Дар замони муосир, хоса дар Ғарб аксари ҷавонон дар сисолагӣ оиладор мешаванд ва зиндагии алоҳида ва мустақилро ихтиёр мекунанд. Дар замони қадим ва асрҳои миёна вазъият куллан дигар буд. Нафаре дар синни 10-солагӣ аллакай артишеро роҳбарӣ мекарду дигаре дар 20-солагӣ ҳокими нисфи ҷаҳон мегашт.

Искандари Македонӣ
Шоҳи Македония, лашкаркаш офарандаи як қудрати ҷаҳонӣ ва бунёдгузори ин давлати бузург буд. Ҳанӯз дар замонҳои атиқа Искандар ҳамчун яке аз сарлашкарони бузургтарини таърихӣ машҳур гардид. Дар 20-солагӣ ба сари тахт омад. Тамоми Юнонро тобеи худ намуда, Империяи Форсро ба пуррагӣ зери тасарруф даровард ва ба Ҳиндустон лашкар кашид. Шаҳрҳое, ки Искандари Македонӣ бунёд намудааст, дар замони мо низ аз шаҳрҳои калонтарини як қатор мамлакатҳо маҳсуб меёбанд. Искандар дар 32-солагӣ вафот кард.

Наполеон Бонапарт
Наполеон дар натиҷаи табаддулоти давлатие, ки аз ҷониби ӯ ба вуқуъ пайваст, ба сари ҳокимият омад. Ӯ реҷаи мутааддиро барқарор намуда, қариб тамоми ҳокимияти Фаронсаро зери тасарруф даровард. Он замон ӯ 30 сол дошт.

Карли Бузург
Шоҳи франкҳо, лангобардҳо ва императори Ғарб буд. Карл ҳанӯз ҳангоми зинда буданаш мақоми бузургиро касб намуд. Маҳз тавассути номи ӯ сулолаи Пипинидҳо минбаъд номи сулолаи Каролингҳоро гирифт, ки чанд садсола ҳукмронии Аврупоро бар дӯш дошт. Карл вақти ҳокимиятро ба даст гирифтанаш ҳамагӣ 21-сола буд.

Жанна д,Арк
Ин қаҳрамонзани фаронсавӣ яке аз фармондеҳони қӯшунҳои Фаронса дар сад соли ҷанг буд. Ӯ ба дасти бургундиҳо асир афтод ва онҳо ӯро ба англисҳо доданд, ки аз дасти онҳо бо ҷурми бидъаткорӣ маҳкум карда ва дар оташ сӯзонда шуд. Баъдан сафед карда шуда, муқаддас эълон гардид ва дар калисои католикӣ дар радифи муқаддасот шуморида шуд. Ҳангоми вафот карданаш ӯ ҳамагӣ 19 сол дошт.

Александр Невский
Князи бузург ва лашкаркаши рус буд. Соли 1242 яке аз муҳорибаҳои машҳуртарини Александр бо номи “Муҳорибаи болои ях” ба амал омад, ки дар он артиши муттаҳидаи русҳо қувваи бузурги ордени Ливонский (ритсарҳои олмонӣ)-ро шикаст доданд. Қӯшунҳои олмонӣ ба маркази низоми ҷангии русҳо зарбаи шадид заданд, аммо баъдан аскарони савораи князӣ аз чоноҳҳо (қанотҳо) зарба зада, муҳорибаро хотима бахшиданд. Тибқи солноманависии Новгород русҳо олмониҳоро ба масофаи 7 чақрим дар болои яхи кӯли Чуд думболагирӣ намуданд. Дар он лаҳзаҳо Александр 22-сола буд.

Август Октавиан
Август Октавиан набераи бародари Юлий Сезар буд. Вақте дар 18-солагиаш мефаҳмад, ки Сезар баъди вафоташ ӯро меросхӯри худ намудааст, дарҳол қӯшунро ҷамъ меорад, то ҳуқуқҳояшро эълон намояд. Дар соли 44 пеш аз мелод ӯ бо дастгирии артиши 4-ҳазорнафараи худ ба шаҳри Рим дохил шуда, қотили Сезарро ақиб менишонад ва Марк Антонияро душман эълон мекунад. Август Октавиан дар 19-солагӣ ба ҳайати сената (мақомоти олии идораи давлатии Рим) шомил карда шуда, фармондеҳи артиш таъин гардид. Минбаъд ӯ императори (сипаҳсолори) якуми Рим шуд.

Ганнибал Барка
Лашкаркаши Карфаген, ки ба ҳайси яке аз лашкаркашони машҳур ва ходими давлатии замони қадим шинохта мешуд. Ганнибал дар 9-солагӣ савганд ёд кард, ки душмани ашаддии Рим мешавад ва то лаҳзаи марг ба ин савганди худ содиқ монд. Ӯ дар 26-солагӣ сарфармондеҳи қӯшунҳои Испания таъин гардид. Ҳамон вақт ӯ силсилаюришҳо ва ҳамлаҳои истилогаронаи худро шуруъ намуд. Ҳамагӣ дар муддати ду сол ӯ ба якчанд қабилаҳои он замон зафар намуда, тавонист, ки обрую нуфузи Карфагенро дар тамоми ҳудуди Иберия ва берун аз он баланд бардорад.

Чингизхон
Асосгузор ва шоҳи бузурги империяи Муғулистон, ки қабилаҳои парокандаи муғулҳоро муттаҳид сохт; лашкаркаше, ки ба Чин, Осиёи Миёна, Қафқоз ва Аврупои Шарқӣ ҳуҷумҳои истилогарона анҷом дода буд. Ӯ асосгузори бузургтарин империя дар таърихи башарият дониста шудааст. Ҳатто баъди қариб ҳазор сол низ дар қитъаи Авруосиё номи Чингизхонро ҳамагон дар ёд доранд. Мавриди зикр аст, ки Чингизхон нахустин ғалабаи худро бар қабилаи меркитҳо ҳанӯз дар 20-солагиаш ба даст овард. Меркитҳо аз нахустин қабилаҳое буданд, ки ба империяи Чингизхон шомил гардиданд.

Эрнан Кортес
Истилогари испаниягӣ, ки Мексикаро фатҳ намудаву сохти давлатдории атстекҳо (ҳиндуёни Мексика)-ро несту нобуд сохт. Маҳз бо шарофати ӯ дар Аврупо бори нахуст соли 1520 ҷавҳари ванил ва шоколадро истеъмол намуданд. Кортес ҳанӯз дар синни 25 дар ҳайати экспедитсияи фатҳи Куба зери роҳнамоии Диего де Веласкес иштирок намуд. Дар 34-солагӣ бошад, худаш фотеҳу истилогари машҳур гардида, Мексикаро фатҳ намуд ва давлати қадимаи атстекҳоро ба пуррагӣ торумор кард.

Таҳияи
Шаҳло ЭШОНОВА, “ҶТ”