ВАРЗИШ
Шанбе 27 Апрел 2024 06:57
Ҷудо яке аз гӯштинҳои маъмул миёни ҷавонони Тоҷикистон ба ҳисоб меравад.
Зеро ин гӯштини мардуми Корея бо гӯштини миллии тоҷикӣ монандӣ дорад. Ҳамин ба ҳам наздикбуданҳост, ки гӯштини ҷудо дар 25 соли Истиқлолияти Тоҷикистон нисбат ба дигар намудҳои варзиш зиёдтар рушд намуд. Солҳои пеш ин намуди гӯштинро дар Тоҷикистон ҳамагон “дзюдо” ном мебурданд. Тайи ду-се соли охир ин намуди гӯштин миёни мутахассисони соҳа бо номи ҷудо ном бурда мешавад. Мутахассисони соҳаи варзиш дар Тоҷикистон бар он назаранд, ки аксар усулҳои ин намуди гӯштин аз гӯштини миллии мардуми тоҷик гирифта шудааст. Ҳарчанд гӯштини миллии тоҷикӣ вориди Бозиҳои олимпӣ нест, аммо дар кишвари мо дар тӯю маъракаҳо ва ҷашнҳои миллӣ мусобиқаҳо оид ба гӯштини миллӣ доир мешаванд ва миёни мардум маҳбубияти хоса дорад.
Дар замони Иттиҳоди Шӯравӣ нисбат ба гӯштини ҷудо намуди сам¬бо маъмултар буд. Зеро дар ин риш¬та мардуми тоҷик Қаҳрамони ҷаҳон, ки баъдан унвони ҷаҳонпаҳлавон ба номи ӯ ҳамроҳ гардид, Саидмуъмин Раҳимовро дорад. Ҳарчанд дар баро¬бари дигар гӯштинҳо дар Тоҷикистон ҷудо омӯзонида мешуду мутахассисо¬ни соҳа дар ин ришта заҳматҳои зиёд мекашиданд, вале миёни мардум маҳбубият надошт. Зеро мардум ин гӯштинро гӯштини миллии тоҷикӣ ном мебурданд. Баъди соҳибистиқлолии кишвар паҳлавонони тоҷик аз ин намуди гӯштин дар мусобиқаҳои байналмилалӣ иштирок мекарданд ва ба як қатор ҷоизаҳо низ мушарраф гардиданд. Вале ҳамоно ин намуди гӯштин миёни аҳолӣ мавқеъ пайдо намекард.
Баъдан чеҳраҳои варзиши даврони истиқлолият бо маҳорату малака ва дастовардҳои чашмрас ҷудоро миёни ҷавонони тоҷик пурра муаррифӣ карданд. Намунаи яке аз онҳо Расул Боқиев буд. Расул ҷудоро мисли оне ки шодравон Саидмуъмин Раҳимов самборо муаррифӣ намуд, ба хурду бузург шиносонд.
Расул Боқиев бо маҳорати худ дар чемпионати ҷаҳон дар Рео-де-Жанейрои Бра¬зилия соли 2007 мақоми сеюмро касб намуд. Тактикаю маҳорате, ки Расул дар ин мусобиқа нишон дод, дар ба¬робари муаррифии ҷудои тоҷик худи ӯ ситораи ҷудои ҷаҳонӣ муаррифӣ гар¬дид. Баъди ин мусобиқа ВАО-и варзи¬шии ҷаҳон сари маҳорати паҳлавони тоҷик ҳарф мезаданд.
Дар ролику матолиби таблиғотии ҷудо Расул мавқеи хоса пайдо намуд. Баъди ин дар Тоҷикистон таваҷҷуҳи ҷавонону наврасон ба ҷудо зиёд гардид ва як қатор дастовардҳои назаррас ба даст омад. Тоҷикистон ягона давлате мебошад, ки варзишгаронаш гӯштини ҷудоро ба тавру усули ба худашон хос меомӯзанд. Дар ҳунарнамоии паҳлавонони тоҷик дар мусобиқаҳои байналмилалӣ усулҳое истифода мегарданд, ки хоси гӯштини миллии тоҷикӣ аст ва ин бартарияти варзиш¬гарони тоҷик мебошад. Натиҷаи бада¬стовардаи ҷавонону наврасони тоҷик дар ин ришта аз аксар давлатҳои пасошӯравӣ фарқкунанда мебошад.
Нурулло Лоиқов, президенти Федератсияи ҷудои Тоҷикистон, зимни суҳбат бо мамнунияти хоса ин дастовардҳоро самараи истиқлол арзёбӣ намуд. “Беҳтарин дастовар¬ди миллати тоҷик на танҳо дар ҷудо, балки дар соҳаи варзиш истиқлолият аст. Пеш аз натиҷа иштирок меистад, агар истиқлолият намебуд, натиҷа намешуд. Истиқлолият ба мо имкон дод, ки ба ин дастовардҳо ноил гар¬дидем. Пеш аз Истиқлолият чунин имконият набуд. Барои иштироки вар¬зишгарони тоҷик дар мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ мебоист, ки узви дастаи Иттиҳоди Шӯравӣ бошӣ ва аъзо шудан ба ин тим кори осон на¬буд. Аз тамоми намудҳои гӯштине, ки дар Тоҷикистон фаъолият мекар¬данд, танҳо як нафар устод Саид¬муъмин Раҳимов шомили дастаи Иттиҳоди Шӯравӣ буд. Дар замони соҳибистиқлолӣ шумораи варзишгарони мо дар мусобиқаҳои байналмилалӣ беҳисоб аст. Ин дар ҳолест, ки аксари онҳо соҳиби ҷоизаҳо гардидаанд, дар чемпионатҳои ҷаҳону Осиё, Ҷоми ҷаҳон, гран-приҳо ва олимпиадаҳо”.
Варзишгарони соли 1994 дар Бозиҳои Осиё баромад намуданд. Дар ин мусобиқа ҷудокори тоҷик Хай¬руло Назриев соҳиби медали биринҷӣ гардид, ки онро метавон аввалин ме¬дали Бозиҳои осиёии мардуми тоҷик дар замони соҳибистиқлолӣ арзёбӣ намуд. Баъдан, соли 1995 дар чем-пионати Осиё, ки дар шаҳри Деҳлии Ҳиндустон баргузор гардид, тими ҷудокорони тоҷик иштирок намуда, соҳиби ду медали биринҷӣ гардиданд. Дар вазни бузург Саидаҳтам Раҳимов (писари ҷаҳонпаҳлавон Саидмумин Раҳимов) ва дар вазни мутлақ Нурул¬ло Лоиқов медалҳои биринҷиро ба гардан овехтанд.
- Ҷудокорони тоҷик дар замони соҳибистиқлолии кишвар аввалин роҳхати Бозиҳои олимпӣ, аввалин медали Бозиҳои Осиё ва аввалин медали Олимпиадаро ба даст овардаанд, ки барои ҳар як ҷудокор ифтихор аст. Аввалин роҳхатҳои олимпиро дар за¬мони истиқлолият соли 1995 варзиш¬гарони тоҷик дар чемпионати Осиё, ки дар шаҳри Деҳлӣ баргузор гардид, Сайидаҳтам Раҳимов, Хайрулло На¬зриев ва Рустам Боқиев ба даст овар¬данд ва аввалин медали олимпиро соли 2008 дар Пекин Расул Боқиев ба Тоҷикистон овард, - гуфт Нурулло Лоиқов.
Ба хотири ҷудокорони тоҷик да¬воми 25 соли соҳибистиқлолӣ дар мусобиқаҳои байналмилалӣ Парча¬ми давлатии Тоҷикистон борҳо па¬рафшону Суруди миллӣ танинандоз гардидааст. Расул Боқиев, ки имрӯзҳо миёни мутассадиёни соҳаи ҷудои ҷаҳон ҳамчун ситора ном бурда ме¬шавад, дар чандин мусобиқаиҳои байналмилалӣ ҷоизадор гардидааст, ки беҳтаринҳояш инҳо мебошанд:
- медали биринҷии Олимпиадаи Пекин-2008;
- медали биринҷии чемпионати ҷаҳон (Бразилия-2007);
- қаҳрамони Ҷоми ҷаҳон (солҳои 2007, 2010, 2011, 2012);
- қаҳрамони ҷудои Русия дар ваз¬ни -73 килло (соли 2009).
Варзишгари дигари машҳур Комроншоҳи Устопириён низ ба дастовардҳои назаррас ноил гарди-дааст:
- Қаҳрамони Осиё-2016;
- ҷои аввал дар Ҷоми Аврупо (соли 2013, Киев);
- ҷои сеюм дар Ҷоми Владимир Пу¬тин (2013, Хасавюрти Доғистон);
- ҷои сеюм дар Гран-прии Алмаато (Қазоқистон, 2013);
- ҷои сеюм дар Гран-прии Тошканд (Узбекистон, 2013);
- ҷои дуюм дар Ҷоми Осиё (Тайван, 2014);
- ҷои панҷум дар Бозиҳои XVII Осиё (Инчони Кореяи Ҷанубӣ, 2014);
- ҷои аввал дар Гран-прии Остона (Қазоқистон, 2014);
- ҷои сеюм дар чемпионати Осиё (Кувайт, 2015);
- ҷои дуюм дар Ҷоми Осиё (Тайван, 2015);
- ҷои панҷум дар чемпионати ҷаҳон (Остона, 2015),
- ҷои дуюм дар Гран-прии Тошканд (Узбекистон, 2015);
- иштирокчии Бозиҳои олимпии Рио-2016.
Паҳлавони дигари тоҷик Муҳаммад Абдураҳмонов бошад, дар Ҷоми ҷаҳон соли 2011 дар Ал-маато (Қазоқистон) ҷойи панҷум, дар Бозиҳои XVI Осиё дар Гуанҷоу (Чин, 2010) ва Бозиҳои XVII Осиё дар Инчон (Кореяи Ҷанубӣ, 2014) ҷойи панҷум, дар Гран-прии Тошканд (Уз¬бекистон, 2014) ҷойи сеюм, дар Ҷоми Осиё дар Тайван (2015) ҷойи аввалро ишғол кардааст. Ду бор барандаи Ҷоми Президенти Тоҷикистон (2014 ва 2015) гардида, як маротиба (2013) ҷойи дуюмро гирифтааст. Инчунин ғолиби мусобиқаи байналмилалӣ барои ҷоизаҳои Саидмуъмин Раҳимов (2014) мебошад.
Миёни наврасон бошад, ҷудокорони кишвар дар чемпионатҳои Осиё қаҳрамон гардиданд: дар чемпионати ҷаҳон Хуршед Маҷидов мақоми сеюмро касб намуд ва дар Ҷоми ҷаҳон ҷоизадорони зиёд ба воя расиданд, ки аз миёни онҳо ҳамчун ситора Хуршед Маҷидов, Фаррухи Салим, Саидҷалол Саидов муаррифӣ гардидаанд.
Олимпиада қуллаи баланди вар¬зиш маҳсуб меёбад Ҷудокорони тоҷик дар замони соҳибистиқлолӣ аз шаш олимпиадае, ки баргузор гардид дар чортои он намоянда до¬штанд ва онҳо ҷудои тоҷикро миё¬ни дигар давлатҳо муаррифӣ карда, соҳиби як медали биринҷӣ гардида-анд. Дар Олимпиадаи Атлант-1996, ки Тоҷикистон аввалин бор ҳамчун давлати соҳибистиқлол иштирок на¬муд, се нафар: Сайидаҳтам Раҳимов, Хайрулло Назриев, Рустам Боқиев бо роҳбарии мураббиашон Нурулло Лоиқов иштирок намуданд. Дар Олимпиадаи Сидней-2000 ҷудокорони тоҷик ҳаққи иштирокро аз даст доданд, зеро ягон варзишгари тоҷик натавонист ба ин маъракаи бузурги варзишӣ роҳхат ба даст оранд. Олимпиадаи XXVIII-уми тобистона дар Афина низ бе иштироки ҷудокорони тоҷик баргузор гардид. Пекин-2008 ба¬рои ҷудои кишвар хотирмон буд. Қатори дигар намудҳои варзиш ҷудокорони тоҷик се намоянда дошт - Неъмат Арсонқулов, Шералӣ Бозоров ва Расул Боқиев. Дар ин олимпиада Расул Боқиев медали биринҷиро ба гардан овехт. Олимпичиёни кишвар дар Лондон-2012 бо худ ду ҷудокор - Расул Боқиев ва Пар¬виз Собировро бурданд, ки Расул мақоми ҳафтумро ишғол намуд. Дар Рио-2016 боз ду варзишгари тоҷик - Муҳаммад Абдураҳмонов ва Комроншоҳи Устопири¬ён иштирок намуданд, ки мутаассифона ҳар ду дар даври аввал аз ҳарифонашон мағлуб гардиданд.
Ба Олимпиадаи Токио-2020, ба гуфтаи Нурулло Лоиқов, президенти Федератси¬яи ҷудо чеҳраҳои нав, ки то ин вақт шо¬мили ҳайати наврасону ҷавонон буданд, омодагӣ мебинанд.
Дар замони соҳибистиқлолӣ Ҳукумати кишвар иқдомҳоеро барои ҷудокорони тоҷик роҳандозӣ намуд, ки барои руш¬ди ин соҳа заминаи мусоид фароҳам овард. Яке аз иқдомҳои бузург таъсиси Ҷоми Президети Тоҷикистон оид ба ҷудо мебошад. Ин мусобиқаи байналмилалӣ ҳар сол 5-уми октябр баргузор меша¬вад, ки беҳтаринҳои ҷаҳонро ба ҳам меорад. Дар чорумин мусобиқа, ки 5 октябр дар варзишгоҳи “Хайр”-и шаҳри Ваҳдат баргузор гардид, 45 варзишгар аз ҷумҳуриҳои Афғонистон, Белорус, Ита¬лия, Непал, Куба, Озорбойҷон, Покистон, Русия, Ӯзбекистон, Украина, Ҷопон, Эрон, Қазоқистон, Қирғизистон ва Тоҷикистон ширкат варзиданд. Аз миёни онҳо ба паҳлавони украинӣ Станислав Бандарен¬ко муяссар гардид, ки соҳиби ҷом шавад. Аз рӯи таҳлилҳои мутахасисони соҳа ин мусобиқаи байналмилалӣ дар сатҳи ба¬ланд доир мегардад. Баъди ғолиб шудани паҳлавони украинӣ миёни мухли¬сони варзиши кишвар сару садоҳо паҳн шуд, ки мо иштироки ситораҳои ҷудои тоҷикро дар ин мусобиқа мушоҳида накардем.
Нурулло Лоиқов сабабашро чунин шарҳ дод: “Чорумин Ҷоми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сатҳи баланд доир гардид. Дар ин мусобиқа паҳлавонони боқувват, иштирокчиёни Бозиҳои олимпӣ ташриф оварданд. Ҷоми Президенти Тоҷикистон ягона мусобиқаи байналмилалӣ аст, ки тамоми хароҷот аз ҳисоби худи мизбонон мешавад. Мусобиқа барои варзишгарони вазнашон аз 100 кило боло буд. Комроншоҳи Усто¬пириён дар 90 кило гӯштин мегирад ва ин варзиш дар оянда барои мо даркор аст. Муҳаммад Абдураҳмонов бошад, баъд аз олимпиада дар табобат аст, то ҳол там-ринро оғоз накардааст”.
Дар такя ба таҳлилҳои мутахасисо¬ни соҳаи варзиш ояндаи гӯштини ҷудо дар кишвар дурахшон аст. Зеро имрӯз шароитҳои зарурӣ фароҳам оварда шу¬даанд ва танҳо меҳнати софдилона ме-бояду бас. Нурулло Лоиқов ояндаи ҷудои тоҷикро чунин шарҳ дод:
- Аз қадим мардуми тоҷик дӯстдори гӯштин аст. Таҳкурсии ҷудо гӯштини мил¬лии тоҷикӣ аст. Тамоми мусобиқаҳое, ки дар ҷашни Наврӯз аз намуди гӯштини тоҷикӣ баргузор мешаванд, ҷудокорони мо иштирок мекунанд ва барои мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ пур¬ра обутоб меёбанд. Дар тамоми шаҳру ноҳияҳои кишвар гӯштин тараққӣ ёфта истодааст. Толорҳои мо пур аз чеҳраҳои нав аст, ки дар оянда бо маҳорату ма¬лакаи худ ҷудои тоҷикро дар арсаи байналмилалӣ аз ин ҳам зиёд муаррифӣ хоҳанд кард.
Зеро ин гӯштини мардуми Корея бо гӯштини миллии тоҷикӣ монандӣ дорад. Ҳамин ба ҳам наздикбуданҳост, ки гӯштини ҷудо дар 25 соли Истиқлолияти Тоҷикистон нисбат ба дигар намудҳои варзиш зиёдтар рушд намуд. Солҳои пеш ин намуди гӯштинро дар Тоҷикистон ҳамагон “дзюдо” ном мебурданд. Тайи ду-се соли охир ин намуди гӯштин миёни мутахассисони соҳа бо номи ҷудо ном бурда мешавад. Мутахассисони соҳаи варзиш дар Тоҷикистон бар он назаранд, ки аксар усулҳои ин намуди гӯштин аз гӯштини миллии мардуми тоҷик гирифта шудааст. Ҳарчанд гӯштини миллии тоҷикӣ вориди Бозиҳои олимпӣ нест, аммо дар кишвари мо дар тӯю маъракаҳо ва ҷашнҳои миллӣ мусобиқаҳо оид ба гӯштини миллӣ доир мешаванд ва миёни мардум маҳбубияти хоса дорад.
Дар замони Иттиҳоди Шӯравӣ нисбат ба гӯштини ҷудо намуди сам¬бо маъмултар буд. Зеро дар ин риш¬та мардуми тоҷик Қаҳрамони ҷаҳон, ки баъдан унвони ҷаҳонпаҳлавон ба номи ӯ ҳамроҳ гардид, Саидмуъмин Раҳимовро дорад. Ҳарчанд дар баро¬бари дигар гӯштинҳо дар Тоҷикистон ҷудо омӯзонида мешуду мутахассисо¬ни соҳа дар ин ришта заҳматҳои зиёд мекашиданд, вале миёни мардум маҳбубият надошт. Зеро мардум ин гӯштинро гӯштини миллии тоҷикӣ ном мебурданд. Баъди соҳибистиқлолии кишвар паҳлавонони тоҷик аз ин намуди гӯштин дар мусобиқаҳои байналмилалӣ иштирок мекарданд ва ба як қатор ҷоизаҳо низ мушарраф гардиданд. Вале ҳамоно ин намуди гӯштин миёни аҳолӣ мавқеъ пайдо намекард.
Баъдан чеҳраҳои варзиши даврони истиқлолият бо маҳорату малака ва дастовардҳои чашмрас ҷудоро миёни ҷавонони тоҷик пурра муаррифӣ карданд. Намунаи яке аз онҳо Расул Боқиев буд. Расул ҷудоро мисли оне ки шодравон Саидмуъмин Раҳимов самборо муаррифӣ намуд, ба хурду бузург шиносонд.
Расул Боқиев бо маҳорати худ дар чемпионати ҷаҳон дар Рео-де-Жанейрои Бра¬зилия соли 2007 мақоми сеюмро касб намуд. Тактикаю маҳорате, ки Расул дар ин мусобиқа нишон дод, дар ба¬робари муаррифии ҷудои тоҷик худи ӯ ситораи ҷудои ҷаҳонӣ муаррифӣ гар¬дид. Баъди ин мусобиқа ВАО-и варзи¬шии ҷаҳон сари маҳорати паҳлавони тоҷик ҳарф мезаданд.
Дар ролику матолиби таблиғотии ҷудо Расул мавқеи хоса пайдо намуд. Баъди ин дар Тоҷикистон таваҷҷуҳи ҷавонону наврасон ба ҷудо зиёд гардид ва як қатор дастовардҳои назаррас ба даст омад. Тоҷикистон ягона давлате мебошад, ки варзишгаронаш гӯштини ҷудоро ба тавру усули ба худашон хос меомӯзанд. Дар ҳунарнамоии паҳлавонони тоҷик дар мусобиқаҳои байналмилалӣ усулҳое истифода мегарданд, ки хоси гӯштини миллии тоҷикӣ аст ва ин бартарияти варзиш¬гарони тоҷик мебошад. Натиҷаи бада¬стовардаи ҷавонону наврасони тоҷик дар ин ришта аз аксар давлатҳои пасошӯравӣ фарқкунанда мебошад.
Нурулло Лоиқов, президенти Федератсияи ҷудои Тоҷикистон, зимни суҳбат бо мамнунияти хоса ин дастовардҳоро самараи истиқлол арзёбӣ намуд. “Беҳтарин дастовар¬ди миллати тоҷик на танҳо дар ҷудо, балки дар соҳаи варзиш истиқлолият аст. Пеш аз натиҷа иштирок меистад, агар истиқлолият намебуд, натиҷа намешуд. Истиқлолият ба мо имкон дод, ки ба ин дастовардҳо ноил гар¬дидем. Пеш аз Истиқлолият чунин имконият набуд. Барои иштироки вар¬зишгарони тоҷик дар мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ мебоист, ки узви дастаи Иттиҳоди Шӯравӣ бошӣ ва аъзо шудан ба ин тим кори осон на¬буд. Аз тамоми намудҳои гӯштине, ки дар Тоҷикистон фаъолият мекар¬данд, танҳо як нафар устод Саид¬муъмин Раҳимов шомили дастаи Иттиҳоди Шӯравӣ буд. Дар замони соҳибистиқлолӣ шумораи варзишгарони мо дар мусобиқаҳои байналмилалӣ беҳисоб аст. Ин дар ҳолест, ки аксари онҳо соҳиби ҷоизаҳо гардидаанд, дар чемпионатҳои ҷаҳону Осиё, Ҷоми ҷаҳон, гран-приҳо ва олимпиадаҳо”.
Варзишгарони соли 1994 дар Бозиҳои Осиё баромад намуданд. Дар ин мусобиқа ҷудокори тоҷик Хай¬руло Назриев соҳиби медали биринҷӣ гардид, ки онро метавон аввалин ме¬дали Бозиҳои осиёии мардуми тоҷик дар замони соҳибистиқлолӣ арзёбӣ намуд. Баъдан, соли 1995 дар чем-пионати Осиё, ки дар шаҳри Деҳлии Ҳиндустон баргузор гардид, тими ҷудокорони тоҷик иштирок намуда, соҳиби ду медали биринҷӣ гардиданд. Дар вазни бузург Саидаҳтам Раҳимов (писари ҷаҳонпаҳлавон Саидмумин Раҳимов) ва дар вазни мутлақ Нурул¬ло Лоиқов медалҳои биринҷиро ба гардан овехтанд.
- Ҷудокорони тоҷик дар замони соҳибистиқлолии кишвар аввалин роҳхати Бозиҳои олимпӣ, аввалин медали Бозиҳои Осиё ва аввалин медали Олимпиадаро ба даст овардаанд, ки барои ҳар як ҷудокор ифтихор аст. Аввалин роҳхатҳои олимпиро дар за¬мони истиқлолият соли 1995 варзиш¬гарони тоҷик дар чемпионати Осиё, ки дар шаҳри Деҳлӣ баргузор гардид, Сайидаҳтам Раҳимов, Хайрулло На¬зриев ва Рустам Боқиев ба даст овар¬данд ва аввалин медали олимпиро соли 2008 дар Пекин Расул Боқиев ба Тоҷикистон овард, - гуфт Нурулло Лоиқов.
Ба хотири ҷудокорони тоҷик да¬воми 25 соли соҳибистиқлолӣ дар мусобиқаҳои байналмилалӣ Парча¬ми давлатии Тоҷикистон борҳо па¬рафшону Суруди миллӣ танинандоз гардидааст. Расул Боқиев, ки имрӯзҳо миёни мутассадиёни соҳаи ҷудои ҷаҳон ҳамчун ситора ном бурда ме¬шавад, дар чандин мусобиқаиҳои байналмилалӣ ҷоизадор гардидааст, ки беҳтаринҳояш инҳо мебошанд:
- медали биринҷии Олимпиадаи Пекин-2008;
- медали биринҷии чемпионати ҷаҳон (Бразилия-2007);
- қаҳрамони Ҷоми ҷаҳон (солҳои 2007, 2010, 2011, 2012);
- қаҳрамони ҷудои Русия дар ваз¬ни -73 килло (соли 2009).
Варзишгари дигари машҳур Комроншоҳи Устопириён низ ба дастовардҳои назаррас ноил гарди-дааст:
- Қаҳрамони Осиё-2016;
- ҷои аввал дар Ҷоми Аврупо (соли 2013, Киев);
- ҷои сеюм дар Ҷоми Владимир Пу¬тин (2013, Хасавюрти Доғистон);
- ҷои сеюм дар Гран-прии Алмаато (Қазоқистон, 2013);
- ҷои сеюм дар Гран-прии Тошканд (Узбекистон, 2013);
- ҷои дуюм дар Ҷоми Осиё (Тайван, 2014);
- ҷои панҷум дар Бозиҳои XVII Осиё (Инчони Кореяи Ҷанубӣ, 2014);
- ҷои аввал дар Гран-прии Остона (Қазоқистон, 2014);
- ҷои сеюм дар чемпионати Осиё (Кувайт, 2015);
- ҷои дуюм дар Ҷоми Осиё (Тайван, 2015);
- ҷои панҷум дар чемпионати ҷаҳон (Остона, 2015),
- ҷои дуюм дар Гран-прии Тошканд (Узбекистон, 2015);
- иштирокчии Бозиҳои олимпии Рио-2016.
Паҳлавони дигари тоҷик Муҳаммад Абдураҳмонов бошад, дар Ҷоми ҷаҳон соли 2011 дар Ал-маато (Қазоқистон) ҷойи панҷум, дар Бозиҳои XVI Осиё дар Гуанҷоу (Чин, 2010) ва Бозиҳои XVII Осиё дар Инчон (Кореяи Ҷанубӣ, 2014) ҷойи панҷум, дар Гран-прии Тошканд (Уз¬бекистон, 2014) ҷойи сеюм, дар Ҷоми Осиё дар Тайван (2015) ҷойи аввалро ишғол кардааст. Ду бор барандаи Ҷоми Президенти Тоҷикистон (2014 ва 2015) гардида, як маротиба (2013) ҷойи дуюмро гирифтааст. Инчунин ғолиби мусобиқаи байналмилалӣ барои ҷоизаҳои Саидмуъмин Раҳимов (2014) мебошад.
Миёни наврасон бошад, ҷудокорони кишвар дар чемпионатҳои Осиё қаҳрамон гардиданд: дар чемпионати ҷаҳон Хуршед Маҷидов мақоми сеюмро касб намуд ва дар Ҷоми ҷаҳон ҷоизадорони зиёд ба воя расиданд, ки аз миёни онҳо ҳамчун ситора Хуршед Маҷидов, Фаррухи Салим, Саидҷалол Саидов муаррифӣ гардидаанд.
Олимпиада қуллаи баланди вар¬зиш маҳсуб меёбад Ҷудокорони тоҷик дар замони соҳибистиқлолӣ аз шаш олимпиадае, ки баргузор гардид дар чортои он намоянда до¬штанд ва онҳо ҷудои тоҷикро миё¬ни дигар давлатҳо муаррифӣ карда, соҳиби як медали биринҷӣ гардида-анд. Дар Олимпиадаи Атлант-1996, ки Тоҷикистон аввалин бор ҳамчун давлати соҳибистиқлол иштирок на¬муд, се нафар: Сайидаҳтам Раҳимов, Хайрулло Назриев, Рустам Боқиев бо роҳбарии мураббиашон Нурулло Лоиқов иштирок намуданд. Дар Олимпиадаи Сидней-2000 ҷудокорони тоҷик ҳаққи иштирокро аз даст доданд, зеро ягон варзишгари тоҷик натавонист ба ин маъракаи бузурги варзишӣ роҳхат ба даст оранд. Олимпиадаи XXVIII-уми тобистона дар Афина низ бе иштироки ҷудокорони тоҷик баргузор гардид. Пекин-2008 ба¬рои ҷудои кишвар хотирмон буд. Қатори дигар намудҳои варзиш ҷудокорони тоҷик се намоянда дошт - Неъмат Арсонқулов, Шералӣ Бозоров ва Расул Боқиев. Дар ин олимпиада Расул Боқиев медали биринҷиро ба гардан овехт. Олимпичиёни кишвар дар Лондон-2012 бо худ ду ҷудокор - Расул Боқиев ва Пар¬виз Собировро бурданд, ки Расул мақоми ҳафтумро ишғол намуд. Дар Рио-2016 боз ду варзишгари тоҷик - Муҳаммад Абдураҳмонов ва Комроншоҳи Устопири¬ён иштирок намуданд, ки мутаассифона ҳар ду дар даври аввал аз ҳарифонашон мағлуб гардиданд.
Ба Олимпиадаи Токио-2020, ба гуфтаи Нурулло Лоиқов, президенти Федератси¬яи ҷудо чеҳраҳои нав, ки то ин вақт шо¬мили ҳайати наврасону ҷавонон буданд, омодагӣ мебинанд.
Дар замони соҳибистиқлолӣ Ҳукумати кишвар иқдомҳоеро барои ҷудокорони тоҷик роҳандозӣ намуд, ки барои руш¬ди ин соҳа заминаи мусоид фароҳам овард. Яке аз иқдомҳои бузург таъсиси Ҷоми Президети Тоҷикистон оид ба ҷудо мебошад. Ин мусобиқаи байналмилалӣ ҳар сол 5-уми октябр баргузор меша¬вад, ки беҳтаринҳои ҷаҳонро ба ҳам меорад. Дар чорумин мусобиқа, ки 5 октябр дар варзишгоҳи “Хайр”-и шаҳри Ваҳдат баргузор гардид, 45 варзишгар аз ҷумҳуриҳои Афғонистон, Белорус, Ита¬лия, Непал, Куба, Озорбойҷон, Покистон, Русия, Ӯзбекистон, Украина, Ҷопон, Эрон, Қазоқистон, Қирғизистон ва Тоҷикистон ширкат варзиданд. Аз миёни онҳо ба паҳлавони украинӣ Станислав Бандарен¬ко муяссар гардид, ки соҳиби ҷом шавад. Аз рӯи таҳлилҳои мутахасисони соҳа ин мусобиқаи байналмилалӣ дар сатҳи ба¬ланд доир мегардад. Баъди ғолиб шудани паҳлавони украинӣ миёни мухли¬сони варзиши кишвар сару садоҳо паҳн шуд, ки мо иштироки ситораҳои ҷудои тоҷикро дар ин мусобиқа мушоҳида накардем.
Нурулло Лоиқов сабабашро чунин шарҳ дод: “Чорумин Ҷоми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сатҳи баланд доир гардид. Дар ин мусобиқа паҳлавонони боқувват, иштирокчиёни Бозиҳои олимпӣ ташриф оварданд. Ҷоми Президенти Тоҷикистон ягона мусобиқаи байналмилалӣ аст, ки тамоми хароҷот аз ҳисоби худи мизбонон мешавад. Мусобиқа барои варзишгарони вазнашон аз 100 кило боло буд. Комроншоҳи Усто¬пириён дар 90 кило гӯштин мегирад ва ин варзиш дар оянда барои мо даркор аст. Муҳаммад Абдураҳмонов бошад, баъд аз олимпиада дар табобат аст, то ҳол там-ринро оғоз накардааст”.
Дар такя ба таҳлилҳои мутахасисо¬ни соҳаи варзиш ояндаи гӯштини ҷудо дар кишвар дурахшон аст. Зеро имрӯз шароитҳои зарурӣ фароҳам оварда шу¬даанд ва танҳо меҳнати софдилона ме-бояду бас. Нурулло Лоиқов ояндаи ҷудои тоҷикро чунин шарҳ дод:
- Аз қадим мардуми тоҷик дӯстдори гӯштин аст. Таҳкурсии ҷудо гӯштини мил¬лии тоҷикӣ аст. Тамоми мусобиқаҳое, ки дар ҷашни Наврӯз аз намуди гӯштини тоҷикӣ баргузор мешаванд, ҷудокорони мо иштирок мекунанд ва барои мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ пур¬ра обутоб меёбанд. Дар тамоми шаҳру ноҳияҳои кишвар гӯштин тараққӣ ёфта истодааст. Толорҳои мо пур аз чеҳраҳои нав аст, ки дар оянда бо маҳорату ма¬лакаи худ ҷудои тоҷикро дар арсаи байналмилалӣ аз ин ҳам зиёд муаррифӣ хоҳанд кард.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед