ҶОМЕА
Шанбе 09 Ноябр 2024 09:35
Баъди хондани матлабе таҳти унвони Як тавсия барои “оянданигарон” аз тарафи Саидюнуси Истаравшанӣ - фаъоли шабакаҳои иҷтимоӣ Маркази омӣзиши равандҳои муосир ва оянданигарии илмии АИҶТ-ро бо туҳматҳои гушношунид бадном сохта, мехоҳанд байни ҷомеаи тоҷик тавтеаро роҳандозӣ кунад, ки кайҳост чеҳраи Шумо барин «шариатмадорон»-и худбохта ва аз худбегонаро ҷомеаи мусулмоннишини Тоҷикистон хуб мешиносад.
Бояд зикр кард, ки Макази омӣзиши равандҳои муо¬сир ва оянданигарии илмии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон (соли таъсисаш июни соли 2014) маркази навбунёд буда, кушиш ба харҷ медиҳад, ки чунин бинишро дар ҷомеаи тоҷик ниҳодина созад. Ин марказ ҳоло даъвои онро надорад, ки ба тамоми мушкилоти имрӯзи ҷумҳурӣ расидагӣ мекунад. Зеро шинохти оянда кори сангину пурмасъулият буда, ба кӯшишҳои зиёд ва коршиносони варзи¬да ниёз дорад. Аммо мо бо кӯшишҳои андаке бошад ҳам ин ниҳодро таъсис додем ва оҳиста-оҳиста ин ниҳод дар ҷомеа мақоми худро пайдо мекунад ва мо бовар дорем ки дар оянда ин ниҳод тавсеа меёбад ва барои пешрафту шукуфоии кишвар мусоидат хоҳад кард. Аммо Шумо ки бо кирдорҳои зиддиватании худ берун аз ватан қарор доред, метавонед бо қисмате аз фаъолияти мо аз тариқи сомонаи «oyandasozi.tj» огоҳӣ пайдо кунед.
Барои иттилои бештар аз илми ояндашиносӣ мехоҳам порае аз мақолаи файласуфи муосири тоҷик Ҳафиз Холиқзодаро барои хонандагони ин матлаб иқтибос кунам, ки аз ташаккули ин илм ба мо бозгӣӣ мекунад.
Ин мақола дар асоси чанд сарчашмаи навтарини илмӣ, аз он ҷумла “Футурология. XXI век: бессмертие или глобаль¬ная катастрофа?”, “Философия общего дела” ва маҷмӯаи мақолаҳои 18 олим бо номи “The scinetific conquest of death” (“Пирӯзии илмӣ бар марг”) ва дар муқоиса бо адаби¬ёти дигари ояндашиносӣ навишта шудааст.
Футурология ё худ оянданигарии илмӣ соҳаест, ки татбиқи сенарияҳои гуногуни ояндаи инсонро меомӯзад ва баррасӣ мекунад. Он на фақат раванди таҳаввули ҳодисаҳо ва падидаҳоро дар оянда пешгӯӣ мекунад, балки бо исти¬фода аз методу усулҳои илмӣ ба нақша гирифта, идорапазир месозад. Истилоҳи “футурология” дар миёнаи солҳои 40 уми асри гузашта аз тарафи профессори олмонӣ Осип Флехтҳайм (Ossip K. Flechtheim – 1909-1998) пешниҳод гардида, солҳои 1960 ум бо кӯшиши олими амрикоӣ Ҳерман Кан (Herman Kahn – 1922-1983) ва дигар олимон аз ширкати RAND ба соҳаи алоҳидаи илм табдил ёфт.
Мақоми иҷтимоии олимон ва нафароне, ки дар бораи ҳақиқат ҳукм меронанд, барои онҳо танқид ва инкор шудани ҳақиқати хоси онҳо ба маънои инкор шудани мақоми иҷтимоӣ ва ҳатто ҳастии онҳо мебошад. Бинобар ин, ба¬рои ҳимояи ҳақиқатҳои худ онҳо мубориза мебаранд ва соҳаҳои алоҳидаи илмро ба васила ва майдони чунин мубориза табдил медиҳанд. Онҳо омода нестанд, ки мавқеъ ва ҳақиқатҳои маҳдуди соҳавии худро бознигарӣ кунанд. Ба ин гурӯҳ махсусан Домулло Саидюнуси Истаравшанӣ ва ҳаммаслакони ӯ шомилад, ки бо берӯиву таҳрифгарӣ гурӯҳе ё наҳзате ё давлатеро бадном сохта, аз худ мусичаи бегуноҳ тарошидаанд.
Дар хулосаи ин матлаб, ки шояд борҳост, ки мо ба такрор мегӯем, ки мо ҳеҷ вақт ба зидди ягон дин мубориза намебарем ва дар оянда низ мубориза нахоҳем бурд, аз ҷумла ислом. Зеро динҳо воқеияти таърихӣ дошта, рисолати худро дар марҳилаҳои таърихӣ анҷом додаанд ва аммо шудааст, ки чандин маротиба аз номи динҳо пешвоё¬ни динӣ ба мардуми худ хиёнат кардаанд ва имрӣз низ хиёнат кардан доранд, мисли Шумо ва ҳаммаслаконатон Ҳизби наҳзати ба ном исломии Тоҷикистон. Нуктаи муҳим ин аст, ки ҷаҳон бо ин пешрафтҳои техникиву технологӣ ноил гаштаасту мо бо ин донишҳои ночизи худ гиребонгири ҳамдигар ҳастем. Ин шеваҳои корбурдии мост, ки на худу донишҳои илмии худро тавсеа мебахшем ва на дигаронро низ бо ин донишҳои бепояву бетаҳқиқ намегузорем диду донишу ҷаҳонбинии илмиеро шиносанд ва ба камолоти шах¬сияти инсонии худ бирасанд.
Ба ҳар ҳол умедворем агар худро наметавонем ислоҳ кунем монеи ислоҳи дигарон набошем. Бо умеди ҳусни тафоҳум ва рушди шахсияти солим.
Ёрмуҳаммад НИЁЗӢ
Бояд зикр кард, ки Макази омӣзиши равандҳои муо¬сир ва оянданигарии илмии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон (соли таъсисаш июни соли 2014) маркази навбунёд буда, кушиш ба харҷ медиҳад, ки чунин бинишро дар ҷомеаи тоҷик ниҳодина созад. Ин марказ ҳоло даъвои онро надорад, ки ба тамоми мушкилоти имрӯзи ҷумҳурӣ расидагӣ мекунад. Зеро шинохти оянда кори сангину пурмасъулият буда, ба кӯшишҳои зиёд ва коршиносони варзи¬да ниёз дорад. Аммо мо бо кӯшишҳои андаке бошад ҳам ин ниҳодро таъсис додем ва оҳиста-оҳиста ин ниҳод дар ҷомеа мақоми худро пайдо мекунад ва мо бовар дорем ки дар оянда ин ниҳод тавсеа меёбад ва барои пешрафту шукуфоии кишвар мусоидат хоҳад кард. Аммо Шумо ки бо кирдорҳои зиддиватании худ берун аз ватан қарор доред, метавонед бо қисмате аз фаъолияти мо аз тариқи сомонаи «oyandasozi.tj» огоҳӣ пайдо кунед.
Барои иттилои бештар аз илми ояндашиносӣ мехоҳам порае аз мақолаи файласуфи муосири тоҷик Ҳафиз Холиқзодаро барои хонандагони ин матлаб иқтибос кунам, ки аз ташаккули ин илм ба мо бозгӣӣ мекунад.
Ин мақола дар асоси чанд сарчашмаи навтарини илмӣ, аз он ҷумла “Футурология. XXI век: бессмертие или глобаль¬ная катастрофа?”, “Философия общего дела” ва маҷмӯаи мақолаҳои 18 олим бо номи “The scinetific conquest of death” (“Пирӯзии илмӣ бар марг”) ва дар муқоиса бо адаби¬ёти дигари ояндашиносӣ навишта шудааст.
Футурология ё худ оянданигарии илмӣ соҳаест, ки татбиқи сенарияҳои гуногуни ояндаи инсонро меомӯзад ва баррасӣ мекунад. Он на фақат раванди таҳаввули ҳодисаҳо ва падидаҳоро дар оянда пешгӯӣ мекунад, балки бо исти¬фода аз методу усулҳои илмӣ ба нақша гирифта, идорапазир месозад. Истилоҳи “футурология” дар миёнаи солҳои 40 уми асри гузашта аз тарафи профессори олмонӣ Осип Флехтҳайм (Ossip K. Flechtheim – 1909-1998) пешниҳод гардида, солҳои 1960 ум бо кӯшиши олими амрикоӣ Ҳерман Кан (Herman Kahn – 1922-1983) ва дигар олимон аз ширкати RAND ба соҳаи алоҳидаи илм табдил ёфт.
Мақоми иҷтимоии олимон ва нафароне, ки дар бораи ҳақиқат ҳукм меронанд, барои онҳо танқид ва инкор шудани ҳақиқати хоси онҳо ба маънои инкор шудани мақоми иҷтимоӣ ва ҳатто ҳастии онҳо мебошад. Бинобар ин, ба¬рои ҳимояи ҳақиқатҳои худ онҳо мубориза мебаранд ва соҳаҳои алоҳидаи илмро ба васила ва майдони чунин мубориза табдил медиҳанд. Онҳо омода нестанд, ки мавқеъ ва ҳақиқатҳои маҳдуди соҳавии худро бознигарӣ кунанд. Ба ин гурӯҳ махсусан Домулло Саидюнуси Истаравшанӣ ва ҳаммаслакони ӯ шомилад, ки бо берӯиву таҳрифгарӣ гурӯҳе ё наҳзате ё давлатеро бадном сохта, аз худ мусичаи бегуноҳ тарошидаанд.
Дар хулосаи ин матлаб, ки шояд борҳост, ки мо ба такрор мегӯем, ки мо ҳеҷ вақт ба зидди ягон дин мубориза намебарем ва дар оянда низ мубориза нахоҳем бурд, аз ҷумла ислом. Зеро динҳо воқеияти таърихӣ дошта, рисолати худро дар марҳилаҳои таърихӣ анҷом додаанд ва аммо шудааст, ки чандин маротиба аз номи динҳо пешвоё¬ни динӣ ба мардуми худ хиёнат кардаанд ва имрӣз низ хиёнат кардан доранд, мисли Шумо ва ҳаммаслаконатон Ҳизби наҳзати ба ном исломии Тоҷикистон. Нуктаи муҳим ин аст, ки ҷаҳон бо ин пешрафтҳои техникиву технологӣ ноил гаштаасту мо бо ин донишҳои ночизи худ гиребонгири ҳамдигар ҳастем. Ин шеваҳои корбурдии мост, ки на худу донишҳои илмии худро тавсеа мебахшем ва на дигаронро низ бо ин донишҳои бепояву бетаҳқиқ намегузорем диду донишу ҷаҳонбинии илмиеро шиносанд ва ба камолоти шах¬сияти инсонии худ бирасанд.
Ба ҳар ҳол умедворем агар худро наметавонем ислоҳ кунем монеи ислоҳи дигарон набошем. Бо умеди ҳусни тафоҳум ва рушди шахсияти солим.
Ёрмуҳаммад НИЁЗӢ
Эзоҳи худро нависед