ҶОМЕА
Ҷумъа 26 Апрел 2024 02:19
Дар таърихи давлатдории кишварҳои пешрафтаи ҷаҳон шахсиятҳои таърихӣ ва барҷаставу номбардоре зуҳур мекунанд, ки онҳо дар марҳалаву вазъиятҳои барои кишварашон мураккабу ҳассос ва ҳаётан муҳим ба арсаи сиёсат ворид гардида, суботу осоиштагӣ ва дурнамои масири рушди минбаъдаи мамлакати худро муайян менамоянд ва дар болоравии обрӯву нуфузи давлаташон нақши калидӣ ва абадӣ мегузоранд.
27-уми июн, яъне рӯзи Ваҳдати миллӣ барои мардуми куҳанбунёд, фарҳангсолор ва шарафманди тоҷик яке аз санаҳои муҳимми сарнавиштсози таърихӣ маҳсуб ёфта, нишонаи олии ҳувияти миллӣ, ифтихору номуси ватандорӣ ва пеш аз ҳама, хушбахтиву сарбаландии мардуми Тоҷикистон мебошад.
Гарчанде ёдовар шудан аз сарнавишти давлатдории навини халқи тоҷик талху сангин аст, аммо маврид ба хотирнишон аст, ки ин рӯзи босаодат – таъмини фазои сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ ба мардуми тамаддунофару тамаддунпарвари тоҷик баробар бо ҷону тан муяссар гардидааст.
Солҳои 90-уми асри гузашта, пас аз пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ ба давлатҳои аъзои он имконият фароҳам омад, то ки онҳо соҳибихтиёр гарданд ва аз тарафи дигар, ба давлатҳои абарқудрати ғарбу шарқ барои амалӣ намудани ҳадафҳои геосиёсӣ ва геоиқтисодии худ дар фазои давлатҳои пасошӯравӣ шароити мусоид фароҳам гардид.
Замоне ки давлати соҳибистиқлол ва миллати соҳибихтиёри мо – тоҷикон ҳанӯз қадамҳои аввалини худро мегузошт, бо роҳи пур аз фоҷеаву мушкилот ва пеш аз ҳама, хатари пароканда гардидани миллат ва аз харитаи сиёсии ҷаҳон нест гардидани давлати ҷавони Тоҷикистон рӯ ба рӯ гардида буд. Тоҷикистон дар таърихи беш аз шашҳазорсолаи худ аввалин маротиба 24-уми августи соли 1990 эъломияи соҳибистиқлолии худро эълон ва онро 9-уми сентябри соли 1991 қабул намуд.
Тоҷикистон тайи беш аз як соли баъд аз ноил шудан ба соҳибистиқлолӣ орӣ аз рамзҳои давлатӣ – Парчам, Нишон ва Суруди миллӣ буд. Дар он айём хоинони миллати тоҷик ва душманони давлати тоҷикон бо пуштибонӣ аз доираҳои манфиатдори хориҷӣ ва бо истифода аз усулҳои бегонапарастиву иғвоангез тавонистанд, кишвар ва мардуми моро ба гирдоби мухолифати шадиди дохилӣ ва бадтар аз ҳама, ба оташи ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ ворид созанд.
Он солҳо вазъи сиёсии кишвар рӯз то рӯз мураккаб гардида, бо авҷ гирифтани оташи ҷанг, аз фаъолият боз мондани мақомоту корхонаҳои давлатӣ, таҳдиди хатари гуруснагӣ ва арзи ҳастӣ надоштани қадру қимат, номус ва эҳтимол зинда мондани инсон шиддат гирифтани тарки сокинон ва гурезагон аз сарзамини аҷдодии худ ба кишварҳои дигар ба воқеъияти талх табдил ёфта буд, ки он ҳаргиз аз хотираи мардум ва саҳифаҳои таърихи навини давлатамон фаромӯш намешавад.
Дар минтақаҳои марказӣ ва ҷанубии мамлакат, махсусан пойтахти Тоҷикистон – шаҳри Душанбе вазъият ҳар лаҳза мураккаб гардида, майдоншиниву гурӯҳбозӣ, беҳокимиятиву беқонунӣ, хушунату зӯроварӣ ва дар маҷмӯъ, задухӯрдҳои шадиди мусаллаҳона идома доштанд. Барои ҳарчи зудтар бартараф намудани оташи ҷанг, қатъи хунрезӣ, барқарорсозии сулҳу оромӣ, инчунин таъмин намудани волоияти қонун тасмим гирифта шуд, ки ҷаласаи навбатии ягона мақомоти давлатии салоҳиятдоштаи он рӯзҳо – Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ дар “Қасри Арбоб”-и шаҳри Хуҷанд баргузор карда шавад.
Маҳз дар ҳамин иҷлосияи таърихӣ аввалин қарору иқдомот доир ба ҳамдигарфаҳмӣ, қатъи хунрезӣ, таъмин намудани сулҳу оромӣ, муайян ва барқарорсозии низоми сохти давлатдорӣ қабул карда шуд ва дар он заминаҳои нахустини оштии миллӣ гузошта шуданд. Дар баробари ин, яке аз рамзҳои давлатӣ – Парчам қабул гардид ва тарҳрезии лоиҳаи рамзҳои дигари давлатӣ ва Конститутсия оғоз гардиданд.
19-уми ноябри соли 1992 дар иҷлосияи мазкур нахустин суханони Роҳбари ҷавону навинтихобгардида – Раиси Шӯрои Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ҳисси баланди миллӣ ва ватандориву ватанпарварӣ чунин садо дод: “Ман ба шумо сулҳ меорам…”.
Дар он лаҳзаҳои вазнину мудҳиш муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон танҳо ва танҳо ба хотири ҳарчи зудтар бартараф кардани оташи ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ, ба Ватан баргардонидани гурезаҳо, таъмин намудани фазои сулҳу оромӣ, ҳифзи марзу буми давлатӣ, таъмин ва ба низом даровардани тартиботи ҷамъиятӣ ва сохторҳои фалаҷгаштаи давлат камари ҳиммат баста, ҷони худро барои миллату давлат ва таърихи аҷдодӣ сипар намуданд.
Сиёсатмадори ҷавон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон доир ба ҳадафҳои дар пешгузоштаи худ чунин иброз намуданд: “То он даме, ки ҳастам, барои миллатам, барои халқам ва давлатам хизмат мекунам, то он даме, ки охирин гурезаи тоҷик баргардонида нашавад, ман вазифаҳои фарзандии худро дар назди Ватанам иҷронашуда меҳисобам”.
Бояд хотирнишон намуд, ки давоми солҳои 1992 – 1997, яъне дар ҷараёни ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ тамоми сохторҳои давлатӣ фалаҷ гардида, сатҳи камбизоатии мардум ба авҷи хатар расид, ки дар натиҷа ҳаҷми маҳсулоти саноатӣ се баробар ва маҳсулоти кишоварзии кишвар ду баробар коҳиш ёфта, зарари он дар умум зиёда аз 10 миллион долларро ташкил дод.
Бо вуҷуди ҳамаи бесарусомониҳо ва имкониятҳои бениҳоят маҳдуди молиявию иқтисодӣ, дар баробари ба Ватан баргардонидани зиёда аз 1 миллион нафар гурезагон, аз ҷумла таъмини шароити зиндагӣ ва ҷойи кор барои онҳо, барқарор ва мукаммал намудани сохторҳои фалаҷшудаи давлат ва биноҳои сӯхтаву валангоршуда вазифаи аввалиндараҷаи Роҳбар ва сиёсатмадори ҷавон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба шумор мерафт.
Дар ин раванд, шароити соҳибистиқлолӣ талаб мекард, то ки дар кишвар ҳарчи зудтар ислоҳоти конститутсионӣ гузаронида шавад ва дар он орзуву омоли халқ ва махсусан, сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ, ҳуқуқу озодии миллат ва сохти давлатдорӣ муайян гардад. Яъне, зарурат пеш омад, ки давлати навини соҳибистиқлолу соҳибихтиёри тоҷикон Президент ва Конститутсияи худро дошта бошад.
Ҳамин тавр, 6-уми ноябри соли 1994 мардуми соҳибмаърифат ва тамаддунофари тоҷик аввалин маротиба бо роҳи раъйпурсии умумихалқӣ роҳнамои ояндасоз Президенти маҳбуби худ – муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва бахтномаи миллат – Конститутсияи навини худро сарбаландона ва бо эътимоди комил ба ояндаи неку дурахшон интихоб ва қабул намуд.
Дар Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ Пешвои сулҳофари миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аввалин маротиба доир ба сохти давлатдории Тоҷикистон чунин изҳор намуданд: -“Ман ҷонибдори давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва иҷтимоӣ ҳастам”.
