехоҳам ҷони панҷ ҳазор нафарро бигирам. Мард пас аз бозгашт ба сарзамини худ мешунавад, ки дар ватанаш даҳҳо ҳазор нафар фавтидаанд ва дар ин ҳангом ваборо низ мебинад. Аз ӯ мепурсад: - Ту гуфта будӣ, ки ҷони панҷ ҳазор нафарро мегирӣ, пас чаро даҳҳо ҳазор нафарро ба коми марг бурдӣ? Вабо дар ҷавоб мегӯяд: - Ман дар асл ҷони панҷ ҳазор нафарро гирифтам, лекин боқимонда худ аз воҳимаи ман мурданд!
Пас нафаре, ки бе риояи тавсияҳо, пешгирӣ ва эҳтиёт ба ин беморӣ мубтало мегардад, дар шариати исломӣ гуноҳ содир кардааст, зеро Худованд бандаро вобаста ба ин мавзуъ чунин таъкид кардааст: “...Худатонро ба дасти хеш ба ҳалокат маяндозед ва некӣ кунед, ки Худо некукоронро дӯст дорад” (сураи Бақара, ояти 195). Дар тафсири “Анвору-л-Қуръон” омадааст, ки “таслими асбоби ҳалокат нашавед, балки барои худ асбоби наҷотро фароҳам оваред”. “Асбоби наҷот фароҳам овардан” дар баробари ин вируси марговар риояи гигиенаи шахсӣ, иҷрои тамоми тавсияҳои табибон барои пешгирӣ ва паҳн нагардидани он мебошад.
Аълохуҷа ХОЛОВ,
устоди ДИТ ба номи
Имоми Аъзам
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед