“Дар интернет хондӣ? Дар ҳамин Тоҷикистони худамон қариб 11000 нафар касали коронавирус шудаанд. Дирӯз беморхона рафтм, касалӣ пур буд”, – ин суханҳоро занҳое мегуфтанд, ки дар истгоҳ миёни анбуҳи одамон бе пӯшидани ниқоби тиббӣ ва бе риояи масофаи иҷтимоӣ суҳбат мекарданд.

Ба забон овардани шумораи сироятёфтагон ва ба таҳлука андохтани дигарон миёни мардум “ба анъана даромадааст”, вале риояи гигиенаи шахсӣ ва пӯшидани ниқоби тиббӣ барои аксар масъалаи дуюмдараҷа аст. Хунукназарии бархе аз сокинони шаҳр водор ба пайгирии мавзӯи мазкур намуд.

Шумораи сироятёфтагон аз бемории COVID -19 дар Тоҷикистон то 9 ноябр ба 11376 нафар расид. Ин дар ҳолест, ки ниқобҳои тиббӣ дар тамоми марказҳои савдо бо нархҳои дастрас фурӯхта шуда, аз ҷониби Ҳукумати мамлакат тамоми чораҳои зарурӣ андешида мешаванд. Вале ҳамоно аксар шаҳрвандон ба ин масъала хунукназарӣ зоҳир мекунанд. Қисмати дигар бошанд, танҳо дар ҷойҳое истифода мекунанд, ки эълони “Бе ниқоб даромадан манъ аст!” овезон бошад.

Донишҷӯ Фаррух Норбутаев мегӯяд : “Ман пеш аз ворид шудан ба донишгоҳ ҳатман ниқобамро мепӯшам. Умуман дар бонкҳо ва дигар марказҳои хизматрасонӣ риояи ин талабот ҳатмист. Агар ҳатмӣ набошад, аз истифодаи ниқоб худдорӣ мекунам, чунки нафаскашӣ бароям душвор аст”.

Сабрина Абдураҳмонова бар ин назар аст: “Аз хона, ки хориҷ шудам, ҳатман ниқобамро мепӯшам. Аллакай ман ба ин одат кардам. Баъдан он қадар ҳам кори душвор нест, ман пеш аз ҳама саломатии худ ва наздиконамро эҳтиёт мекунам”.

Вале на ҳама як фикру андеша доранд. Мушоҳидаҳо нишон дод, ки миқдори зиёди одамон аз пӯшидани ниқобҳои тиббӣ худдорӣ мекунанд. Онҳо бар он назаранд, ки ниқобҳо умуман саломатиашонро муҳофизат карда наметавонад. Вале бар хилофи андешаи баъзе аз шаҳрвандон, ки нафаскаширо баҳона пеш меоранд, табибон мунтазам таъкид мекунанд, ки роҳи асосии пешгирӣ аз ин беморӣ пӯшидани ниқоб ва истифодаи маводи антисептикӣ аст.

Рустам Муъминов, мудири шуъбаи барномаҳои профилактикии Маркази миллии ташхису табобат ва таълимии Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд: ”Дуруст аст, ки бемории коронавирус ба қатори хатарноктарин бемориҳо ворид нашудааст, вале то ин дам шумораи зиёди одамон аз ин беморӣ ҷони худро аз даст доданд. Дар ҷумҳурии мо шумораи гирифторони бемории COVID -19 зиёд ба мушоҳида намерасад. Имрӯз дар ҳудуди кишвари мо 94 %-и беморони ин беморӣ шифо ёфтаанд. Вале ин набояд боиси хунукназарии сокинон гардад. Хатари ворид шудани мавҷи дуюми коронавирус вуҷуд дорад ва мардумро мебояд, ки талаботҳои ҳатмиро барои пешгирӣ риоя намоянд. Дар шабонарӯзи охир кӯдакон низ бо аломатҳои коронавирус ба қайд гирифта шудаанд. Шумораи онҳо нисбатан кам аст, вале барои бехатарии фарзандони худ волидонро мебояд, ки беаҳамиятӣ зоҳир накунанд. Ғайр аз ин, зукоми мавсимӣ низ авҷ гирифта истодааст, ки ҳамасола беш аз 5% аҳолӣ аз ин беморӣ ба ҳалокат мерасад”.

Мутахассисон дар навбати худ пӯшидани ниқобҳои тиббиро ба шахсони гирифтори бемории COVID-19 зарур мешуморанд, чунки онҳо бидуни ниқоби тиббӣ на танҳо саломатии худ, балки саломатии дигаронро низ ба хатар меандозанд. Шахсони солим танҳо бо як амали сода - пӯшидани ниқоби тиббӣ худро аз беморӣ эмин нигоҳ медоранд.

“Ман дар чорабиниҳои ҷамъиятӣ, дар нақлиёт ва ҳангоми ба бозор рафтан, ҳатман аз ниқоби тиббӣ истифода мекунам. Инчунин дар рафти дарс омӯзгорон аз мо талаб мекунанд, ки ниқобҳои тиббиро истифода кунем”, -мегӯяд Рухшона Ҷамолова.

Боиси нигаронист, ки кӯдакон низ ба ин беморӣ гирифтор шуда истодаанд. Онҳо, ки ҳамеша дар давутоз ҳастанд, ин бемориро дар шакли сабук мегузаронанд.
Омӯзгор Манижа Боракова мегӯяд, ки мо бояд ба андешае дода нашавем, ки ин беморӣ танҳо ба калонсолон хатаровар аст, балки фарзандони хурдсоли худро ҳам дар рӯҳияе омода карда, ба кӯча равон кунем, ки талаботи гигиенаи шахсиро риоя кунанду аз бе маврид рафтан ба ҷойҳои серодам даст кашанд. Зеро онҳо сабаби ба ин беморӣ мубтало кардани калонсолон мегарданд. “Чанде қабл саломатии хоҳарзодаам хуб нашуд ва ӯро ба беморхона бурдем.Тӯли панҷ рӯз аст,ки ӯ дар бемористон бистарӣ аст. Духтурон гуфтанд, ки ин аломатҳо баъд аз гирифтор шудан ба бемории коронавирус ба вуҷуд меоянд”, - мегӯяд ӯ.

Таҳлилҳо нишон доданд, ки бемории COVID-19 то ҳол, новобаста аз оне ки тамоми ҷаҳонро фаро гирифтааст, хатарноктарин ҳисобида нашудааст. Ин бемориро ҳатто ба 20-гонаи хатарноктарин бемориҳо ворид накардаанд. Яке аз мутахассисони пешрафта вобаста ба вирусология дар Федератсияи Русия Милашева дар суҳбати навбатии худ қайд кардааст: “Коронавирус бемории хатарноктарин нест”.

Ёдрас мешавем, ки Ҳукумати мамлакат барои эмин нигоҳ доштани саломатии омма қарор дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба “Кодекси ҳуқуқвайронкунии Тоҷикистон” қабул намуд. Дар он гуфта мешавад, шахсоне, ки дар ҷойҳои ҷамъиятӣ бе ниқоби тиббӣ гаштугузор мекунанд, аз 116 то 290 сомонӣ ҷарима баста мешаванд. Бо вуҷуди чораандешиҳои пайдарпайи Ҳукумати кишвар ва таъкиди пайвастаи табибон то ҳол нафароне кам нестанд, ки аз беаҳамиятии онҳо наздиконашон сироят меёбанд.

Моҳсафари МИРЗОАЛӢ,
коромӯзи “ҶТ”