Президенти тозаинтихоб ва маҳбуби миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар рӯзи сеюми фаъолияти кориашон бо роҳбарони сохторҳои низомии ҳарду ҷониб вохӯрда, чун Пешвои сулҳофар амал карданд ва бо далериву мардонагӣ ҷони худро дар хатар гузошта, барои ба созиш расидан ва барқарорсозии сулҳу ваҳдати деринтизори тоҷикон ба кишварҳои минтақа сафарҳои корӣ анҷом доданд.
Дар натиҷаи талошҳои пайваста ва азму иродаи қавӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо такя ба мардуми бонангу номус ва сулҳхоҳу сулҳпарвари худ ва пас аз музокироти тӯлонӣ, ки он аз ҳашт давр иборат буд, 27-уми июни соли 1997 Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллиро дар шаҳри Мос-кваи Федератсияи Русия ба имзо расониданд. Сулҳи сартосарӣ, ваҳдати миллӣ ва оромиву осудагии деринтизори халқи тоҷик нахустин марҳалаи эҳё, барқарор ва таҳкими миллат, давлат ва масири дурахшони фардои орому обод гардида, тахайюли зиндагии осоиштаи мардум раванди амалии хешро касб намуд.
Дар ин росто, таъмин намудани истиқлоли энергетикӣ, раҳоӣ аз бунбасти коммуникатсионӣ ва ҳифзи амнияти озуқавории кишвар масъалаҳои ҳаётан муҳимми миллӣ ва стратегии давлат ба шумор мерафтанд. Фарзанди фарзонаи миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо боварӣ ба фардои орому обод, сулҳу субот, ваҳдати миллӣ ва ояндаи дурахшони давлату миллат бо заҳмати хастанопазир, ҳисси баланди ватандӯстиву ватанпарварӣ ва заҳмати шабонарӯзии худ роҳеро интихоб намуданд, ки имрӯзҳо мо самараҳои неки онро бо чашми сар мебинем ва бо шукрона аз онҳо рӯзгори хешро пеш мебарем.
Бо дарназардошти саҳми басо арзандаи таърихиву тақдирсоз барои давлат, миллат ва таърихи беш аз шашҳазорсолаи аҷдодӣ моҳи декабри соли 2016 ду палатаи Парлумони Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат”-ро ба тасвиб расонид.
Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар арсаи байналмилалӣ ҳамчун шахси сулҳовар, сарҷамъкунандаи миллат, амалисозандаи нақшаҳои созанда барои Ватану миллат, ташаббус-кори ҳалли масъалаҳои глобалӣ шинохта шуда, унвони Пешвои миллати тоҷиконро на танҳо сокинони кишвар, ҳамчунин ҷаҳониён низ эътироф намуданд.
Зарур мешуморам ин ҷо суханони баъзе сиёсатмадорони шинохтаи ҷаҳонро нисбат ба фаъолияти пурсамар ва эҳтироми шахсияти муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зикр намоям.
Президенти Федератсияи Русия В.Путин иброз доштаанд: “Эмомалӣ Раҳмон дар байни сиёсатмадорони кишварҳои муштаракулманофеъ яке аз ҷойҳои асосиро ишғол мекунад ва ин тасодуфӣ нест. Тамоми талошҳои ӯ баёнгари он аст, ки Тоҷикистон раванди сулҳеро тай намуд, ки амсоли он дар дигар кишварҳо вуҷуд надорад. Он чизе, ки дар Тоҷикистон мегузарад, барои тамоми мардумони кишварҳо намунаи хубест”.
Кофи Аннан, собиқ Дабири кулли Созмони Милали Муттаҳид гуфтааст: “Тоҷикистон барои бисёр мамлакатҳои дигар дар ҳалли ихтилофҳои дохилӣ сабақи беназир дод. Фикр мекунам, ки ин саҳми Тоҷикистон дар таърихи эҷоди сулҳ мебошад. Президенти Тоҷикистон намунаи ибрати аз зӯроварӣ даст кашидан ва ҳалли зиддияти дохилии миллиро нишон дод”.
Аҳмадшоҳи Масъуд, Қаҳрамони миллии Афғонистон дар бораи Пешвои миллати тоҷикон иброз намудааст: “Истиқлол ба Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон – сиёсатмадори дараҷаи ҷаҳониро дод. Имрӯз ӯ машҳуртарин фарзанди Тоҷикистон, тамоми тоҷикони ҷаҳон ва дӯсти Афғонистон мебошад”.
Шахсиятҳо аслан таърихи халқҳо ва миллатҳоро месозанд, онро дигаргун мекунанд ва аз худ корнамоиҳои беназир боқӣ мегузоранд.
Эҳтирому эътирофи фазилати сиёсатмадориву давлатдорӣ, таъмини сартосарии сулҳу оромӣ, ваҳдату ягонагӣ ва ҳамдиливу сарҷамъии мардуми кишвар, беҳтар гардидани сатҳу сифати зиндагии халқ, бамаротиб болоравии обрӯву нуфуз ва мақоми Тоҷикистони соҳибистиқлол дар арсаи байналмилалӣ бевосита ба фаъолияти босамари Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамбастагии бевосита дорад.
Дар шароити имрӯзаи бошиддат ва пурпечутоби ҷаҳон ва хатари нобудшавии як қисми сокинони сайёра, дигаргуниҳои глобалӣ, пайдошавии ҳар гуна бемориҳои сироятӣ, ба монанди КОВИД – 19 ва обилаи маймун, ҷангҳои кибериву биологӣ, иттилоотӣ, тавсеаи ҳаракатҳои экстремистиву радикалии динӣ ва хавфи гуруснагӣ муҳимтарин ва пурарзиштарин неъмат – сулҳу оромӣ, суботи комили сиёсӣ ва зиндагии осоиштаи халқ ба ҳисоб меравад.
Аз ин лиҳоз, моро зарур аст, ки барои рушду нумӯи ояндаи давлат, фароҳам овардани шароити шоистаи зиндагӣ барои наслҳои имрӯзу фардои миллат неъмати пурарзиши истиқлолу озодӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллиро ҳифз кунем ва ҳамзамон зиракии сиёсии худро аз даст надиҳем.
Дар роҳи ояндаи боз ҳам дурахшони Тоҷикистон дасти ҳамдигар гирем, содиқонаву софдилона ва самимона дар атрофи Пешвои муаззами худ муттаҳид шавем ва сулҳу субот, ваҳдати миллӣ, соҳибистиқлоливу соҳибихтиёрии Тоҷикистони азизамонро барои наслҳои оянда ва ҷовидон мондани давлати миллиамон ҳамчун гавҳараки чашм ҳифз намоем.
Дилшод ДАВЛАТЗОДА, унвонҷӯи
шуъбаи сиёсатшиносии Институти
фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи АМИТ
27-уми июн, яъне рӯзи Ваҳдати миллӣ барои мардуми куҳанбунёд, фарҳангсолор ва шарафманди тоҷик яке аз санаҳои муҳимми сарнавиштсози таърихӣ маҳсуб ёфта, нишонаи олии ҳувияти миллӣ, ифтихору номуси ватандорӣ ва пеш аз ҳама, хушбахтиву сарбаландии мардуми Тоҷикистон мебошад.
Гарчанде ёдовар шудан аз сарнавишти давлатдории навини халқи тоҷик талху сангин аст, аммо маврид ба хотирнишон аст, ки ин рӯзи босаодат – таъмини фазои сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ ба мардуми тамаддунофару тамаддунпарвари тоҷик баробар бо ҷону тан муяссар гардидааст.
Солҳои 90-уми асри гузашта, пас аз пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ ба давлатҳои аъзои он имконият фароҳам омад, то ки онҳо соҳибихтиёр гарданд ва аз тарафи дигар, ба давлатҳои абарқудрати ғарбу шарқ барои амалӣ намудани ҳадафҳои геосиёсӣ ва геоиқтисодии худ дар фазои давлатҳои пасошӯравӣ шароити мусоид фароҳам гардид.
Замоне ки давлати соҳибистиқлол ва миллати соҳибихтиёри мо – тоҷикон ҳанӯз қадамҳои аввалини худро мегузошт, бо роҳи пур аз фоҷеаву мушкилот ва пеш аз ҳама, хатари пароканда гардидани миллат ва аз харитаи сиёсии ҷаҳон нест гардидани давлати ҷавони Тоҷикистон рӯ ба рӯ гардида буд. Тоҷикистон дар таърихи беш аз шашҳазорсолаи худ аввалин маротиба 24-уми августи соли 1990 эъломияи соҳибистиқлолии худро эълон ва онро 9-уми сентябри соли 1991 қабул намуд.
Тоҷикистон тайи беш аз як соли баъд аз ноил шудан ба соҳибистиқлолӣ орӣ аз рамзҳои давлатӣ – Парчам, Нишон ва Суруди миллӣ буд. Дар он айём хоинони миллати тоҷик ва душманони давлати тоҷикон бо пуштибонӣ аз доираҳои манфиатдори хориҷӣ ва бо истифода аз усулҳои бегонапарастиву иғвоангез тавонистанд, кишвар ва мардуми моро ба гирдоби мухолифати шадиди дохилӣ ва бадтар аз ҳама, ба оташи ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ ворид созанд.
Он солҳо вазъи сиёсии кишвар рӯз то рӯз мураккаб гардида, бо авҷ гирифтани оташи ҷанг, аз фаъолият боз мондани мақомоту корхонаҳои давлатӣ, таҳдиди хатари гуруснагӣ ва арзи ҳастӣ надоштани қадру қимат, номус ва эҳтимол зинда мондани инсон шиддат гирифтани тарки сокинон ва гурезагон аз сарзамини аҷдодии худ ба кишварҳои дигар ба воқеъияти талх табдил ёфта буд, ки он ҳаргиз аз хотираи мардум ва саҳифаҳои таърихи навини давлатамон фаромӯш намешавад.
Дар минтақаҳои марказӣ ва ҷанубии мамлакат, махсусан пойтахти Тоҷикистон – шаҳри Душанбе вазъият ҳар лаҳза мураккаб гардида, майдоншиниву гурӯҳбозӣ, беҳокимиятиву беқонунӣ, хушунату зӯроварӣ ва дар маҷмӯъ, задухӯрдҳои шадиди мусаллаҳона идома доштанд. Барои ҳарчи зудтар бартараф намудани оташи ҷанг, қатъи хунрезӣ, барқарорсозии сулҳу оромӣ, инчунин таъмин намудани волоияти қонун тасмим гирифта шуд, ки ҷаласаи навбатии ягона мақомоти давлатии салоҳиятдоштаи он рӯзҳо – Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ дар “Қасри Арбоб”-и шаҳри Хуҷанд баргузор карда шавад.
Маҳз дар ҳамин иҷлосияи таърихӣ аввалин қарору иқдомот доир ба ҳамдигарфаҳмӣ, қатъи хунрезӣ, таъмин намудани сулҳу оромӣ, муайян ва барқарорсозии низоми сохти давлатдорӣ қабул карда шуд ва дар он заминаҳои нахустини оштии миллӣ гузошта шуданд. Дар баробари ин, яке аз рамзҳои давлатӣ – Парчам қабул гардид ва тарҳрезии лоиҳаи рамзҳои дигари давлатӣ ва Конститутсия оғоз гардиданд.
19-уми ноябри соли 1992 дар иҷлосияи мазкур нахустин суханони Роҳбари ҷавону навинтихобгардида – Раиси Шӯрои Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ҳисси баланди миллӣ ва ватандориву ватанпарварӣ чунин садо дод: “Ман ба шумо сулҳ меорам…”.
Дар он лаҳзаҳои вазнину мудҳиш муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон танҳо ва танҳо ба хотири ҳарчи зудтар бартараф кардани оташи ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ, ба Ватан баргардонидани гурезаҳо, таъмин намудани фазои сулҳу оромӣ, ҳифзи марзу буми давлатӣ, таъмин ва ба низом даровардани тартиботи ҷамъиятӣ ва сохторҳои фалаҷгаштаи давлат камари ҳиммат баста, ҷони худро барои миллату давлат ва таърихи аҷдодӣ сипар намуданд.
Сиёсатмадори ҷавон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон доир ба ҳадафҳои дар пешгузоштаи худ чунин иброз намуданд: “То он даме, ки ҳастам, барои миллатам, барои халқам ва давлатам хизмат мекунам, то он даме, ки охирин гурезаи тоҷик баргардонида нашавад, ман вазифаҳои фарзандии худро дар назди Ватанам иҷронашуда меҳисобам”.
Бояд хотирнишон намуд, ки давоми солҳои 1992 – 1997, яъне дар ҷараёни ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ тамоми сохторҳои давлатӣ фалаҷ гардида, сатҳи камбизоатии мардум ба авҷи хатар расид, ки дар натиҷа ҳаҷми маҳсулоти саноатӣ се баробар ва маҳсулоти кишоварзии кишвар ду баробар коҳиш ёфта, зарари он дар умум зиёда аз 10 миллион долларро ташкил дод.
Бо вуҷуди ҳамаи бесарусомониҳо ва имкониятҳои бениҳоят маҳдуди молиявию иқтисодӣ, дар баробари ба Ватан баргардонидани зиёда аз 1 миллион нафар гурезагон, аз ҷумла таъмини шароити зиндагӣ ва ҷойи кор барои онҳо, барқарор ва мукаммал намудани сохторҳои фалаҷшудаи давлат ва биноҳои сӯхтаву валангоршуда вазифаи аввалиндараҷаи Роҳбар ва сиёсатмадори ҷавон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба шумор мерафт.
Дар ин раванд, шароити соҳибистиқлолӣ талаб мекард, то ки дар кишвар ҳарчи зудтар ислоҳоти конститутсионӣ гузаронида шавад ва дар он орзуву омоли халқ ва махсусан, сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ, ҳуқуқу озодии миллат ва сохти давлатдорӣ муайян гардад. Яъне, зарурат пеш омад, ки давлати навини соҳибистиқлолу соҳибихтиёри тоҷикон Президент ва Конститутсияи худро дошта бошад.
Ҳамин тавр, 6-уми ноябри соли 1994 мардуми соҳибмаърифат ва тамаддунофари тоҷик аввалин маротиба бо роҳи раъйпурсии умумихалқӣ роҳнамои ояндасоз Президенти маҳбуби худ – муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва бахтномаи миллат – Конститутсияи навини худро сарбаландона ва бо эътимоди комил ба ояндаи неку дурахшон интихоб ва қабул намуд.
Дар Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ Пешвои сулҳофари миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аввалин маротиба доир ба сохти давлатдории Тоҷикистон чунин изҳор намуданд: -“Ман ҷонибдори давлати демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва иҷтимоӣ ҳастам”.
Президенти тозаинтихоб ва маҳбуби миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар рӯзи сеюми фаъолияти кориашон бо роҳбарони сохторҳои низомии ҳарду ҷониб вохӯрда, чун Пешвои сулҳофар амал карданд ва бо далериву мардонагӣ ҷони худро дар хатар гузошта, барои ба созиш расидан ва барқарорсозии сулҳу ваҳдати деринтизори тоҷикон ба кишварҳои минтақа сафарҳои корӣ анҷом доданд.
Дар натиҷаи талошҳои пайваста ва азму иродаи қавӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо такя ба мардуми бонангу номус ва сулҳхоҳу сулҳпарвари худ ва пас аз музокироти тӯлонӣ, ки он аз ҳашт давр иборат буд, 27-уми июни соли 1997 Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллиро дар шаҳри Мос-кваи Федератсияи Русия ба имзо расониданд. Сулҳи сартосарӣ, ваҳдати миллӣ ва оромиву осудагии деринтизори халқи тоҷик нахустин марҳалаи эҳё, барқарор ва таҳкими миллат, давлат ва масири дурахшони фардои орому обод гардида, тахайюли зиндагии осоиштаи мардум раванди амалии хешро касб намуд.
Дар ин росто, таъмин намудани истиқлоли энергетикӣ, раҳоӣ аз бунбасти коммуникатсионӣ ва ҳифзи амнияти озуқавории кишвар масъалаҳои ҳаётан муҳимми миллӣ ва стратегии давлат ба шумор мерафтанд. Фарзанди фарзонаи миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо боварӣ ба фардои орому обод, сулҳу субот, ваҳдати миллӣ ва ояндаи дурахшони давлату миллат бо заҳмати хастанопазир, ҳисси баланди ватандӯстиву ватанпарварӣ ва заҳмати шабонарӯзии худ роҳеро интихоб намуданд, ки имрӯзҳо мо самараҳои неки онро бо чашми сар мебинем ва бо шукрона аз онҳо рӯзгори хешро пеш мебарем.
Бо дарназардошти саҳми басо арзандаи таърихиву тақдирсоз барои давлат, миллат ва таърихи беш аз шашҳазорсолаи аҷдодӣ моҳи декабри соли 2016 ду палатаи Парлумони Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат”-ро ба тасвиб расонид.
Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар арсаи байналмилалӣ ҳамчун шахси сулҳовар, сарҷамъкунандаи миллат, амалисозандаи нақшаҳои созанда барои Ватану миллат, ташаббус-кори ҳалли масъалаҳои глобалӣ шинохта шуда, унвони Пешвои миллати тоҷиконро на танҳо сокинони кишвар, ҳамчунин ҷаҳониён низ эътироф намуданд.
Зарур мешуморам ин ҷо суханони баъзе сиёсатмадорони шинохтаи ҷаҳонро нисбат ба фаъолияти пурсамар ва эҳтироми шахсияти муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зикр намоям.
Президенти Федератсияи Русия В.Путин иброз доштаанд: “Эмомалӣ Раҳмон дар байни сиёсатмадорони кишварҳои муштаракулманофеъ яке аз ҷойҳои асосиро ишғол мекунад ва ин тасодуфӣ нест. Тамоми талошҳои ӯ баёнгари он аст, ки Тоҷикистон раванди сулҳеро тай намуд, ки амсоли он дар дигар кишварҳо вуҷуд надорад. Он чизе, ки дар Тоҷикистон мегузарад, барои тамоми мардумони кишварҳо намунаи хубест”.
Кофи Аннан, собиқ Дабири кулли Созмони Милали Муттаҳид гуфтааст: “Тоҷикистон барои бисёр мамлакатҳои дигар дар ҳалли ихтилофҳои дохилӣ сабақи беназир дод. Фикр мекунам, ки ин саҳми Тоҷикистон дар таърихи эҷоди сулҳ мебошад. Президенти Тоҷикистон намунаи ибрати аз зӯроварӣ даст кашидан ва ҳалли зиддияти дохилии миллиро нишон дод”.
Аҳмадшоҳи Масъуд, Қаҳрамони миллии Афғонистон дар бораи Пешвои миллати тоҷикон иброз намудааст: “Истиқлол ба Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон – сиёсатмадори дараҷаи ҷаҳониро дод. Имрӯз ӯ машҳуртарин фарзанди Тоҷикистон, тамоми тоҷикони ҷаҳон ва дӯсти Афғонистон мебошад”.
Шахсиятҳо аслан таърихи халқҳо ва миллатҳоро месозанд, онро дигаргун мекунанд ва аз худ корнамоиҳои беназир боқӣ мегузоранд.
Эҳтирому эътирофи фазилати сиёсатмадориву давлатдорӣ, таъмини сартосарии сулҳу оромӣ, ваҳдату ягонагӣ ва ҳамдиливу сарҷамъии мардуми кишвар, беҳтар гардидани сатҳу сифати зиндагии халқ, бамаротиб болоравии обрӯву нуфуз ва мақоми Тоҷикистони соҳибистиқлол дар арсаи байналмилалӣ бевосита ба фаъолияти босамари Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамбастагии бевосита дорад.
Дар шароити имрӯзаи бошиддат ва пурпечутоби ҷаҳон ва хатари нобудшавии як қисми сокинони сайёра, дигаргуниҳои глобалӣ, пайдошавии ҳар гуна бемориҳои сироятӣ, ба монанди КОВИД – 19 ва обилаи маймун, ҷангҳои кибериву биологӣ, иттилоотӣ, тавсеаи ҳаракатҳои экстремистиву радикалии динӣ ва хавфи гуруснагӣ муҳимтарин ва пурарзиштарин неъмат – сулҳу оромӣ, суботи комили сиёсӣ ва зиндагии осоиштаи халқ ба ҳисоб меравад.
Аз ин лиҳоз, моро зарур аст, ки барои рушду нумӯи ояндаи давлат, фароҳам овардани шароити шоистаи зиндагӣ барои наслҳои имрӯзу фардои миллат неъмати пурарзиши истиқлолу озодӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллиро ҳифз кунем ва ҳамзамон зиракии сиёсии худро аз даст надиҳем.
Дар роҳи ояндаи боз ҳам дурахшони Тоҷикистон дасти ҳамдигар гирем, содиқонаву софдилона ва самимона дар атрофи Пешвои муаззами худ муттаҳид шавем ва сулҳу субот, ваҳдати миллӣ, соҳибистиқлоливу соҳибихтиёрии Тоҷикистони азизамонро барои наслҳои оянда ва ҷовидон мондани давлати миллиамон ҳамчун гавҳараки чашм ҳифз намоем.
Дилшод ДАВЛАТЗОДА, унвонҷӯи
шуъбаи сиёсатшиносии Институти
фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи АМИТ
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед