ФАРҲАНГ
Ҷумъа 26 Апрел 2024 11:58
Мардон нисбат ба бонувон ҳамчун модар, хоҳар, духтар муносибат кунанд.
Афзоиши танфурӯшӣ ҷомеаи ҷаҳонро ба ташвиш овардааст. Сабабҳо барои рушд ва паҳн гаштани танфурӯшӣ дар ҷаҳон пурра омӯхта нашудааст, аммо коршиносону равоншиносон чанд фарзияро номбар мекунанд.
Якум, сотсиологӣ. Тарафдорони ин ақида фоҳишагариро бо қашшоқӣ ва рушди шаҳрҳои калон алоқаманд медонанд. Вазъи душвори нодорӣ баҳри зист занонро ба чунин корҳои ношоям тела медиҳад. Ба ин ҳолат, ҳамчунин нобаробарҳуқуқии занон нисбат ба мардон (ҳарчанд баробарҳуқуқии эшон ба таври васеъ ташвиқу тарғиб карда мешавад) мусоидат менамояд. Баъзан фоҳиша духтароне мешаванд, ки мехоҳанд рӯзгори сарватмандона дошта бошанд, лек онро бо шакли дигар дарёфт карда наметавонанд.
Дуюм, антропологӣ. Тарафдорони ин фарзия мегӯянд, ки танфурӯшӣ аз ҷиҳати генетикӣ барномарезӣ шудааст ва дар байни онҳо бисёре аз занҳо бо нишонаҳои бадҷинс ё ношуд муайянанд. Ин назария тасдиқ менамояд, ки омилҳои иҷтимоӣ танҳо таконе барои нақшаҳои қаблӣ мебошад. Танфурӯшӣ, дар ҳақиқат, ба сатҳи иқтисодиёт ва мақоми занон дар ҷомеа вобаста аст. Шумораи зиёди танфурӯшон дар Амрикои Лотинӣ ва қисмати ҷанубу шарқи Осиё ба қайд гирифта шудааст. Маҳз дар ин кишварҳо сатҳи пасти умумии зиндагӣ ва маълумотнокии занон, духтаронро ба фоҳишагарӣ чун ягона имкони зист тела медиҳад.
Тибқи иттилои сомонаи “Repin.Info” имрӯз дар Ҳиндустон беш аз 6 миллион зан - духтарони аз 12-сола боло зиндагии худро аз ҳисоби танфурӯшӣ мегузаронанд. Ин навъи тиҷорат дар саросари Ҳиндустон васеъ паҳн шудааст. Мутаассифона, шиддати камбизоатӣ барои кам кардан ё аз байн бурдани танфурӯшӣ имкон намедиҳад. Дигар ин ки танфурӯшон, хусусан ноболиғону ҷавондухтарон ба тақдири бад тан додаанд...
Бино ба иттилои таҳқиқоти гузарондаи олимони Донишгоҳи Ҷавоҳирлаъл Неҳру, беш аз 80 дарсади танфурӯшони Ҳиндустон дар оилаҳои камбағал ба дунё омадаанд ва дар он умр ба сар мебаранд. Шароити пасти иқтисодӣ ва камбизоатӣ волидонро маҷбур мекунад, ки фарзандони худро ҳамчун ғуломи ҷинсӣ фурӯшанд. Дар акси ҳол онҳо наметавонанд фарзандони худро хӯронанду пӯшонанд.
Лек дар Аврупои серу пур ва Амрикои Шимолӣ ҳам беҳбудӣ дида намешавад. Чунки дар ин ҷо ба хизматрасонии фоҳишаҳо талабот хеле зиёд аст. Ин ба тағйирот дар муносибати оилавӣ, тағйирёбии самтҳои муносибатҳои барорбарҳуқуқии занону мардон ва ғайра вобаста аст. Бо вуҷуди ин, дар чунин як бизнес асосан занон аз кишварҳои рӯ ба инкишоф ихтиёрӣ ё маҷбурӣ машғуланд. Дар Аврупо сафи занони сарватманди танҳо меафзояд, ки аз ин ҳисоб фоҳишагӣ низ рушд меёбад.
Қобили зикр аст, ки дар кишварҳои мусулмонӣ, ки анъанаҳои исломӣ фаъолият мекунанд, танфурӯшӣ дар сатҳи хеле паст аст. Афзоиши танфурӯшӣ дар ҷомеаи мо - Тоҷикистон ҳам ба чашм мерасад ва бештари онҳоро ҷавондухтарон ташкил медиҳанд. Сабабаш бошад, ҳамон ду фарзияе мебошад, ки дар боло зикр шуданд.
