Овоза аз миш - мишу пичир - пичири бегоҳии сари тарозуи пахтакашӣ оғоз ёфта, бо суръати тез, бо равишу тобиши гуногунмазмуну пурвоҳима байни сокинони деҳ паҳн шуд: - Сунбула ба мошини сафеди “Жигули” савор шуда, ба тарафи маркази ноҳия рафтааст...

Нисфи шаб овоза ба гӯши бобои Раҷабу холаи Майдагул низ расид. Онҳо бо ақли карахтшудаашон ҳеҷ бовар намекарданд. Духтаре, ки ба ғайр аз хонаву мактабу саҳрои колхоз дигар тасаввуроте надошт, чи хел якбора ғайб мезадааст?

Субҳи барвақт бобои Раҷаб назди дари навбатдори шуъбаи милиса ҳозир шуд.

- Ариза навис, - милисаи шофбурут пас аз он ки мӯйсафед бо ашки шашқатор аз ҳолати ба сараш омада қисса кард, қаламу коғазро пеши ӯ партофт.

- Ман савод надорам, додари ҷон, - гунаҳкорона сар хам намуд бобои Раҷаб.

- Назди адвокат рав, - навбатдор бо дасташ тарафи муқобили кӯчаро нишон дод.

- Рафтам, - овози пирамард ларзид. - Дари коргоҳашон қуфл. Худатон як илоҷ карда нависед.

- Ман вақт надорам, - навбатдор ба ғур - ғур даромад ва пиёлаи чойро ба лаб бурд. - Сари маро бо ин гуна илтимосҳо гаранг накун. Рафта ба шахси босаводе муроҷиат бикун.

- Э, додар, - ба зорӣ даромад мӯйсафед, - ба фикрам дар ин макон ба ғайр аз худат шахси босаводе нест. Илтимос, дарду алами маро зиёд накун.

- Хайр, майлаш,- таърифи мӯйсафед ба навбатдор форид, ки ӯ қаламу коғазро ба сӯи худ кашид. - Чи нависам?

- Овоза шуд, ки гӯё духтарам Сунбула ба як мошини сафеди “Жигули” савор шуда, ба тарафи маркази район рафтааст, - бобои Раҷаб бо лаби остини ҷомаи куҳнааш ашки дар чашмонаш пайдошударо пок кард.

Навбатдор аз нав ба ҷаҳл омад. Қаламу коғазро ба як тараф ҳаво дод ва бо қаҳр ба сари мӯйсафед дод зад:

- Ту медонӣ, ки дар республика чанд мошини сафеди “Жигули” ҳаст?

- Э, бачам, ман аз куҷо донам, ки чанд мошини “Жигули”, - мӯйсафед имдодталабона ба милиса нигарист.

- Се ҳазор, - навбатдор барои дар ҳайрат гузоштани бобои Раҷаб ин шумораро ба забон овард. - Рақами қайди давлатӣ ва ё ҳеҷ набошад нишонаҳои махсуси мошинро гӯед.

- Ман мошинро надидаам, - бобои Раҷаб нигоҳи чашмони маҳзунонаашро ба фарш дӯхт.

- Кӣ дидааст? - гуфтани овози нарми шахсе маҷбур кунонд, ки мӯйсафед сар бардораду навбатдор гардан тобад.

Дар рӯ ба рӯйи пирамард ҷавонмарди қоматбаланди газгушти ҷиддисимои низомипӯш бо чашмони пурмеҳр рост меистод. Навбатдор чолокона аз ҷояш парида, даст ба чакаи сар бурд.

- Рафиқ капитан… Табаралӣ Иброҳимович…

Вале муфаттиш бо ишораи даст ӯро дар ҷояш шинонду аз нав ба мӯйсафед рӯ оварда, бо лаҳни ширин савол дод:

- Духтаратонро охирин бор кӣ ва дар куҷо дидааст?

- Дугонааш Матлуба, - бобои Раҷаб ҳунгоси гиряро сар дод. - Дар охири қитъаи замини панҷгектара.

- Рафтем, - муфаттиш аз дасти мӯйсафед гирифта, ба қомат боло карданаш ёрӣ расонд…

- Шом фаро расид, - Матлуба ҳодисаи дирӯз гузаштаро ба хотир овард. - Ман Сунбуларо ҷеғ задам. Гуфтам, ки мардум ба сари хирман рафта истодаанд. Маъракаи пахтакашӣ оғоз мегардад. Қафо мемонем. Биё, рафтем. Пагоҳ ҷӯякатро ба охир мерасонӣ. Ду қадами дигар мондааст ҷавоб гардонд Сунбула. Пахтаашро тез мечинаму бо шумо мепайвандам. Ман пешдоманамро бардошта, ба хирман омадам. Дар саҳро ба ғайр аз Сунбула дигар касе намонда буд. Лаҳзае нагузашта дар хирман байни одамон овоза паҳн шуд, ки гӯё дугонаам ба мошини сафеди “Жигули” савор шуда, ҷониби маркази ноҳия рафтааст.

- Шумо гуфта метавонед овозаро кӣ якумин шуда паҳн кард? – муфаттиш аз рӯйи арақшори духтар чашм намеканд.

- Не, гуфта наметавонам, - ва онҳо суҳбаткунон ба охири қитъа расида, ба соҳили заҳбур наздик шуда, шоҳиди манзараи мудҳише гардиданд.

Дар обкандаи лаби заҳбур ҷасаде мехобид. Шабона сагҳои дайду гӯрро канда, ҷасадро бароварда буданд. Матлуба ҳар ду кафи дастонашро ба бари рухсораҳояш часпонда, якбора чирроси баланду даҳшатноке аз синааш баровард. Муфаттиш давида духтарро ба оғӯш гирифта, ҷониби мӯйсафед, ки ҳоло аз қитъаи замини пахтазор набаромада буд, дод зад:

- Қафо гард! Ба хирман рафта, сардори бригадаро бо ду колхозчӣ ба назди ман фиристон. Тезтар! Зудтар! Дар хирман маро интизор бош! - ва худаш ба ором кардани шоҳид машғул шуд.

- Ҳоло аз ҳодиса ба бобои Раҷаб ҳарфе назан. Аз эҳтимол дур нест, ки мӯйсафед аз марги духтараш тарсида, аз ақл бегона шавад.

Ин дам саркор Раҳмоналӣ бо ду нафар аъзояш ҳарсосзанон ба ҷойи ҳодиса расида омаданд ва муфаттишро саволборон карданд:

- Чи гап шуд? Чи ҳодиса рӯй дод? Худаш тинҷӣ бошад? Чаро Матлуба мегиряд?

- Ба ин ҷо қатъиян касеро роҳ надиҳед! - амр кард муфаттиш Табаралӣ. - Ва ҳеҷ кас тамоман ба ҷасад наздик нашавад. Ман зуд бармегардам. Дар ин ҷо хизмати табиб ва мутахассис лозим аст, - ва ҷавонмард духтарро аз дасташ гирифта, ҷониби хирман равон шуд…

- Муҳтарам, муфаттиш! - прокурор Нуров ба чеҳраи ҷиддисимои Иброҳимов назар карда, шубҳаи худро ба забон овард. - Шумо ба ман гӯед, пас аз суҳбат бо бобои Раҷаб чи тавр дарҳол ба хулоса омадед, ки пушти ин ҳодиса ҷиноят содир шудааст?

- Савқи табииам гувоҳӣ дод, - муфаттиш Табаралӣ рост ба чашмони аз бехобӣ варамидаи прокурор нигарист. - Замоне, ки ба нақли мӯйсафед гӯш додам, зуд шубҳаам афзуд. Ман сокини ҳамин деҳа мебошам. Медонам, ки байни роҳи мошингард ва қитъаи замини пахтазор заҳбури калоне мегузарад. Аз ин заҳбур духтарак он тараф истад марди калонсол ҳам гузашта наметавонад.

- Таҳқиқ чиро нишон дод? - Нуров ба ҷилди тунуки парванда дида дӯхт.

- Ҷинояткор аввал духтарро таҷовуз карда, баъдан бо рӯймол буғӣ карда куштааст, - Табаралӣ хулосаҳои табиб ва мутахассисро ба прокурор дароз кард.

- Худи шумо чи ният доред? - прокурор варақаҳоро баргардонда ба муфаттиш дод.

- Ба хулоса омадам, ки ҷинояткор қасдан ин овозаро барои пинҳон кардани ҷинояти содир кардааш паҳн намудааст, - муфаттиш Иброҳимов ба нуқтае чашм давонд.

- Акнун чи кор карданиед? - прокурор мехост гӯяд, ки тафтишотро ҳар чи зудтар ба анҷом расонад. Зеро ки аз ташкилотҳои болоӣ паси ҳам занг зада тезтар кушодани гиреҳи ҷинояти мудҳишро талаб доранд. Вале ба чеҳраи мондашуда ва ҷиддии муфаттиш назар карда, беихтиёр ин саволро ба забон овард.

- Қиёсро истифода мебарам, - овози муфаттиш боварибахш садо дод.

- Қиёс? - аз ҳайрат прокурор Нуров аз ҷояш нимхез шуд. - Қиёс ин ҷо чи дахл дорад? Шумо - ку ба фикрам ҳазл надоред?

- Ҳаргиз! - лабони фишурдаи муфаттиш каме ҳам бошад ба табассум моил шуд. - Ҳаргиз! Ман низ чун ҷинояткор овоза паҳн мекунам.

- Ва боварӣ доред, ки натиҷа ба даст меоред? - шубҳаомез пурсид Нуров.

- Бешубҳа, - ва Табаралӣ парвандаро ба даст гирифта, бо қадамҳои устувор аз дафтари кории прокурор баромад.

Дар шипанги саҳроии бригада чинакчиён дар ду давра нишаста, машғули тановули хӯроки чошт буданд. Табаралӣ ҳамроҳи саркор ба давраи мардон, ки қариб бист нафар буданд, наздик шуд. Бо ишораи муфаттиш саркор Раҳмоналӣ ба зердастонаш муроҷиат кард.

- Акаи муфаттиш гапе дора. Ҳаматон гӯш диҳед. - Баъд ба Табаралӣ рӯй оварда гуфт: - Марҳамат.

- Ҳангоми кашокашӣ дар панҷаи Сунбула мӯйи сари ҷинояткор мондааст, - муфаттиш ба рӯйи аз ҳарорати офтоби сӯзон сиёҳшудаву арақшори ҷавонону мардон зеҳн монд. - Ҳоло мутахассисон онро мавриди таҳқиқ қарор доданд. Айни ҳол дар бораи аз манзили истиқоматӣ баромада нарафтан қарор қабул кардам. Чун чораи эҳтиётӣ. Онро бо имзо ба ҳар кадоматон месупорам. Пагоҳ аз мӯйи сари ҳар кадомат барои муайян намудани монандӣ намуна мегирам. То анҷоми ин амалиёт ҳеҷ кас деҳаро набояд тарк намояд. Фаҳмо?

- Фаҳмо, - ду - се овоз аз ҳар гӯшаи давра ба ҳар тарз садо дод.

Пагоҳӣ ҳеҷ кас ба сари бастаи Сафар аҳамият надод. Вақти истироҳати нисфирӯзӣ болои сараш муфаттиш Табаралӣ бо ду корманди шуъбаи ҷустуҷӯи фаврӣ рост шуда талаб кард, ки ӯ рӯймолашро аз сараш гирад. Чинакчиён диданд, ки Сафар мӯйи сарашро тарошидааст. Ҳамроҳони муфаттиш аз ду бозуи гумонбар бардошта, ба дасташ завлона заданд.

- Ана, ҳамин нобакор, - Табаралӣ ба чинакчиён муроҷиат намуд, - аввал ҷиноят содир карда, баъдан овоза паҳн намуд, ки гӯё Сунбула ба мошини сафеди “Жигули” нишаста, ба самти маркази ноҳия рафта бошад. Ва шумо ба овозаи бардурӯғи ин палид зуд бовар кардед. Ва ӯ низ аз тарс ба овозаи қиёси эълон кардаи ман бовар карда, мӯйи сарашро тарошида, бо ин амалаш сари калобаи ҷинояти содиркардаашро кушода дод.

Кормандони шуъба Сафарро ба мошин савор карданд. Мардум ӯро бо нигоҳҳои хашмгину нафратовар гусел намуданд...

Зариф ҒУЛОМ