Васоити ахбори омма дар тамоми давру замон барои ташаккули афкори умум, сарҷамъӣ, ризоият ва бохабар намудани аҳолӣ аз рӯйдодҳои муҳими сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ саҳми арзанда дошту дорад. Ин рисолати таърихиро имрӯз телевизион, радио ва рӯзномаву маҷаллаҳо муваффақона иҷро намуда истодааст.

Яке аз рисолатҳои дигаре, ки васоити ахборӣ умум бар дӯш дорад, ин инъикоси нишастҳои матбуотӣ мебошанд. Дар нишастҳои матбуотӣ, ки соле ду маротиба баргузор мегардад, журналистон аз тамоми ВАО-и кишвар доир ба бурду бохти нимсолаву яксолаи вазорату кумитаҳо, муассисаҳо ва дигар корхонаҳои давлатӣ барои мардум хабару мақолаҳо омода менамоянд ва аҳолӣ тавассути он аз фаъолияти ниҳодҳои гуногуни давлатӣ огаҳ мешаванд.

Метавон ин ҳамаро ризоияти миллӣ гуфт. Аммо агар раисону вазирон ва дигар роҳбарони корхонаҳои давлатӣ зимни нишастҳои матбуотӣ ба суоли журналистон қонеъмандона ҷавоб нагӯянд, оё мардум аз кори дилхоҳ ниҳоди давлатӣ ризо буда метавонанд? ВАО-и кишвар бо инъикоси хуби кори дилхоҳ ниҳоди давлатӣ метавонад ба мардуми мамлакат ризоият биоварад? Барои ризо будани мардум аз кори дилхоҳ корхонаҳои давлатӣ ВАО-и кишвар чӣ кор бояд кунаду ниҳодҳои давлатӣ чӣ кор? Ин суолҳоест, ки ба он бояд посух ёфт.
Коршиносони масоили марбута бар он назаранд, ки журналистон дар ҳамбастагӣ бо раисону вазирон метавонанд, мардумро аз кори дилхоҳ ниҳоди давлатӣ қонеъманд созанду ризо.

Сангин Гулов, устоди факултети журналистикаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон вобаста ба мавзӯъ гуфт, ВАО барои расидан ба ризоияти миллӣ нақши босазо дорад. Маҳз ВАО буд, ки ҳар ибтикореро дар самти расидан ба ваҳдати ҷомеа, суботи сартосарӣ ва ризоияти миллӣ ба мардуми кишвар шарҳу тафсир карданд. ВАО дар ҷомеаи мутамаддин ҳамчун миёнарав миёни ҳукумат ва мардум амал мекунад. Арзу ниёз ва хостаҳои мардум асосан аз тариқи ВАО ба Ҳукумат мерасанд. Яъне ВАО минбаре барои ифшои мушкилоти мардум буда, дар роҳи рафъу ҳалли ин мушкилот то андозае хизмат мекунад.

Ҳамчунин ин ҳамсуҳбати мо гуфт: “Нишастҳои матбуотӣ як усули огоҳӣ ёфтани намояндагони ҳокимият аз хостаҳо ва мушкилоти мардум аст. Зеро хабарнигорон ба намояндагӣ аз ҷомеа суолгузорӣ мекунанд. Ҳар мансабдоре, ки худ ва ҳокимияти давлатиро эҳтиром мекунад, вазифаашро дуруст медонад, аз касеву амале муттаҳам нест, талош мекунад, ки ба саволи хабарнигорон посухи қонеъкунанда диҳад. Зеро дар симои ҳар як мансабдор мардум намояндаи ҳокимияти давлатиро мебинанд. Ва ҷавобҳои қонеъкунанда боварии мардумро ба ҳукумат қавӣ мегардонад. Боварӣ ба ҳукумат шарти муҳимтарини ризоияти миллӣ дар шароити пуртаззоди имрӯзаи ҷомеаи ҷаҳонист. Хабарнигорон, дар нав-бати худ бояд ҳангоми омодасозии мавод ба принсипҳои касбии журналистика содиқ бошанд, аз ғараз ва манфиатҳои шахсӣ кор нагиранд”.

Масъалаи дигаре, ки аксар коршиносон таъкид мекунанд, ин ба таври шаффоф гузаронидани нишастҳои хабарӣ мебошад, зеро агар ин нишастҳо шаффоф нагузаранду ба пуррагӣ дилхоҳ ниҳоди давлатӣ ҳисоботи дуруст надиҳад, боварии мардум аз як вазорат ва ё як кумита коста хоҳад шуд.

Дар Тоҷикистон соле ду маротиба нишасти хабарӣ гузаронида мешавад, ки ин дар муқоиса ба дигар давлатҳои пешрафтаи аврупо ва дигар давлатҳои осиёӣ фарқият дорад. Чунки дар дигар кишварҳо вақте ҳодисае рӯх медиҳад, дарҳол вазорат ё идорае, ки ҳодисаву рӯйдод мутааллиқи самти фаъолияташ аст, нишасти матбуотӣ баргузор менамояд ва ҳамин тавр журналистон зуд асли кору воқеаро ба мардум расонида, ҳамчунин ҷиҳати беҳбуди вазъ мубоҳисаҳо меороянд. Дар мо ки чунин нест, бояд ҳамин нишасти матбуотии ниҳодҳои давлатиро хуб ба мардум расонему бо саволҳои бамаврид аз бурду бохти ниҳод огоҳ шавем ва онро ба мардум расонем.

Фирӯз Равшаналиев, корманди Маркази татқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба мавзӯъ чунин ибрози назар дорад: “Масъалаи фаъолияти шаффофи мақомотҳои давлатӣ барои халқ бисёр муҳим аст. Бевосита худи Пешвои миллат низ ба ин диққати асосӣ медиҳанд. Президент ҳам таъкид карда буданд, ки мақомотҳои давлатӣ дар назди халқ ҳисобот диҳанд ва ҳамин аст, ки тамоми роҳбарони корхонаҳои давлатӣ дар як сол ду маротиба ҳисобот пешниҳод мекунанд. Аммо то кадом андоза ин талаботи ҷомеаро қонеъ мекунад, масъалаи дигар аст. Чунки вақтҳои ахир мебинем, ки баъзе коргоҳу корхонаҳои давлатӣ ба он меъёрҳое, ки муайян шудаанд, ҷавобгӯ нестанд. Мо бояд як чизро дарк кунем, ки вақте шаффофияти ҳисобот мешавад, ин маънои онро дорад, ки аллакай дилхоҳ идора вазифаҳои худро дар назди ҷомеа иҷро кардааст. Лекин ҷавобҳои пурра ба саволи хабарнигорон ин маънии онро надорад, ки мушкилот вуҷуд надорад. Дар тамоми самтҳои ҳаёти ҷамъиятӣ мушкилотҳо вуҷуд дорад. Лекин вазорату идораҳо ҳам кор карда истодаанд. Инро низ нодида гирифтан беинсофист”.

Хушбахтона, имрӯз аксари мардуми кишвар саводи кофӣ доранд ва тавассути дидани навору матни нишастҳои хабарии ниҳодҳои давлатӣ то ҳадде ба фаъолияти онҳо баҳогузорӣ карда метавонанд, ки онҳо то кадом андоза рисолати хешро дар назди давлату ҳукумат иҷро кардаанд.

- Аз ҳисобот додани пурра ва аз ҷавоб додани роҳбарияти вазорату идораҳо, аҳли ҷомеа ба суханон ва тарзи ҷавоб додани роҳбарон баҳо медиҳанд ба вазорату идораҳо. Аз ин лиҳоз, доштани донишҳои замонавӣ ва ба талаботи замони муосир ҷавобгӯ будани донишу малака ва маҳорати роҳбарикунандаи роҳбарон дар ҳоли имрӯз бисёр муҳим аст. Чунки ҷавоби қонеъкунанда додан ба рӯзноманигорон бемуҳобот имиҷи идораро баланд мекунад ва бовариву эътимоди ҷомеаро ба давлат низ мустаҳкам мекунад. Аз тарафи дигар бинем, агар ҷавоби ноҷо ва ҷавобе, ки қонеъкунанда нестанд, аз тарафи роҳбари ягон корхона иброз шавад, ин ба он маъност, ки дар оянда боварӣ нисбати идораҳо кам хоҳад шуд. Лекин хушбахтона гуфта метавонем, дар ин шашмоҳае, ки тамоми нишастҳои матбуотӣ гузаштанд, ҳама дар сатҳи олӣ буд ва ниҳодҳои давлатӣ тавонистанд, маълумотҳои заруриро, ки ҷомеа ба онҳо эҳтиёҷ дорад, ба рӯзноманигорон иброз намоянд, - гуфт Фирӯз Равшаналиев.

Чӣ бояд кард то нишастҳои матбуотӣ хубтар гузаранд? Аслан ин саволест, ки матраҳи худро мехоҳад, зеро дар ин миён мушкилотҳои вуҷуддошта кам нестанд. Масалан, дар нишастҳо кам нестанд, журналистоне, ки саволи ба вазорате дахлдоштаро ба вазорати дигар медиҳанд ва ин на танҳо дар журналистони ҷавон, балки дар журналистони собиқадор низ дида мешавад. Дигар ин ки саволҳое низ ба назар мерасанд, ки ба гуруҳеву шахсе дахл дорад, на ба аксари мардум ва на мушкилоти мардум. Дар нишастҳо саволе бояд бошад, ки барои пешрафти соҳаҳои гуногуни кишвар ва беҳтар гардидани ҳаёти мардум кумак расонад. Яъне саволҳо бояд фарогири сатҳи ҷомеа бошанд.

Фирӯз Равшаналиев дар ин маврид мегӯяд, пеш аз ҳама сатҳи касбияти журналистон бояд баланд бардошта шавад, ин чизи бисёр муҳим аст. Зеро ҷавоб аз саволе, ки пешниҳод мешавад, хеле вобастагии калон дорад. Аз тарафи дигар худи шаффофияти фаъолияти роҳбарони идораҳо хеле муҳим аст, чунки талаботи асосӣ ҳамин аст. Мо бояд танҳо бо нишастҳои матбуотӣ кифоят накунем. Яъне ин ҳисобот ва ё ҷавоб додан ба саволҳо бояд тавассути сомонаҳои расмии корхонаҳо низ ба роҳ монда шавад.
  
Хулоса, нишастҳои матбуотиро мо-журналистон бояд тарзе истифода барем, ки тамоми мардум аз кори вазорату идораҳо огаҳ шаванду қонеъ гарданд. Зеро ҳамин нишастҳо василаи ягонаи ошно гардидани аҳли ҷомеа бо фаъолияти ниҳодҳои давлатист.