Идигул Тағозода, раиси Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати ҷумҳурӣ, сабаби зиёд шудани танфурӯшӣ дар ҷомеаро, ба зиёд гаштани таваҷҷуҳи мардон ба он рабт медиҳад. Ӯ мегӯяд: “Агар мардон ба занону духтароне, ки ба ин амали паст даст мезананд, таваҷҷуҳ накунанд, ба онҳо ҳамчун модар, ҳамсар ва духтари худ нигоҳ кунанд ва онҳоро аз ин роҳи бад гардонанд, танфурӯшӣ коҳиш меёбад ва худ ба худ аз байн меравад. Аммо мутаассифона, имрӯз бархе аз мардони пастсирати мо ба ҷои оне, ки занону духтароне, ки аз танқисии зиндагӣ ба ин кор рӯ овардаанд, дастгирӣ намоянд, баръакс аз ин истифода мебаранд. Ҳангоми дидани чунин занону духтарон хеле шод мегарданд. Чунин мардон худ танфурӯш ҳастанд.
Ба андешаи И. Тағозода, фоҳиша гуфтани зан аз тарафи мардон нафрат аст. Агар мо хоҳем бо ин амали шармовар мубориза барем, пеш аз ҳама бояд кӯшиш ба харҷ диҳем, ки калима ё мафҳуми “фоҳиша”-ро дар ҷомеа аз байн барем. Зани тоҷик боифат мебошад. Дигар ин ки бояд дар мамлакат маърифати мардҳоро нисбат ба занон баланд бардошт.
Фарҳод Ҷабборов, рӯзномнигори ботаҷриба, даст задани занону духтарон, махсусан ҷавондухтаронро ба танфурӯшӣ дар беҳавсалагӣ ва танбалии онҳо мебинад. Ӯ мегӯяд: “Ҳар ҳафта рӯзҳои чоршанбе ва панҷшанбе ман ба бозори рӯзномафурӯшӣ рафта, рӯзнома тақсим мекунам. Дар он ҷо занонеро мебинам, ки синну солашон 40-50, ҳатто 60 асту бо миёни хамида, ки роҳгардиашон хеле вазнин аст, омада, рӯзнома мегиранду бурда дар кӯчаву бозорҳо ва дуконҳо мефурӯшанд ва зиндагии худро пеш мебаранд”.
Ҷавондухтарон хаёл мекунанд, роҳи осони ба даст овардани маблағ фурӯхтани тани азизи худ мебошад, ки хатост. Духтароне, ки ба ин амали ношоиста даст мезананд, хуб мешуд ҳунар омӯзанд ё ба соҳибкорӣ машғул шаванд.
Афзоиши танфурӯшӣ ҷомеаи ҷаҳонро ба ташвиш овардааст. Сабабҳо барои рушд ва паҳн гаштани танфурӯшӣ дар ҷаҳон пурра омӯхта нашудааст, аммо коршиносону равоншиносон чанд фарзияро номбар мекунанд.
Якум, сотсиологӣ. Тарафдорони ин ақида фоҳишагариро бо қашшоқӣ ва рушди шаҳрҳои калон алоқаманд медонанд. Вазъи душвори нодорӣ баҳри зист занонро ба чунин корҳои ношоям тела медиҳад. Ба ин ҳолат, ҳамчунин нобаробарҳуқуқии занон нисбат ба мардон (ҳарчанд баробарҳуқуқии эшон ба таври васеъ ташвиқу тарғиб карда мешавад) мусоидат менамояд. Баъзан фоҳиша духтароне мешаванд, ки мехоҳанд рӯзгори сарватмандона дошта бошанд, лек онро бо шакли дигар дарёфт карда наметавонанд.
Дуюм, антропологӣ. Тарафдорони ин фарзия мегӯянд, ки танфурӯшӣ аз ҷиҳати генетикӣ барномарезӣ шудааст ва дар байни онҳо бисёре аз занҳо бо нишонаҳои бадҷинс ё ношуд муайянанд. Ин назария тасдиқ менамояд, ки омилҳои иҷтимоӣ танҳо таконе барои нақшаҳои қаблӣ мебошад. Танфурӯшӣ, дар ҳақиқат, ба сатҳи иқтисодиёт ва мақоми занон дар ҷомеа вобаста аст. Шумораи зиёди танфурӯшон дар Амрикои Лотинӣ ва қисмати ҷанубу шарқи Осиё ба қайд гирифта шудааст. Маҳз дар ин кишварҳо сатҳи пасти умумии зиндагӣ ва маълумотнокии занон, духтаронро ба фоҳишагарӣ чун ягона имкони зист тела медиҳад.
