КИТОБХОНА
Ҷумъа 29 Март 2024 05:53
Ҳар инсон дар ибтидои интихоби касбу соҳааш бо муҳаббату ишқи беандоза ба он менигараду орзуи то ба интиҳои роҳи мазкур рафтанро дорад. Зеро чашидани шаҳди комёбӣ дар кору фаъолият мақсади аввалиндараҷаи ҳар шахс аст. Вале баъзе нафарон ҳангоми бархурд бо душвориҳои фаъолият дарҳол дилсард гардида мехоҳанд, роҳи дигарро интихоб кунанд, ки осон бошаду орӣ аз мушкилиҳо. Аммо бехабар аз он ки фатҳи қуллаи мақсуд пас аз талошу заҳмат ва бартараф кардани монеаҳои пайдогардида муяссар мегардад.
Абдуқодири Абдуқаҳҳор чун ин нуктаро хуб медонист, аз ибтидои равона гардидан ба роҳи пешанамудааш доим самимона фаъолият менамуду муҳити эҷодию кории худро месохт. Ин буд, ки дар соҳаи рӯзноманигорӣ, махсусан дар телевизион муваффақ гардиду фаъолияти назаррас нишон дод.
Абдуқодири Абдуқаҳҳор айни ҳол директори Китобхонаи шаҳрии ба номи А. Лоҳутӣ аст. Ҳангоми суҳбат чун пурсон гаштем, ки чӣ инсонро муваффақ мегардонад гуфт:
– Донишандӯзӣ ва кӯшиш.
Мегӯянд, ки:
Агар гӯӣ, ки битвонам, қадам дар неҳ, ки битвонӣ,
Агар гӯи, ки натвонам, бирав биншин, ки натвонӣ.
Баъдан, барои муваффақ шудан ирода даркор. Ҳанӯз дар синфи ҳафт мехондам, ки орзуи рӯзноманигор шуданро доштам. Барномаҳои телевизиониву радиоиро ҳатман тамошо мекардам, мешунидам ва тақлид мекардам. Дар мактаби миёнаи таҳсилкардаам то он дам ки хатм намудам, тақрибан китобе намонд, ки боарзиш бошаду ман нахонда бошам. Ҷаҳду талош намуда пас аз хизмат баргаштан ба донишгоҳ дохил шудаму ба мақсадҳои худ расидам.
- Ба назари Шумо, ҷавонӣ чист ва ин айёмро ҷавонон бояд чӣ гуна сипарӣ кунанд?
- Воқеан ҳам инсон агар мехоҳад, ки ба қуллаҳои хеле баланд бирасад, дар зиндагӣ муваффақ шавад ва нақши пои худро дар ҷомеа гузошта бошад, синну соли ҷавониро бояд хеле хуб истифода намояд. Ҷавонӣ солҳоест, ки дорои қудрати зеҳнию ҷисмонӣ ва имкониятҳои фаррох. Аз ин рӯ, ҳар нафар агар маҳз ҳамин айёмро хуб истифода намояд, гумон мекунам, ки ба ҳадафу маромаш мерасад. Пеш аз ҳама, дар ин замон инсон бояд ба омӯзиши илму ҳунар сару кор гирад ва аллакай мақсадашро муайян карда бошад, ки дар ҷомеа кӣ шуданист. Як нақшаи зиндагии ояндаашро тарҳрезӣ кунад ва аз рӯи ҳамон нақша зиндагиашро созад. Басо шудааст, ки инсонҳо пушаймон шудаанд, аз он ки маҳз синну соли ҷавониро хуб истифода накардаанд. Воқеан ҳам инсон дар ин давра мехоҳад, то бештар сайру гашт намояд, бештар дар атрофи дӯстон ба шӯхию бозӣ машғул шавад. Вале ҷавони огоҳ бояд рӯзу вақти зиндагиашро танзим намояд. Ман намегӯям, ки ҷавониро маҳз дар китобхона ва ё ҳалқаи пирони хирад гузаронид, албатта ин ҳам соатҳои муайян дошта бошад. Агар инсон вақташро хуб тақсим кунад, ҳатман ба мурод мерасад. Зеро 24 соат барои як инсон дар як рӯз хеле вақт аст. Агар онро босамар истифода намоед, ҳатман бурд мекунед.
- Роҳеро, ки тай намудед, онро чи гуна арзёбӣ мекунед?
- Дар ҳар соҳа устодони касб ҳастанд. Дар ҳар соҳа бояд инсон нафароне, ки муваффақанд, зиндагию рӯзгори онҳоро омӯзад ва донаду фаҳмад, ки онҳо чи гуна ба мақсад расиданд. Тамоми журналистоне, ки дар шабакаҳои русӣ кор мекарданд ва дар баробари ин аз худамонро ба хубӣ мешинохтам. Ман намегӯям, ки муваффақам, вале ба ҳар сурат тавонистам, ки дар зумраи журналистоне, ки дар ҷумҳурӣ ҳастанд, ворид шавам.
Роҳе, ки тай намудем, роҳи пурталотум буд. Бубинед, ки бо ҳазорон орзую ормон мо омадем ба Душанбе ва ба ҳайси журналист дар телевизион корро шуруъ намудем. Бо омадан замон ҷанги шаҳрвандӣ оғоз шуд. Чун дар арафаи ҷашни Ваҳдати миллӣ қарор дорем, шукрона мекунем, ки соли 1997 созишномаи сулҳ имзо шуд. Гарчанде дар он айём чандин нафар журналистон корро гузошта рафтанд, вале сабру тоқат ва муҳаббат ба касб моро водор кард, ки ин рӯзҳоро ҳам пушти сар намоем.
- Чун рӯзноманигор вобаста ба вазъи имрӯзаи воситаҳои ахбори омма чи назар доред?
- Вазъи фазои иттилоотии кишвари мо маҷмӯан хуб аст. Фақат таи як соли охир бубинед, ки се шабакаи телевизионӣ ва Академияи васоити ахбори омма таъсис ёфт. Дар баробари шабакаҳои телевизионӣ рӯзномаҳо низ фаъол ҳастанд. Аммо маҷмӯан сатҳи касбияти журналистон ҳоло дар мақоми шоиста нест. Бо дигар шакабаҳои телевизионӣ ва радиоии хориҷӣ мо рақобатпазир нестем. Яке аз омилҳои асосии рӯ овардани мардум низ ба дигар шабакаҳо қонеъ набудани бинанда, шунаванда ва хонанда аст. Гумон мекунам, ки бояд сатҳи касбияти журналистон боло бурда шавад ва дар баробари ин ҷавонон бояд дар хориҷи кишвар, дар шабакаҳои хориҷ такмили ихтисос гиранд, забон донанд. Инчунин ба вазъи иқтисодии журналистон низ бояд беҳбуд бахшида шавад. Ба назари ман, аз ҷиҳати техникаву технология радиову телевизиони мо пеш рафту аз ҷиҳати сифати барномаҳо ва сифати кадрҳои радио ва телевизион ҳоло дар сатҳи баланд қарор надорем.
- Имрӯз, ки дар китобхона фаъолият доред, таваҷҷуҳи хонандагон ба китобу китобхонӣ дар кадом сатҳ аст?
- Чун дар оғози суҳбат гуфтам, ки аз хурдӣ ба китоб сару кор доштам, бубинед, билохира омада директори китобхона шудам. Китобхонаи шаҳрии ба номи устод А. Лоҳутӣ аз нахустин китобхонаҳои ҷумҳурӣ аст. Чун соли дуюм аст, ки ба ҳайси роҳбари он фаъолият дорам, вобаста ба таваҷҷуҳи хонанда ба китобу китобхона розӣ нестам. Беҳтарин имкониятро барои хонанда фароҳам овардаем. Вале хонанда кам меояд. Вазъи маърифатандӯзии ҷавонони имрӯз нигаронкунанда аст.
Як омили асосии камтаваҷҷуҳӣ ба китоб, пеш аз ҳама, аз оила сарчашма мегирад. Яъне, таъсири муҳит дар ин росто муҳим аст. Агар муҳити хонавода фарҳангӣ бошад, дар баробари ин муҳите, ки дар он ҷавон фаъолият мекунад, илму дониш меандӯзад, ин муҳит низ солиму аҳли маънавиёт бошад, пас ҳатман гумон мекунам, ки одат менамояд. Бовар кунед, ғизои маънавӣ бисёр як меваи ширин дорад. Яке аз омилҳои дигарашро ман фикр мекунам, ки ба роҳ намондани таблиғу ташвиқи китоб ва китобхонӣ дар хонаводаҳо мебошад. Аз нигоҳи аксарият бояд фақат муаллими забон ва адабиёт китоб хонад. На, бояд ҳамаи қишрҳои ҷомеа китоб хонанд. Новобаста аз касбу кор, ҳар нафар бояд ҷаҳони маънавии худро ғанӣ ва муҳити маънавияшро солим гардонад. Инчунин, таъсири ҷаҳонишавӣ ҳам ба назари ман яке аз сабабҳои дигари дур шудани ҷавонон аз китобхонӣ аст. Дар қатори дигар воситаҳо, ки таваҷҷуҳи мардумро аз китоб гардондааст, сериалҳову дискҳои кино мебошанд. Имрӯз интернет беҳтарин офарида аст, агар онро ба манфиат истифода баред. Ман омилҳои камтаваҷҷуҳӣ ба китобро дар ҳамин мебинам.
- Саломат бошед, барои суҳбати пурмазмун миннатдорем.
Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, "ҶТ"
Абдуқодири Абдуқаҳҳор чун ин нуктаро хуб медонист, аз ибтидои равона гардидан ба роҳи пешанамудааш доим самимона фаъолият менамуду муҳити эҷодию кории худро месохт. Ин буд, ки дар соҳаи рӯзноманигорӣ, махсусан дар телевизион муваффақ гардиду фаъолияти назаррас нишон дод.
Абдуқодири Абдуқаҳҳор айни ҳол директори Китобхонаи шаҳрии ба номи А. Лоҳутӣ аст. Ҳангоми суҳбат чун пурсон гаштем, ки чӣ инсонро муваффақ мегардонад гуфт:
– Донишандӯзӣ ва кӯшиш.
Мегӯянд, ки:
Агар гӯӣ, ки битвонам, қадам дар неҳ, ки битвонӣ,
Агар гӯи, ки натвонам, бирав биншин, ки натвонӣ.
Баъдан, барои муваффақ шудан ирода даркор. Ҳанӯз дар синфи ҳафт мехондам, ки орзуи рӯзноманигор шуданро доштам. Барномаҳои телевизиониву радиоиро ҳатман тамошо мекардам, мешунидам ва тақлид мекардам. Дар мактаби миёнаи таҳсилкардаам то он дам ки хатм намудам, тақрибан китобе намонд, ки боарзиш бошаду ман нахонда бошам. Ҷаҳду талош намуда пас аз хизмат баргаштан ба донишгоҳ дохил шудаму ба мақсадҳои худ расидам.
- Ба назари Шумо, ҷавонӣ чист ва ин айёмро ҷавонон бояд чӣ гуна сипарӣ кунанд?
- Воқеан ҳам инсон агар мехоҳад, ки ба қуллаҳои хеле баланд бирасад, дар зиндагӣ муваффақ шавад ва нақши пои худро дар ҷомеа гузошта бошад, синну соли ҷавониро бояд хеле хуб истифода намояд. Ҷавонӣ солҳоест, ки дорои қудрати зеҳнию ҷисмонӣ ва имкониятҳои фаррох. Аз ин рӯ, ҳар нафар агар маҳз ҳамин айёмро хуб истифода намояд, гумон мекунам, ки ба ҳадафу маромаш мерасад. Пеш аз ҳама, дар ин замон инсон бояд ба омӯзиши илму ҳунар сару кор гирад ва аллакай мақсадашро муайян карда бошад, ки дар ҷомеа кӣ шуданист. Як нақшаи зиндагии ояндаашро тарҳрезӣ кунад ва аз рӯи ҳамон нақша зиндагиашро созад. Басо шудааст, ки инсонҳо пушаймон шудаанд, аз он ки маҳз синну соли ҷавониро хуб истифода накардаанд. Воқеан ҳам инсон дар ин давра мехоҳад, то бештар сайру гашт намояд, бештар дар атрофи дӯстон ба шӯхию бозӣ машғул шавад. Вале ҷавони огоҳ бояд рӯзу вақти зиндагиашро танзим намояд. Ман намегӯям, ки ҷавониро маҳз дар китобхона ва ё ҳалқаи пирони хирад гузаронид, албатта ин ҳам соатҳои муайян дошта бошад. Агар инсон вақташро хуб тақсим кунад, ҳатман ба мурод мерасад. Зеро 24 соат барои як инсон дар як рӯз хеле вақт аст. Агар онро босамар истифода намоед, ҳатман бурд мекунед.
- Роҳеро, ки тай намудед, онро чи гуна арзёбӣ мекунед?
- Дар ҳар соҳа устодони касб ҳастанд. Дар ҳар соҳа бояд инсон нафароне, ки муваффақанд, зиндагию рӯзгори онҳоро омӯзад ва донаду фаҳмад, ки онҳо чи гуна ба мақсад расиданд. Тамоми журналистоне, ки дар шабакаҳои русӣ кор мекарданд ва дар баробари ин аз худамонро ба хубӣ мешинохтам. Ман намегӯям, ки муваффақам, вале ба ҳар сурат тавонистам, ки дар зумраи журналистоне, ки дар ҷумҳурӣ ҳастанд, ворид шавам.
Роҳе, ки тай намудем, роҳи пурталотум буд. Бубинед, ки бо ҳазорон орзую ормон мо омадем ба Душанбе ва ба ҳайси журналист дар телевизион корро шуруъ намудем. Бо омадан замон ҷанги шаҳрвандӣ оғоз шуд. Чун дар арафаи ҷашни Ваҳдати миллӣ қарор дорем, шукрона мекунем, ки соли 1997 созишномаи сулҳ имзо шуд. Гарчанде дар он айём чандин нафар журналистон корро гузошта рафтанд, вале сабру тоқат ва муҳаббат ба касб моро водор кард, ки ин рӯзҳоро ҳам пушти сар намоем.
- Чун рӯзноманигор вобаста ба вазъи имрӯзаи воситаҳои ахбори омма чи назар доред?
- Вазъи фазои иттилоотии кишвари мо маҷмӯан хуб аст. Фақат таи як соли охир бубинед, ки се шабакаи телевизионӣ ва Академияи васоити ахбори омма таъсис ёфт. Дар баробари шабакаҳои телевизионӣ рӯзномаҳо низ фаъол ҳастанд. Аммо маҷмӯан сатҳи касбияти журналистон ҳоло дар мақоми шоиста нест. Бо дигар шакабаҳои телевизионӣ ва радиоии хориҷӣ мо рақобатпазир нестем. Яке аз омилҳои асосии рӯ овардани мардум низ ба дигар шабакаҳо қонеъ набудани бинанда, шунаванда ва хонанда аст. Гумон мекунам, ки бояд сатҳи касбияти журналистон боло бурда шавад ва дар баробари ин ҷавонон бояд дар хориҷи кишвар, дар шабакаҳои хориҷ такмили ихтисос гиранд, забон донанд. Инчунин ба вазъи иқтисодии журналистон низ бояд беҳбуд бахшида шавад. Ба назари ман, аз ҷиҳати техникаву технология радиову телевизиони мо пеш рафту аз ҷиҳати сифати барномаҳо ва сифати кадрҳои радио ва телевизион ҳоло дар сатҳи баланд қарор надорем.
- Имрӯз, ки дар китобхона фаъолият доред, таваҷҷуҳи хонандагон ба китобу китобхонӣ дар кадом сатҳ аст?
- Чун дар оғози суҳбат гуфтам, ки аз хурдӣ ба китоб сару кор доштам, бубинед, билохира омада директори китобхона шудам. Китобхонаи шаҳрии ба номи устод А. Лоҳутӣ аз нахустин китобхонаҳои ҷумҳурӣ аст. Чун соли дуюм аст, ки ба ҳайси роҳбари он фаъолият дорам, вобаста ба таваҷҷуҳи хонанда ба китобу китобхона розӣ нестам. Беҳтарин имкониятро барои хонанда фароҳам овардаем. Вале хонанда кам меояд. Вазъи маърифатандӯзии ҷавонони имрӯз нигаронкунанда аст.
Як омили асосии камтаваҷҷуҳӣ ба китоб, пеш аз ҳама, аз оила сарчашма мегирад. Яъне, таъсири муҳит дар ин росто муҳим аст. Агар муҳити хонавода фарҳангӣ бошад, дар баробари ин муҳите, ки дар он ҷавон фаъолият мекунад, илму дониш меандӯзад, ин муҳит низ солиму аҳли маънавиёт бошад, пас ҳатман гумон мекунам, ки одат менамояд. Бовар кунед, ғизои маънавӣ бисёр як меваи ширин дорад. Яке аз омилҳои дигарашро ман фикр мекунам, ки ба роҳ намондани таблиғу ташвиқи китоб ва китобхонӣ дар хонаводаҳо мебошад. Аз нигоҳи аксарият бояд фақат муаллими забон ва адабиёт китоб хонад. На, бояд ҳамаи қишрҳои ҷомеа китоб хонанд. Новобаста аз касбу кор, ҳар нафар бояд ҷаҳони маънавии худро ғанӣ ва муҳити маънавияшро солим гардонад. Инчунин, таъсири ҷаҳонишавӣ ҳам ба назари ман яке аз сабабҳои дигари дур шудани ҷавонон аз китобхонӣ аст. Дар қатори дигар воситаҳо, ки таваҷҷуҳи мардумро аз китоб гардондааст, сериалҳову дискҳои кино мебошанд. Имрӯз интернет беҳтарин офарида аст, агар онро ба манфиат истифода баред. Ман омилҳои камтаваҷҷуҳӣ ба китобро дар ҳамин мебинам.
- Саломат бошед, барои суҳбати пурмазмун миннатдорем.
Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, "ҶТ"
Эзоҳи худро нависед