- Вақте фазои синамо холӣ аст, табиист, ки ҷои онро бояд чизе пур кунад. Солҳои 80-уми асри гузашта ҳама филмҳои амрикоиро тамошо мекарданд. Солҳои 90-ум аллакай мардум рӯ ба силсилафилмҳои мексикоӣ оварданд. Баъди чанд боз мардум ба тамошои филмҳои русӣ гузаштанд. Чанд сол пеш силсилафилмҳои туркӣ дар Тоҷикистон машҳур шуд. Имрӯз бошад, силсилафилмҳои куриёӣ ва хитоӣ бозори кинои моро забт карданд.

Вақте мардум дохилро ҷустуҷӯ мекунанду чизе намеёбанд, барои чизе тамошо кардан, маҷбуранд, ки рӯ ба филмҳои ғайр оранд. Синамо василаи хуби тарбия барои наврасон ва ҷавонон шуда метавонад. Имрӯз дида истодаем, ки тариқи филмҳои хориҷӣ мо ва ҷавонони мо идеологияи ғайрро қабул карда истодаанд. Ҳар давлату миллат тариқи филм менталитет ва урфу одатҳои худро тарғиб мекунад. Масалан, як рӯзноманигори тоҷик барои манфиати Тоҷикистон мақола менависад, ҳамчунин ҳеҷ вақт як рӯзноманигори русиягию амрикоӣ ё туркӣ барои манфиати мо мақола эҷод намекунад. Филм ҳам ҳамин хосиятро дорад,- мегӯяд директори филмҳои “Суғдсинамо” Осим Орифпур.

Дар замони муосир филму филмофарӣ аз василаҳои хуби тарғиби фарҳанги оламиён шудааст. Ба назар мерасад, ки аксари давлатҳо барои пешгом будан дар пешкаши филмҳои хубу диданӣ байни ҳам гӯё сабқат доранд. Аз ҷумла филмҳои ҷумҳуриҳои Туркия, Русия, Ҳиндустон, Амрико ва дигар давлатҳо бо жанру сабк ва бартарии худ дар дунё машҳур гардидаанд. Ҳатто филмҳои ин кишварҳоро тамошогарони тоҷикистонӣ низ аз филмҳои худӣ муқаддам медонад. Барои он ки имрӯз дар фазои кинои тоҷик, чунин филмеро, ки дар қатори филмҳои хориҷӣ истаду шуҳрати ҷаҳонӣ касб кунад, дарёфт кардан мушкил аст. Ё филме, ки моро аз тамошои филмҳои ғайр боздорад, дида намешавад.

Маҳз ҳамин мушкилист, ки имрӯз аҳолии кишвар, хосса ҷавонон, намедонанд, ки дар синамои тоҷикӣ мувофиқи завқи худ чиро интихоб ва тамошо кунанд. Сабаби аслии рӯ овардани онҳо ба филмҳои ғайр низ ҳамин аст. Шодиҷон Қаҳҳоров, як ҷавони сокини ноҳияи Данғара тули ҳашт моҳ аст, ки як филми бисёрсериягии туркиро, бо номи “Kara sevda” (Муҳаббати талх) тамошо мекунад. Ӯ мегӯяд, ки тӯли ҳашт моҳ ҳар қисмати нави ин филмро интизор мешаваму аз тамошояш хаста намешавам: “Филми мазкур дархурди дарди ман аст. Он чиро ки ман мехоҳам, дар ин филм пайдо мекунам. Дар филм муҳаббату дӯстдорӣ хело хуб тарғиб шудааст. Намедонам аз чист, ки то ҳол дар филмҳои мо идеологияи давраи шӯравӣ тарғиб мешавад. Масалан, шарт аст, ки девори вайронаву пур аз тапакро ҷузъе аз филм донем? Бо вуҷуди он ки коршиносону рӯзноманигорон ва ҳатто тамошогарон аз ин чиз борҳо интиқод кардаанд, аммо мутаассифона ҳоло ҳам ин амал идома дорад. Бубинед, дар тамоми филмҳои туркӣ як баҳру як пул нишон дода мешавад (манзур баҳри Мар-мара ва пули Босфор аст). Ба ҳамин васила тавонистанд, ки садҳо ҳазор сайёҳро барои дидани ҳамин макон даъват кунанд. Чӣ, магар мо надорем чунин ҷойҳои зебо? Шумо як маротиба Баҳри тоҷикро бинед. Аммо ҳатто баъзе ҳамватанон ҳам ин макони биҳиштосоро намедонанд”.

Дуруст аст, ки тамошогар ҳақ дорад филми беҳтаринро интихоб ва тамошо кунад. Тамошогар барои дастандаркорони филм чун оина аст, ки камбуду беҳбудро баён мекунад. Аммо вақте ки фазо холист, бинанда бояд чӣ кор кунад? Коршинос Осим Орифпур сабаби фазои холии синамои кишварро дар кам будани киностудияҳо ва гурӯҳи филмофарон медонад: “Дар Тоҷикистон ҳамагӣ се ё чор киностудия фаъолият доранд, ки дар як сол як ё ду кино сабт менамоянд. Аз ин ҷиҳат фазои синамои кишвар холист. Дар кишвари мо гурӯҳи филмофарон каманд ва синамо ҳамчун соҳаи даромаднок эътироф нашудааст. Ҷиҳати дигар камбудии молист, ки барои таҳия кардани филми хуб имкон намедиҳад,”- мегӯяд ӯ.
Филмофарони моро мебояд, ки барои ҷалби таваҷҷуҳи тамошобини тоҷик ҳарчи бештар саъю талош намоянд. Филмҳое офаранд, ки дар сатҳи ҷаҳон муаррифӣ шаванду фарҳанги тоҷикро ба оламиён шиносонанд ва тамошобини тоҷикро аз суроғи филмҳои бегона боздоранд.

Хуршед МАВЛОНОВ, "ҶТ"