Тибқи иттилои сомонаи “Repin.Info” имрӯз дар Ҳиндустон беш аз 6 миллион зан - духтарони аз 12-сола боло зиндагии худро аз ҳисоби танфурӯшӣ мегузаронанд. Ин навъи тиҷорат дар саросари Ҳиндустон васеъ паҳн шудааст. Мутаассифона, шиддати камбизоатӣ барои кам кардан ё аз байн бурдани танфурӯшӣ имкон намедиҳад. Дигар ин ки танфурӯшон, хусусан ноболиғону ҷавондухтарон ба тақдири бад тан додаанд...
Бино ба иттилои таҳқиқоти гузарондаи олимони Донишгоҳи Ҷавоҳирлаъл Неҳру, беш аз 80 дарсади танфурӯшони Ҳиндустон дар оилаҳои камбағал ба дунё омадаанд ва дар он умр ба сар мебаранд. Шароити пасти иқтисодӣ ва камбизоатӣ волидонро маҷбур мекунад, ки фарзандони худро ҳамчун ғуломи ҷинсӣ фурӯшанд. Дар акси ҳол онҳо наметавонанд фарзандони худро хӯронанду пӯшонанд.
Лек дар Аврупои серу пур ва Амрикои Шимолӣ ҳам беҳбудӣ дида намешавад. Чунки дар ин ҷо ба хизматрасонии фоҳишаҳо талабот хеле зиёд аст. Ин ба тағйирот дар муносибати оилавӣ, тағйирёбии самтҳои муносибатҳои барорбарҳуқуқии занону мардон ва ғайра вобаста аст. Бо вуҷуди ин, дар чунин як бизнес асосан занон аз кишварҳои рӯ ба инкишоф ихтиёрӣ ё маҷбурӣ машғуланд. Дар Аврупо сафи занони сарватманди танҳо меафзояд, ки аз ин ҳисоб фоҳишагӣ низ рушд меёбад.
Қобили зикр аст, ки дар кишварҳои мусулмонӣ, ки анъанаҳои исломӣ фаъолият мекунанд, танфурӯшӣ дар сатҳи хеле паст аст. Афзоиши танфурӯшӣ дар ҷомеаи мо - Тоҷикистон ҳам ба чашм мерасад ва бештари онҳоро ҷавондухтарон ташкил медиҳанд. Сабабаш бошад, ҳамон ду фарзияе мебошад, ки дар боло зикр шуданд.
Идигул Тағозода, раиси Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати ҷумҳурӣ, сабаби зиёд шудани танфурӯшӣ дар ҷомеаро, ба зиёд гаштани таваҷҷуҳи мардон ба он рабт медиҳад. Ӯ мегӯяд: “Агар мардон ба занону духтароне, ки ба ин амали паст даст мезананд, таваҷҷуҳ накунанд, ба онҳо ҳамчун модар, ҳамсар ва духтари худ нигоҳ кунанд ва онҳоро аз ин роҳи бад гардонанд, танфурӯшӣ коҳиш меёбад ва худ ба худ аз байн меравад. Аммо мутаассифона, имрӯз бархе аз мардони пастсирати мо ба ҷои оне, ки занону духтароне, ки аз танқисии зиндагӣ ба ин кор рӯ овардаанд, дастгирӣ намоянд, баръакс аз ин истифода мебаранд. Ҳангоми дидани чунин занону духтарон хеле шод мегарданд. Чунин мардон худ танфурӯш ҳастанд.
Ба андешаи И. Тағозода, фоҳиша гуфтани зан аз тарафи мардон нафрат аст. Агар мо хоҳем бо ин амали шармовар мубориза барем, пеш аз ҳама бояд кӯшиш ба харҷ диҳем, ки калима ё мафҳуми “фоҳиша”-ро дар ҷомеа аз байн барем. Зани тоҷик боифат мебошад. Дигар ин ки бояд дар мамлакат маърифати мардҳоро нисбат ба занон баланд бардошт.
Фарҳод Ҷабборов, рӯзномнигори ботаҷриба, даст задани занону духтарон, махсусан ҷавондухтаронро ба танфурӯшӣ дар беҳавсалагӣ ва танбалии онҳо мебинад. Ӯ мегӯяд: “Ҳар ҳафта рӯзҳои чоршанбе ва панҷшанбе ман ба бозори рӯзномафурӯшӣ рафта, рӯзнома тақсим мекунам. Дар он ҷо занонеро мебинам, ки синну солашон 40-50, ҳатто 60 асту бо миёни хамида, ки роҳгардиашон хеле вазнин аст, омада, рӯзнома мегиранду бурда дар кӯчаву бозорҳо ва дуконҳо мефурӯшанд ва зиндагии худро пеш мебаранд”.
Ҷавондухтарон хаёл мекунанд, роҳи осони ба даст овардани маблағ фурӯхтани тани азизи худ мебошад, ки хатост. Духтароне, ки ба ин амали ношоиста даст мезананд, хуб мешуд ҳунар омӯзанд ё ба соҳибкорӣ машғул шаванд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед