СИЁСАТ
Сешанбе 30 Апрел 2024 07:25
Вақт довари аслии арсаи зиндагӣ буда, пардаро аз болои ҳар гуна асрори пӯшида батадриҷ мебардорад ва ҳар нафарро дар нусхаи асли хеш нишон медиҳад. Муайян мекунад, ки пушти суханҳои фасеҳу зебо ва ваъдаҳои болохонадор кадом ҳадафҳое пайгирӣ мешаванд.
Вақте Муҳиддин Кабирӣ ба симати раиси собиқ Ҳизби наҳзати исломӣ (ҳоло ташкилоти мамнуъ ва террористӣ) интихоб шуд, бархеро умедвор кард, ки акнун ӯ ин ҳизбро аз маҳлули омехтаи ҷаҳлу таассуб ва тахрибкорӣ берун кашида, онро бо симову замири зиёӣ, пайрави исломи муътадилу хоси тоҷикона муаррифӣ месозад. Вале ин умедҳо мисли саробе ба зудӣ маҳв шуданд. Дар асл маълум гашт, ки барои Кабирӣ ин ҳизб танҳо воситаест барои ба даст овардани манфиатҳои шахсӣ, иҷрои супоришҳои фармондеҳону маблағгузорони хориҷӣ, сарватғундорӣ ва нигаҳдошти моликият.
Агар ба фаъолияти сиёсии Кабирӣ дар чанд соли охир назар афканем, мебинем, ки он саропо аз боздиду вохӯрӣ бо намояндагиҳои дипломатии кишварҳои хориҷӣ дар Тоҷикистон, ширкат дар симпозиуму конфронсҳои гуногуни дохилӣ, минтақавӣ ва монанди инҳо иборат аст. Дар Эрону Туркияву Мисру Қатар аз «бедории исломӣ», таъқибу таҳвину таҳқири ислом, ниёзҳои он ба дастгириву ҳимоя шиор мепартояду дар Вашингтону Мюнхену Парижу Лондон ба он «озодию демократия»-и ғарбӣ арҷ мегузорад, ки имрӯз аксари олами ислом «мазза»-ашро мечашад.
Кабирӣ бештари давраи ваколати хешро дар порлумони кишвар сарфи сафарҳо карда, соле зиёда аз 250 рӯзашро дар хориҷ аз Ватан мегузаронд ва илова бар ин, ҳар куҷо, ки мерафт, шиква ҳамсафари ӯ буд. Ҳарчанд ӯ дар ду давр (солҳои 2005 ва 2010) дар курсии парлумони кишвар такя зад ва ҳатто узви Кумитаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба илм, маориф, фарҳанг ва сиёсати ҷавонон буд, на танҳо дар ин давра, балки тамоми умри хеш аз пешрафту рушди Тоҷикистони соҳибистиқлол забон накушодааст. Чунки чашми ин оқо аз доираи танги дину мазҳаб берунро дида наметавонаду боигарии луғавии каломи эшон танҳо аз вожаҳои «фишор», «таъқиб», адами «озодбаёнӣ», «демократия», «режимҳои худкома» ва монанди инҳо иборат аст. Ӯ тавассути ин гуна суханон ва зери пӯшиши фаъолияти ҳизбӣ ба хазинаи шахсии хеш садҳо ҳазор доллар ворид кард.
Орзуи бардоштани фоидаи шахсӣ ва аспи маснад Кабириро дар паҳнои серҷанбаи бозиҳои сиёсии идеологҳои минтақавию ҷаҳонӣ ба гирдобе кашиданд, ки торафт дар он амиқтар меравад. Бозиҳояш гоҳе бо шарқу гаҳе бо ғарб боиси он гаштанд, ки натавонист вазифаҳои дар наздаш аз ду ҷониб гузошташударо иҷро намояд. Баръакс, созишҳои духӯрааш бо ҷаҳолати мазҳабию найрангҳои дунявии имрӯза обрӯи ӯву ҳизбашро дар ҷомеаи тоҷик ончунон коста кард, ки аз ду курсии парлумон низ маҳрум шуд. Маҳз ҳамин найрангбозиҳояш буданд, ки аъзои қатории ҲНИТ даста-даста дар манотиқи мухталифи кишвар аз сафи ҳизб даст кашида, фаъолияти якчейкаҳои онро дар навоҳии гуногуни ҷумҳурӣ қатъ карданд. Билохира, мардуми шарифи кишвар аз ҳиллаҳои шаръии оқои Кабирӣ ба пуррагӣ воқиф гардида, дар интихоботи парлумонии соли 2015 ба ҲНИТ умуман раъй надоданд.
Омили дигаре, ки боиси пастравии нуфузи Кабирӣ дар ҷомеа, пеш аз ҳама, миёни ҳамҳизбонаш гардид, тақсимоту истифодаи маблағҳои ҳизбӣ аст. Дар сатҳи болоӣ ва ҳайати шӯрои сиёсии ҳизб қисмате аз ғайримақсаднок истифода шудани кӯмакҳое, ки аз берун ба номи ҲНИТ ворид мешаванд, эътироз намуда буданд. Аксари аъзои собиқ ҲНИТ иброз дошта буданд, ки ин маблағҳо тавассути наздикони Кабирӣ ба Тоҷикистон интиқол меёбанд ва дар амалӣ кардани лоиҳаҳои тиҷорати инфиродии худи ӯ истифода мешаванд.
Ҳамин гуна хиёнкориҳо ва сӯйистифодабариҳои Кабириро дида, пеш аз ҳама бародари бузургаш - Сафар Кабиров аз сафи ҲНИТ даст кашида, роҷеъ ба хиёнаткориҳои бародараш Муҳиддин дар мусоҳиба ба рӯзномаи «Тоҷикистон» изҳор намудааст, ки: «Ман бовар дорам, ки фарзандони падари ман набояд хиёнаткор бошанд. Агар фарзанди падари ман хиёнат кунад, Худо ҷазояшро диҳад. Мо аз хиёнаткор даст мекашем. Падари ман марди деҳқон аст, ризқашро аз замин меёбад. Аз чунин падар фарзанди хиёнаткор ба дунё намеояд». Аз ин суханони С. Кабиров бармеояд, ки М. Кабирӣ ба хотири манфиатҳои шахсиаш (шояд супориши хоҷагонаш бошад) на танҳо аз миллату Меҳан, балки аз падару модар ва бародарони хеш рӯй гардонидааст. Бинобар ин, барои ӯ на миллату Меҳан, балки манфиатҳои шахсӣ ва супоришҳои хоҷагонаш дар мадди аввал меистад. Аз ин рӯ, месазад гуфт, ки Кабирӣ ҳамчун одам тамоми арзишҳои инсониро аз даст додаасту мисли робот танҳо ба ҳарфҳои хоҷагонаш гӯш медиҳаду супориши эшонро иҷро менамояд. Ҳамин аст, ки дар ҷамъияти имрӯзаи Тоҷикистон аз ӯ касе ҷонибдорӣ наменамояд.
Дар раванди дасткашии мардум аз сафи собиқ ҲНИТ Кабирӣ дид, ки обрӯю нуфузаш дар байни мардум, бахусус дар байни ҳамҳизбонаш коста гардида истодаасту фаъолияти ҳизбаш дар манотиқи гуногуни ҷумҳурӣ қатъ мешавад, дарҳол даст ба табаддулоти давлатӣ ва ғасби ҳокимият зад. Ин амали хиёнаткорона ва ваҳшиёнаи Кабирӣ бебарор анҷом ёфта, худи ӯ қабл аз ба вуқуъ пайвастани он ба хориҷ аз кишвар фирор кард. Чунки Кабирӣ интизорӣ дошт, ки дар ҳолати амалӣ гардидани нақшааш ба кишвар баргашта ҳукмронӣ мекунад ва дар ҳолати нокомӣ дар хориҷ зери паноҳандагии хоҷагонаш боқӣ мемонад. Мусаллам аст, ки ҳолати дуюми нақшаи пешакӣ тарҳрезинамудаи Кабирӣ амалӣ гардиду худ ҷон ба саломат бурд. Вале оқибатҳои бади ин ҳаводис дар зеҳни мардум то ҳанӯз нақш бастаанд.
Пас аз ҷониби мақомоти қудратии кишвар пешгирӣ ва пахш кардани ошӯбҳои сентябрии Кабирӣ ва сарсупурдаи ӯ Ҳоҷӣ Ҳалим (2015) молу мулки ин ду нафар аз нав дида баромада шуд ва дар рафти тафтиш маълум гардид, эшон аз моли чашмрас бархӯрдор буда, шарикони ҳизбиаш ҳамаи инро маҳсули маблағҳои ба номи ҳизб аз тарафи кишварҳои манфиатдор ҷудошуда шумориданд. Аз ҷумла, дигар бозору тиҷоратгоҳҳои Кабирӣ, ширкатҳои сохтмонии ӯ, хонаҳои бешумораш дар шаҳри Душанбе ва сарваташ дар қаламрави Туркия, таҳсилу истиқомати оила ва фарзандонаш дар ҳудуди ин кишвар. Аз тарафи дигар, сарвати роҳбарони феълии ҲНИТ, хонаҳои боҳашамати меросмонда аз пешвоёни собиқи он, бинои мағозаи «Олами кӯдакон», ки аз тарафи меросхӯрон ба маблағи 2 миллиону 800 ҳазор доллари ИМА фурӯхта шуд, сирри «мубориза»-ҳои гузаштаю имрӯзаи ҲНИТ-ро кушоданд. Ин ҳама танҳо барои манфиати шахсӣ будаанд, на аз ин бештар.
Имрӯзҳо Кабирӣ боз дар хориҷ аз кишвар умр ба сар мебараду мардуме, ки аз паси ӯ рафта гумроҳ шуданд, дар назди хешу ақрабо ва ҷамъият шармсоранд. Маълум аст, ки ӯ ҳаргиз ва дар ҳеҷ куҷо забон ба дастгирии манфиатҳои миллӣ накушодаасту намекушояд. Ҳар ҷое сафар анҷом диҳад, зарбаи нахустинаш бар решаи ҳайсияти миллии тоҷикистониён мерасад. Кӯшишаш ҳарчи бештар бечоранолию ҳақир нишон додани худу миллаташ аст. Мисли гадое, ки ҳарчанд сер аст, аз табиати ғуломи нафс гаштааш, бо ниҳояти зорӣ худро нотавону афтодатар пешкаш месозад. Барои гадо фарқ надорад: новобаста аз миллату қавму нажод, дину ойин аз ҳама металабад.
Ҳамин тавр, Кабирӣ фардест, ки аз ӯ ба миллати тоҷик танҳо ва танҳо шарру касофат мерасад. Ӯ мисли морест, ки ҳарчанд навозишу меҳрубонӣ кунӣ, ҳамон қадар чуқуртар неш мезанад. Намунаи ин қабил инсонсиратон ба таъбири устод Рӯдакӣ:
Морро ҳачанд беҳтар парварӣ,
Чун яке хашм оварад, кайфар барӣ…
Нодири ҚОДИР
Вақте Муҳиддин Кабирӣ ба симати раиси собиқ Ҳизби наҳзати исломӣ (ҳоло ташкилоти мамнуъ ва террористӣ) интихоб шуд, бархеро умедвор кард, ки акнун ӯ ин ҳизбро аз маҳлули омехтаи ҷаҳлу таассуб ва тахрибкорӣ берун кашида, онро бо симову замири зиёӣ, пайрави исломи муътадилу хоси тоҷикона муаррифӣ месозад. Вале ин умедҳо мисли саробе ба зудӣ маҳв шуданд. Дар асл маълум гашт, ки барои Кабирӣ ин ҳизб танҳо воситаест барои ба даст овардани манфиатҳои шахсӣ, иҷрои супоришҳои фармондеҳону маблағгузорони хориҷӣ, сарватғундорӣ ва нигаҳдошти моликият.
Агар ба фаъолияти сиёсии Кабирӣ дар чанд соли охир назар афканем, мебинем, ки он саропо аз боздиду вохӯрӣ бо намояндагиҳои дипломатии кишварҳои хориҷӣ дар Тоҷикистон, ширкат дар симпозиуму конфронсҳои гуногуни дохилӣ, минтақавӣ ва монанди инҳо иборат аст. Дар Эрону Туркияву Мисру Қатар аз «бедории исломӣ», таъқибу таҳвину таҳқири ислом, ниёзҳои он ба дастгириву ҳимоя шиор мепартояду дар Вашингтону Мюнхену Парижу Лондон ба он «озодию демократия»-и ғарбӣ арҷ мегузорад, ки имрӯз аксари олами ислом «мазза»-ашро мечашад.
Кабирӣ бештари давраи ваколати хешро дар порлумони кишвар сарфи сафарҳо карда, соле зиёда аз 250 рӯзашро дар хориҷ аз Ватан мегузаронд ва илова бар ин, ҳар куҷо, ки мерафт, шиква ҳамсафари ӯ буд. Ҳарчанд ӯ дар ду давр (солҳои 2005 ва 2010) дар курсии парлумони кишвар такя зад ва ҳатто узви Кумитаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба илм, маориф, фарҳанг ва сиёсати ҷавонон буд, на танҳо дар ин давра, балки тамоми умри хеш аз пешрафту рушди Тоҷикистони соҳибистиқлол забон накушодааст. Чунки чашми ин оқо аз доираи танги дину мазҳаб берунро дида наметавонаду боигарии луғавии каломи эшон танҳо аз вожаҳои «фишор», «таъқиб», адами «озодбаёнӣ», «демократия», «режимҳои худкома» ва монанди инҳо иборат аст. Ӯ тавассути ин гуна суханон ва зери пӯшиши фаъолияти ҳизбӣ ба хазинаи шахсии хеш садҳо ҳазор доллар ворид кард.
Орзуи бардоштани фоидаи шахсӣ ва аспи маснад Кабириро дар паҳнои серҷанбаи бозиҳои сиёсии идеологҳои минтақавию ҷаҳонӣ ба гирдобе кашиданд, ки торафт дар он амиқтар меравад. Бозиҳояш гоҳе бо шарқу гаҳе бо ғарб боиси он гаштанд, ки натавонист вазифаҳои дар наздаш аз ду ҷониб гузошташударо иҷро намояд. Баръакс, созишҳои духӯрааш бо ҷаҳолати мазҳабию найрангҳои дунявии имрӯза обрӯи ӯву ҳизбашро дар ҷомеаи тоҷик ончунон коста кард, ки аз ду курсии парлумон низ маҳрум шуд. Маҳз ҳамин найрангбозиҳояш буданд, ки аъзои қатории ҲНИТ даста-даста дар манотиқи мухталифи кишвар аз сафи ҳизб даст кашида, фаъолияти якчейкаҳои онро дар навоҳии гуногуни ҷумҳурӣ қатъ карданд. Билохира, мардуми шарифи кишвар аз ҳиллаҳои шаръии оқои Кабирӣ ба пуррагӣ воқиф гардида, дар интихоботи парлумонии соли 2015 ба ҲНИТ умуман раъй надоданд.
Омили дигаре, ки боиси пастравии нуфузи Кабирӣ дар ҷомеа, пеш аз ҳама, миёни ҳамҳизбонаш гардид, тақсимоту истифодаи маблағҳои ҳизбӣ аст. Дар сатҳи болоӣ ва ҳайати шӯрои сиёсии ҳизб қисмате аз ғайримақсаднок истифода шудани кӯмакҳое, ки аз берун ба номи ҲНИТ ворид мешаванд, эътироз намуда буданд. Аксари аъзои собиқ ҲНИТ иброз дошта буданд, ки ин маблағҳо тавассути наздикони Кабирӣ ба Тоҷикистон интиқол меёбанд ва дар амалӣ кардани лоиҳаҳои тиҷорати инфиродии худи ӯ истифода мешаванд.
Ҳамин гуна хиёнкориҳо ва сӯйистифодабариҳои Кабириро дида, пеш аз ҳама бародари бузургаш - Сафар Кабиров аз сафи ҲНИТ даст кашида, роҷеъ ба хиёнаткориҳои бародараш Муҳиддин дар мусоҳиба ба рӯзномаи «Тоҷикистон» изҳор намудааст, ки: «Ман бовар дорам, ки фарзандони падари ман набояд хиёнаткор бошанд. Агар фарзанди падари ман хиёнат кунад, Худо ҷазояшро диҳад. Мо аз хиёнаткор даст мекашем. Падари ман марди деҳқон аст, ризқашро аз замин меёбад. Аз чунин падар фарзанди хиёнаткор ба дунё намеояд». Аз ин суханони С. Кабиров бармеояд, ки М. Кабирӣ ба хотири манфиатҳои шахсиаш (шояд супориши хоҷагонаш бошад) на танҳо аз миллату Меҳан, балки аз падару модар ва бародарони хеш рӯй гардонидааст. Бинобар ин, барои ӯ на миллату Меҳан, балки манфиатҳои шахсӣ ва супоришҳои хоҷагонаш дар мадди аввал меистад. Аз ин рӯ, месазад гуфт, ки Кабирӣ ҳамчун одам тамоми арзишҳои инсониро аз даст додаасту мисли робот танҳо ба ҳарфҳои хоҷагонаш гӯш медиҳаду супориши эшонро иҷро менамояд. Ҳамин аст, ки дар ҷамъияти имрӯзаи Тоҷикистон аз ӯ касе ҷонибдорӣ наменамояд.
Дар раванди дасткашии мардум аз сафи собиқ ҲНИТ Кабирӣ дид, ки обрӯю нуфузаш дар байни мардум, бахусус дар байни ҳамҳизбонаш коста гардида истодаасту фаъолияти ҳизбаш дар манотиқи гуногуни ҷумҳурӣ қатъ мешавад, дарҳол даст ба табаддулоти давлатӣ ва ғасби ҳокимият зад. Ин амали хиёнаткорона ва ваҳшиёнаи Кабирӣ бебарор анҷом ёфта, худи ӯ қабл аз ба вуқуъ пайвастани он ба хориҷ аз кишвар фирор кард. Чунки Кабирӣ интизорӣ дошт, ки дар ҳолати амалӣ гардидани нақшааш ба кишвар баргашта ҳукмронӣ мекунад ва дар ҳолати нокомӣ дар хориҷ зери паноҳандагии хоҷагонаш боқӣ мемонад. Мусаллам аст, ки ҳолати дуюми нақшаи пешакӣ тарҳрезинамудаи Кабирӣ амалӣ гардиду худ ҷон ба саломат бурд. Вале оқибатҳои бади ин ҳаводис дар зеҳни мардум то ҳанӯз нақш бастаанд.
Пас аз ҷониби мақомоти қудратии кишвар пешгирӣ ва пахш кардани ошӯбҳои сентябрии Кабирӣ ва сарсупурдаи ӯ Ҳоҷӣ Ҳалим (2015) молу мулки ин ду нафар аз нав дида баромада шуд ва дар рафти тафтиш маълум гардид, эшон аз моли чашмрас бархӯрдор буда, шарикони ҳизбиаш ҳамаи инро маҳсули маблағҳои ба номи ҳизб аз тарафи кишварҳои манфиатдор ҷудошуда шумориданд. Аз ҷумла, дигар бозору тиҷоратгоҳҳои Кабирӣ, ширкатҳои сохтмонии ӯ, хонаҳои бешумораш дар шаҳри Душанбе ва сарваташ дар қаламрави Туркия, таҳсилу истиқомати оила ва фарзандонаш дар ҳудуди ин кишвар. Аз тарафи дигар, сарвати роҳбарони феълии ҲНИТ, хонаҳои боҳашамати меросмонда аз пешвоёни собиқи он, бинои мағозаи «Олами кӯдакон», ки аз тарафи меросхӯрон ба маблағи 2 миллиону 800 ҳазор доллари ИМА фурӯхта шуд, сирри «мубориза»-ҳои гузаштаю имрӯзаи ҲНИТ-ро кушоданд. Ин ҳама танҳо барои манфиати шахсӣ будаанд, на аз ин бештар.
Имрӯзҳо Кабирӣ боз дар хориҷ аз кишвар умр ба сар мебараду мардуме, ки аз паси ӯ рафта гумроҳ шуданд, дар назди хешу ақрабо ва ҷамъият шармсоранд. Маълум аст, ки ӯ ҳаргиз ва дар ҳеҷ куҷо забон ба дастгирии манфиатҳои миллӣ накушодаасту намекушояд. Ҳар ҷое сафар анҷом диҳад, зарбаи нахустинаш бар решаи ҳайсияти миллии тоҷикистониён мерасад. Кӯшишаш ҳарчи бештар бечоранолию ҳақир нишон додани худу миллаташ аст. Мисли гадое, ки ҳарчанд сер аст, аз табиати ғуломи нафс гаштааш, бо ниҳояти зорӣ худро нотавону афтодатар пешкаш месозад. Барои гадо фарқ надорад: новобаста аз миллату қавму нажод, дину ойин аз ҳама металабад.
Ҳамин тавр, Кабирӣ фардест, ки аз ӯ ба миллати тоҷик танҳо ва танҳо шарру касофат мерасад. Ӯ мисли морест, ки ҳарчанд навозишу меҳрубонӣ кунӣ, ҳамон қадар чуқуртар неш мезанад. Намунаи ин қабил инсонсиратон ба таъбири устод Рӯдакӣ:
Морро ҳачанд беҳтар парварӣ,
Чун яке хашм оварад, кайфар барӣ…
Нодири ҚОДИР
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед