Муҳаммадмурод Абдураҳмонов, паҳлавони машҳури тоҷик, ки миёни ҳаводорони гӯштини ҷудо бо тахаллуси “Чага” машҳур аст ба ҳаққи ширкат дар Бозиҳои тобистонаи олимпии соли 2016 дар Рио-де-Жанейрои Бразил мушарраф шуд. Ин дуюумин роҳхати варзишгарони тоҷик аз ин намуди гӯштин мебошад. Бар асоси рейтинг ё феҳристи охирини ҷаҳониву олимпӣ, ки дар сомонаи Федератсияи байналмилалии ҷудо нашр шудааст, Комроншоҳи Устопириён дар байни 278 ҷудочии ҷаҳон дар мақоми 11-ум қарор дорад. Вай ба таври мустақим барои ширкат дар Олимпиадаи Рио-2016 роҳ ёфтааст. Варзишгари дигари тоҷик Муҳаммадмурод Абдураҳмонов дар рейтинг дар вазни беш аз 100 кило дар байни 188 нафар дар зинаи 48-ум ҷой гирифтааст. Ӯ бо саҳмияи қитъавӣ ба ҳаққи ширкат дар Олимпиадаи Рио-2016 мушарраф шудааст. Муҳаммад Абдураҳмонов ҳамагӣ 30 сол дорад. Ӯ 29-уми ноябри соли 1986 дар н.Фархори вилояти Хатлон ба дунё омада, оиладор соҳиби се фарзанд аст.  Бо Муҳҳаммад Абдураҳмонов оиди фаъолияти варзишӣ ва омодагиҳояш ба бозиҳои олимпии Рио-де-Жанейрои Бразил суҳбат оростем. Чун бисёре аз ҳаводорони ҳунари ӯ дар бораи тахалуси “Чага”-и ӯ донистанд мехоҳанд, тасмим гирифтем, ки инро барои ҳаводорони ҳунари ӯ ифшо созем. Суҳбати мо аз ин савол оғоз гардид.

-Муҳаммадмурод, Шумро табрик мегуем, барои роҳхати ба даст овардаатон ба бозиҳои олимпӣ.

-Ташаккури зиёд.

-Шуморо миёни мухлисонатон бо тахаллуси “Чага” мешиносанд. Агар махфӣ набошад, мегуфтед, ки ин тахалусро аз кай соҳиб шудед?

-Аз вақте ки худамро мешиносам, ин тахаллус миёни мардум ба ҷои номи ман истифода мешавад. Ин тахаллусро бобоям аз замони ба дунё омаданам ба ман гузоштааст. Дар даврони Шӯравӣ як филми ҳиндуӣ намоиш дода мешудааст, ки миёни мардум мухлисону ҳаводорони зиёд дошт ва бобои ман ҳам ин филмро зиёд тамошо мекард. Дар ин филм номи қаҳрамони асосӣ Чага аст. Ба хотири ҳунари баланди нақшофарии ин ҳунарманди ҳинду бобоям маро Чага гуфта, навозиш мекард ва ин сабаб гардид, ки то иштирок дар мусобиқаҳои байналмилалӣ маро бо номи Муҳаммад Абдураҳмонов касе намешинохт. То ҳол дӯстону наздикон ва ҳаводорони гӯштин маро бо тахаллуси Чага чеғ мезананду мешиносанд.

-Интихоби варзиш шавқи бевоситаи худатон буд ё касе Шуморо дар ин ҷода пешбарӣ намуд?

-Падарам варзишгар буд. Ӯ аз рӯи намуди гӯштини миллӣ дар маракаҳои наврӯзӣ ҳунарнамоӣ мекард ва маро бо худ ба маракаҳои гӯштингирӣ мебурд. Ин сабаб гардид, ки шавқи ман нисбати гӯштингирӣ зиёда гардад. Дар баробари ҳавасе, ки дар ман пайло гашт, падарам низ зиёд мехост, ки писараш варзишгар бошаду ин касб, ки аз ниёгонам мерос мондааст, дар оилаамон ба гӯшаи фаромӯшӣ наравад. Аз ҳамон лаҳзаҳо то инҷониб бо варзиш мондаем ва оянда низ варзишро давом медиҳем.

-Аз замони кадамҳои нахустин дар ҷодаи варзиш солҳои зиёд сипарӣ шуд, мегуфтед, ки  то имрӯз варзиш ба Шумо чӣ дод?

-Варзиш то имрӯз барои ман пеш аз ҳама шӯҳрат дод. Варзиш буд, ки тавонистем то андозае ватану миллатро дар арсаи ҷаҳон муарифӣ намоем. Дар баробари шӯҳрат варзиш касби ман аст, аз ҳисоби ин касб нон мехурам. Хулоса, варзиш як роҳе шуд, мо ба воситаи он мушкилотҳои зиёдро паси сар намудем, барору нобарориҳоро дидем. Баъзе ҳолатҳо дилмонда будему ҳолатҳои дигар аз хурсанди ашки шодӣ мерехтем. Ин роҳ поён наёфтааст, идома дорад ва музаффариятҳои нав ба нав моро дар ин роҳ интизор аст.  

- Аз соли 2012 то имрӯз давоми чор сол, то роҳхат гирифтан ба бозиҳои олимпӣ, дар нақшаҳои пеш аз олимпядавии худ кадом муввафақияту нокомиҳо буд ва ҳамаи онҳо амалӣ гардиданд?

-Нақшаҳо зиёд буд, вале наҳамаи онҳо амалӣ гардиданд. Аз бурд дида, дар мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ бохт зиёдтар буд. Мусобиқаҳое, ки барои роҳхат гирифтанам барои олимпиада замина гузошт ин дар Ҷоми Осиё сазовори ҷои аввал гардиданам соли 2015, дар Гран-прии ҷудо дар Узбакистон мақоми сеюмро касб намудам ва инчунин дар бозиҳои Осиёу чемпионати Осиё мақоми панҷумро ишғол намудам, ки барои роҳхат гирифтан ба олимпиадаи Рио-де-Жанейрои Бразил  холҳои заруриро ба ман дод.

-То роҳхат гирифтан ба бозиҳои олимпӣ дар мусобиқаҳои зиёд иштирок кардед, бо ҳарифони зиёд қувваозмоӣ намудед, аз миёни онҳо дар олимпиада ҳарифи асосӣ киро меҳисобед?

- Дар радабандии бозиҳои олимпӣ, дар вазни беш аз 100 кило 188 варзишгар номнавис шудааст, ки ман дар зинаи 48 қарор дорам. Аз миёни онҳо варзишгари боқувват ва пуртаҷриба паҳлавони Фаронса Теди Ринер аст, ки тули 8 сол мешавад, ки дар мусобиқаҳои бонуфуз ва олимпиадаҳо қаҳрамон мегардад. Аз Бразилия Силва Рафаел ва паҳлавонони Чопон ҳам бисёр боқувват мебошанд. Ман бо аксари онҳо қувваозмоӣ намудаам, ҳарчанд муҳорибаро бохта бошам ҳам лекин пирӯзӣ ба онҳо ба осонӣ ба даст наомадааст.

-Соли 2011 зимни як мусоҳиба дар ҳафтаномаи “Миллат” таъкид намудед, ки дар Тоҷикистон дар риштаи гӯштини миллӣ ҳарифи асосӣ Набимуҳаммад Хоркашовро меҳисобеду аз намуди ҷудо рақиб надоред. Ин раванд то ҳол идома ёфтааст сабаби инро дар чӣ мебинед?  

-Дар вазни беш аз 100 кило дар кишварамон миёни варзишгарон рақобат нест. Ман аз соли 2007 инҷониб қаҳрамони Тоҷикистон мебошам. Дар баробари ин кушиш мекунам, ки ҳама нозукиҳои ин намуди гӯштинро аз худ кунаму ҳамон ретинге, ки дар сатҳи ҷумҳурӣ дорам бо худ нигоҳ дорам. Набудани рақобат аз паҳлуи дигар бад аст. Ин моро каме танбал мекунад ва барои ҷоизадор шудан дар мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ таъсири манфии худро мерасонад.

-Тайёрии пеш аз олимпиадавии худро дар куҷо мегузаронед?

-То имрӯз ҳамаи омодагиҳоямонро дар кишвар гузаронидааем. Тасмим гирифтаем, ки пеш аз олимпиада низ омодагии худро дар Тоҷикистон гузаронем. Барои ин, мо 20 рӯз тамринҳои худро дар кӯҳҳои кишвар мегузаронем, ки бисёр боду ҳавои мусоид дорад. Давоми 20 рӯз мо танҳо аз ҷиҳати ҷисмонӣ худро омода месозем. Баъдан барои тактикаи гӯштингирии худро зиёд гардонидан боз ба шаҳри Душанбе меойму бо мураббиён дастаҷамъона тайёрӣ мебинем.

-Варзишро пешгӯи намудан душвор аст. Аммо боварӣ ба худ ними ғалаба аст. Аз ҳарифоне, ки доред дар олимпиада бовариатон чигуна аст барои ҷоизадор шудан?

- Албатта, ҳар як варзишгар ба умеди ҷоизадор шудан ба олимпиада меравад. Ҳарифонам ҳарифони пуртаҷриба мебошанд, дар олимпиада паҳлавонони тасодуфӣ намераванд. Ин инқболи варзишӣ аст. Кушиш мекунем, ки дар олимпиада ҳунарнамоии хуб кунему бо сари баланд ба ватан баргардем.

Саҳми доварони тоҷик дар мусобиқаҳои байналмилалӣ

-Биёед сари мавзӯи рушди варзиш дар кишвар ва бештар ривоҷ ёфтани ин соҳа сухан гуем. Саҳми доварони тоҷик дар мусобиқаҳои байналмилалӣ чигуна аст?

-То солҳои наздик аз Тоҷикистон ягон довар дар мусобиқаҳои байналмилалӣ доварӣ намекард. Ин барои варзишгарони мо бисёр бад буд. Аз ҳамин сабаб дар аксар мусобиқаҳо доварон шогирдҳои якдигарро дастгирӣ мекарданду нисбати паҳлавонони тоҷик ноадолатӣ мекарданд. Шукронаи истиқлолияти кишвар мекунем, ки имрӯз доварони мо ҳам қатори дигарон дар семинарҳои бузург иштирок мекунанду аз нозукиҳою навгониҳои гӯштин огаҳӣ пайдо намуда, ба мо онҳоро меомӯзонанд. Имрӯз як довари тоҷик, Рамзӣ Шарифов дар мусобиқаҳои байналмилалӣ то вохуриҳои ниҳоиро доварӣ мекунад. Ин барои варзишгарони тоҷик фахр аст. Иштироки доварон дар мусобиқаҳои байналмилалӣ як қувваи дигар аст, барои варзишгар.

- Барои омода намудани варзишгарон баҳри мусобиқаҳои сатҳи байналмилалӣ ба монанди олимпиада таҷрибаи мураббиёни мо мерасад?

- Барои як варзишгарро омода намудан то сатҳи олимпиада аз мураббиён машақатҳои шабонарӯзиро талаб мекунад. Мурабиёни мо аксар ҷавонанд. Онҳоро бояд зиёдтар ба семинару машваратҳои сатҳи байналмилалӣ равон созем, то аз навгониҳои воридшаванда дар ин ё он намуди варзиш огаҳӣ пайдо кунанд. Мураббиёни боқувват зиёд дорем, аммо таҷрибаашон намерасад барои то дар сатҳи олимпиада варзишгарро омода намудан. Барои ин бояд онҳоро зиёдтар ба курсҳо сафарбар намоем.

-Барои омода шудан дар мусобиқаҳои пеш аз олимпиадавӣ бо ҳамроҳии якчанд варзишгарони дигар дар назди мураббии рус Владимр Элчанинов тамрин намудед, саҳми ӯ дар ба даст овардани роҳхати бозиҳои олимпӣ чигуна буд?

-Элчанинов варзишгари мо Расул Боқиевро ҳам барои олимпиада омода намуда буд. Мо тайи якчанд вақт нозукиҳои ин намуди варзишро дар назди ӯ омӯхтем. Таҷрибаи зиёди корӣ доранд дар ин соҳа. Аз ҷиҳати равонӣ варзишгарро нағз омода мекунанд. Ӯ ҳунари варзишгарони тоҷикро этироф мекунад ва ба онҳо боварӣ дорад. Элчанинов аз ҷиҳати равонӣ моро барои мусобиқаҳои пеш аз олимпиадавӣ нағз омода намуд. Дар баробари ӯ паҳлавонони тоҷик худашон ҳам содиқона меҳнат мекунанд, ки ин рафтори варзишгарони тоҷик ва аз ҷиҳати ҷисмонӣ обутобёфтани онҳо мураббии русро дар ҳайрат гузоштааст. Паҳлавонони тоҷик дар ниҳони худ ҳамон истеъдодро доранд, ки мураббиёни дигар хоҳиши бо онҳо кор карданро доранд.

Иқдомҳои варзишӣ ва рушди варзиш дар кишвар

-Аз соли 2013 Ҷоми  Президенти Тоҷикистон дар намуди ҷудо ташкил гардид ва ҳамасола ин мусобиқа дар сатҳи баланд гузаронида мешавад. Ташрифу омодагиҳои варзишгарони хориҷ ба ин мусобиқа чигуна аст?

-Ин як иқдоми хуб барои рушди ҷудои кишвар мебошад. Соли 2013 ман дар ин мусобиқа сазовори ҷои дуюм гардидам. Баъдан рақобат ба ин ҷом зиёд гардид ва хушбахтарин варзишгар ҳастам, ки чанд сол, пай дар пай барандаи ин ҷом гардидам. Омодагии варзишгарони хориҷ ба ин мусобиқа дар сатҳи баланд мебошад. Дар баробари ҷом ин мусобиқа ба худ мукофоти пулии нағз дорад, ки ҳамасола варзишгарони зиёд барои муборизаи ин ҷом ба Тоҷикистон ташриф меоранд. Ҳамингуна идома ёбад,  дар солҳои наздик ин мусобиқа дар сатҳи мусобиқаҳои литсензионӣ баргузор мегардад, ки барои рушди ҷудо дар кишварамон заминаи хуб фароҳам месозад.

- Соли 2015 ба хотири рушди варзиш дар кишвар аз ҷониби Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Ҷоизаи президенти барои ғолибону ҷоизадорони мусобиқаҳои байналмилалӣ таъсис ёфт. Аз нигоҳи Шумо ин иқдом дар рушди варзиши кишвар чӣ саҳм мегузорад?

-Мо хушбахтарин варзишгаронем, ки Пешвои миллат бевосита ба соҳаи варзиш таваҷҷӯҳи хоса зоҳир менамоянд. Баъди мулоқоти Сарвари кишвар бо варзишгарон дар соҳаи варзиши кишвар як тақони ҷиддӣ ба миён омад. Дар баробари сохташудани иншоотҳои наву замонавӣ силсила ҷоизаю мукофотпулиҳо барои варзиш аз ҷониби Ҳукумати кишвар роҳандозӣ гардид, ки як дилгармие барои варзишгарони тоҷик гардид. Таъсиси Ҷоизаи президентӣ ин иқдоме буд, ки аксар варзишгарони моро дубора вориди тамрингоҳҳо намуд. Онҳо эҳсос намуданд, ки меҳнати онҳо аз ҷониби миллату давлат қадр карда мешавад ва онҳо бо як дилу нияти гарм барои муаррифии миллату давлат дар арсаи ҷаҳон муборизаро идома медиҳанд.

- Рио-де-Жанейро ҷамбасти кариераи варзишиятон мешавад ё муҳорибаро барои олимпиадаи 2020 давом медиҳед?

-Давраи аз ҳама баланди варзишгар, ки имкони зиёд натиҷаи назаррас доданро дорад ин то 30 солаги аст. Шояд ин охирон олимпиадае бошад, ки иштирок мекунам. Баъди олимпиада барои дигар мусобиқаҳои байналмилалӣ муҳорибаро идома медиҳем, вале барои олимпиадаҳои навбатӣ кушиш мекунем, ки паҳлавонони ҷавони тоҷикро тарбия намоем, ки номбардори давлат бошанд.

-Ба мухлисон ва ҳаводорони гӯштини ҷудо чӣ гуфтанӣ ҳастед?

-Пеш аз ҳама барои онҳо тансиҳатӣ мехоҳам. Баъдан ба онҳо гуфтани ҳастам, ки ҳамеша шукронаи тинҷию оромиро кунанд, ҳамин сулҳу субот дар кишвар побарҷо бимонад мо варзишгарон то охирин нафас барои муаррифии миллату давлат мубориза мебарем.

-Ташаккури зиёд барои суҳбат, мо низ дар олимпиадаи Рио-де-Жанейро барои Шумо ва дигар варзишгарони тоҷик мувафақият таманно мекунем.