ҶАВОНОН
Якшанбе 22 Декабр 2024 09:05
Марк Сукерберг аз ҷавонтарин тоҷирони муваффақу кордони сайёра эътироф гардида, таҷрибаи ҳаётии ӯ мавриди таваҷҷуҳи тамоми наслҳои ҷомеаи имрӯза қарор гирифтааст. Ӯ асосгузори шабакаи иҷтимоии калонтарини дунё - «Facebook» мебошад, ки шумораи истифодабарандагони он ба 1,3 миллиард нафар расидааст. Моликияти ӯ имрӯз 50 миллиард доллари амрикоиро ташкил медиҳад.
Чӣ муҳим аст: шавқу рағбат ё истеъдод?
Марк 14 майи соли 1984 дар шаҳри Уайт-Плейнси штати Ню-Йорки ШМА ба дунё омадааст. Волидони ӯ ба техникаву компютер ягон робитае надоштанд. Падараш Эдвард табиб ва модараш Карен равоншинос буда, дар миёни чор нафар ӯ фарзанди дуюми оила ва яккаписар мебошад. Аз солҳои аввали мактабхонӣ ба техникаву технология ва барномасозиҳо мароқ зоҳир менамуд. Дар 10-солагӣ падар ба ӯ компютер тақдим намуду Марк ба таҳияи ҳар гуна бозиҳои компютерӣ машғул мешуд. Дӯстони мактабиаш дар ин корҳо ба ӯ кӯмак менамуданд. Лоиҳаи нахустини ӯ ба шабакаи виртуалӣ кучондани бозии рӯимизии “Риск” буд. Соли 1996 Марки 12-сола барномаи компютериеро бо номи «ZuckNet» таъсис дод, ки тавассути шабакаи маҳдуд аъзои оилаи онҳо бо ҳам муошират менамуданд. Ҳангоми таҳсил дар мактаби миёна бо мақсади рушду такмил додани маҳорати барномасозии худ ҳамзамон дар мактаб-пансиони “Phillips Exeter Academy” таълим гирифта, дар радифи барномасозӣ забони юнониро аз бар намуд. Сипас, лоиҳаҳои бузург, аз қабили “Mikrosoft” ва “America Online” Маркро ба кор даъват намуданд. Аммо ин даъватҳоро напазируфт ва қарор дод, ки касби модарро интихоб менамояд. Ҳуҷҷатҳояшро ба факултаи равоншиносии Донишгоҳи Ҳарвард супорид. Аммо дар давоми таҳсил Марк ҳатто як лаҳза аз шуғли дӯстдоштаи худ дар канор набуд. Ҳамеша худро “қулфшикан”-и асилу ботаҷриба меҳисобад.
Лоиҳаи дуюми Марк “Facemash” буда, дар доираи он донишҷӯён имкон доштанд, ки барои аксҳои беҳтарини муҳассилини Ҳарвард овоз бидиҳанд. Барои таъсиси ин лоиҳа Марк махзани маълумоти донишгоҳро шикаста, қариб буд, ки хориҷ карда шавад. Чун аксари донишҷӯён барои бе иҷозат истифода кардани аксҳояшон изҳори норозигӣ намуданд.
Facebook
Дар ҳамин давра ӯ ба таъсиси шабакаи иҷтимоӣ шуруъ намуд. Марк ин лоиҳаро дар якҷоягӣ бо ҳамсабақонаш Эдуардо Саверин, Дастин Моковитс ва Крис Хюз тарҳрезӣ намуд. Шабакаи “Facebook” дар муддати кутоҳ даҳҳо маротиба нисбат ба “Facemash” маъруфият пайдо кард. Эдуардо, донишҷӯи бразилиягӣ дастгирии молиявии лоиҳаро бар зимма дошт. Вақте соли 2005 Марк Сукерберг хост Эдуардоро аз идораи ин лоиҳа барканор созад, ба моҷарои судӣ гирифтор шуд.
Ба ақидаи аксари одамон, бо сабаби он ки Марк мубталои як навъи иллати чашм бо номи далтонизм мебошад, дар “Facebook” танҳо ранги кабуд истифода мешавад.
Баъди чанд моҳи таъсисёбии “Facebook” Марк дарк намуд, ки барои рушди ин лоиҳа сармояи зиёд лозим аст. Ин буд, ки ӯ таҳсилро тарк намуда, тамоми маблағи барои таҳсил пешбининамудаи волидонро, ки он замон 85 ҳазор долларро ташкил медод, ба ин шабакаи иҷтимоӣ мебахшад. Тобистони соли 2004 Марк ба Пало-Алто кӯчида, лоиҳаи худро ба қайд гузошт ва чун шахси ҳуқуқӣ директори генералии “Facebook” гардид.
Баъдан барояш муяссар гардид, сармоягузорони машҳурро ба лоиҳаи худ ҷалб намояд. Соли 2009 бо тоҷири рус Юрий Милнер шинос шуд ва 26 майи соли 2009 миёни онҳо шартнома ба имзо расид, ки тибқи он ширкати “Digital Sky Technologies” (DST) ба маблағи 200 миллион доллар лифофаҳои саҳмияҳои ширкати “Facebook”-ро дар ҳаҷми 1,96 % харидорӣ намуд. Айни замон ин миллиардери ҷавонтарини ҷаҳон соҳиби 24% саҳмияҳои таъсисдодаи ширкати “Facebook” мебошад.
Соли 2005 Марк Сукерберг фазои “Facebook.com”-ро ба маблағи 200 ҳазор доллар харидорӣ намуд. Он замон шумораи истифодабарандагони шабака 5 миллион нафарро ташкил медод ва он рӯз то рӯз афзоиш ёфта, ҳамин тариқ “Facebook” дар миёни сомонаҳои Амрико аз рӯи маъруфият дар мақоми ҳафтум ҷой гирифт. Ҳатто барои харидории ин шабака ба ӯ маблағи калон пешниҳод гардид. Яқин, ки ӯ инро рад намуд ва шуҳрати он бо суръати рекордӣ боло мерафт.
Миллиардери саховатпеша
Соли 2007 ширкати “Microsoft” “Facebook”-ро 15 миллиард доллар нарх гузошт ва 1,6% саҳмияҳои онро ба маблағи 240 миллион доллар харид. Соли 2008 Марк дар Дублин марказ кушода, соли 2009 доир ба даромади нахустини худ ба таври оммавӣ иттилоъ дод.
Моҳи марти соли 2010 маҷаллаи “Forbes” Марк Сукербергро яке аз сарватмандтарин ҷавонони дунё эълон намуд. Он замон дороии ӯ 4 миллиард доллари амрикоиро ташкил медод. Моҳи сентябр Сукерберг дар ҳамон маҷалла ҷои 29-умро ишғол намуд ва дороияш то ба 6,9 миллиард доллар расида буд. Соли 2010 Марк Сукерберг дар маҷаллаи “Time”соҳиби унвони “Фарди сол” шуд.
Моҳи декабри соли 2010 асосгузори “Facebook” ба ширкати хайриявии “Клятва дарения”, ки аз ҷониби Уоррен Баффет ва Билл Гейтс таъсис дода шуда буд, шомил шуда, ба кори хайру кӯмак ба ниёзмандон оғоз намуд.
Соли 2015 Марк Сукерберг эълом дошт, ки 99%-и саҳмияҳои “Facebook”-ро ба кори хайру савоб, инчунин рушди соҳаҳои маорифу тандурустӣ ва густариши равобити миёни одамон мебахшад. Ҳамин сол “Facebook” аз рӯи миқдори ширкаткунандагони сомонаҳо дар ҷаҳон дар ҷои дуюм, Марк бошад, ҷавонтарин сарватманди дунё ҳисобида шуд. Ин дар ҳолест, ки музди моҳонааш ҳамагӣ 1 долларро ташкил медиҳад. Симои зоҳириаш низ одиву хоксорона буда, бекарру фар либос мепӯшад. Ҳамчунин, Марк дар миёни тоҷирони муваффақи то 40-сола бонуфузтарин эътироф гардид.
Тибқи иттилои маҷаллаи “Forbes”моликияти Сукерберг дар моҳи феврали соли 2016 50 миллиард доларро ташкил дод. Яъне ӯ дар ин ҷода нисбат ба асосгузорони “Google” Сергей Брин ва Ларри Пейҷ, инчунин роҳбари ширкати “Амазон” Ҷефф Безос, ки моликияташон ба 49 миллиард доллар мерасад, пешгомтар аст.
Нақшаҳои миллиардери ҷавони сайёра дар соли 2017
Тавре нашрияи “Cristian Science Monitor” иттилоъ додааст, асосгузори “Facebook”, миллиардери ҷавон Марк Сукерберг ният дорад, ки имсол ба тамоми штатҳои ШМА сафар намуда, бо мақсади шиносоии бештар аз вазъи рӯзгори ҳамватанон бо онҳо суҳбату мулоқот доир намояд. Муаллифон менависанд, ки асосгузори ин шабакаи машҳуртарини дунё ҳамасола дар назди худ мақсад мегузорад, ки барои васеъ гардондани доираи ҷаҳонбинӣ ва сайқали донишу маҳорати худ амали судмандеро анҷом медиҳад.
Ба ақидаи Марк таззоду мухолифат дар ҷомеаи имрӯза тамоми аҳолии сайёраро ба таҳлука андохтааст ва башарият лаҳзаҳои душвору мураккаби таърихро аз сар мегузаронад. “Аз ин рӯ, қоидаҳои бозиҳоро тарзе бояд иваз намуд, ки онҳо барои ҳама созгору мувофиқ бошанд”, – мегӯяд ӯ.
Шаҳло ЭШОНОВА,"ҶТ"
Чӣ муҳим аст: шавқу рағбат ё истеъдод?
Марк 14 майи соли 1984 дар шаҳри Уайт-Плейнси штати Ню-Йорки ШМА ба дунё омадааст. Волидони ӯ ба техникаву компютер ягон робитае надоштанд. Падараш Эдвард табиб ва модараш Карен равоншинос буда, дар миёни чор нафар ӯ фарзанди дуюми оила ва яккаписар мебошад. Аз солҳои аввали мактабхонӣ ба техникаву технология ва барномасозиҳо мароқ зоҳир менамуд. Дар 10-солагӣ падар ба ӯ компютер тақдим намуду Марк ба таҳияи ҳар гуна бозиҳои компютерӣ машғул мешуд. Дӯстони мактабиаш дар ин корҳо ба ӯ кӯмак менамуданд. Лоиҳаи нахустини ӯ ба шабакаи виртуалӣ кучондани бозии рӯимизии “Риск” буд. Соли 1996 Марки 12-сола барномаи компютериеро бо номи «ZuckNet» таъсис дод, ки тавассути шабакаи маҳдуд аъзои оилаи онҳо бо ҳам муошират менамуданд. Ҳангоми таҳсил дар мактаби миёна бо мақсади рушду такмил додани маҳорати барномасозии худ ҳамзамон дар мактаб-пансиони “Phillips Exeter Academy” таълим гирифта, дар радифи барномасозӣ забони юнониро аз бар намуд. Сипас, лоиҳаҳои бузург, аз қабили “Mikrosoft” ва “America Online” Маркро ба кор даъват намуданд. Аммо ин даъватҳоро напазируфт ва қарор дод, ки касби модарро интихоб менамояд. Ҳуҷҷатҳояшро ба факултаи равоншиносии Донишгоҳи Ҳарвард супорид. Аммо дар давоми таҳсил Марк ҳатто як лаҳза аз шуғли дӯстдоштаи худ дар канор набуд. Ҳамеша худро “қулфшикан”-и асилу ботаҷриба меҳисобад.
Лоиҳаи дуюми Марк “Facemash” буда, дар доираи он донишҷӯён имкон доштанд, ки барои аксҳои беҳтарини муҳассилини Ҳарвард овоз бидиҳанд. Барои таъсиси ин лоиҳа Марк махзани маълумоти донишгоҳро шикаста, қариб буд, ки хориҷ карда шавад. Чун аксари донишҷӯён барои бе иҷозат истифода кардани аксҳояшон изҳори норозигӣ намуданд.
Дар ҳамин давра ӯ ба таъсиси шабакаи иҷтимоӣ шуруъ намуд. Марк ин лоиҳаро дар якҷоягӣ бо ҳамсабақонаш Эдуардо Саверин, Дастин Моковитс ва Крис Хюз тарҳрезӣ намуд. Шабакаи “Facebook” дар муддати кутоҳ даҳҳо маротиба нисбат ба “Facemash” маъруфият пайдо кард. Эдуардо, донишҷӯи бразилиягӣ дастгирии молиявии лоиҳаро бар зимма дошт. Вақте соли 2005 Марк Сукерберг хост Эдуардоро аз идораи ин лоиҳа барканор созад, ба моҷарои судӣ гирифтор шуд.
Ба ақидаи аксари одамон, бо сабаби он ки Марк мубталои як навъи иллати чашм бо номи далтонизм мебошад, дар “Facebook” танҳо ранги кабуд истифода мешавад.
Баъди чанд моҳи таъсисёбии “Facebook” Марк дарк намуд, ки барои рушди ин лоиҳа сармояи зиёд лозим аст. Ин буд, ки ӯ таҳсилро тарк намуда, тамоми маблағи барои таҳсил пешбининамудаи волидонро, ки он замон 85 ҳазор долларро ташкил медод, ба ин шабакаи иҷтимоӣ мебахшад. Тобистони соли 2004 Марк ба Пало-Алто кӯчида, лоиҳаи худро ба қайд гузошт ва чун шахси ҳуқуқӣ директори генералии “Facebook” гардид.
Баъдан барояш муяссар гардид, сармоягузорони машҳурро ба лоиҳаи худ ҷалб намояд. Соли 2009 бо тоҷири рус Юрий Милнер шинос шуд ва 26 майи соли 2009 миёни онҳо шартнома ба имзо расид, ки тибқи он ширкати “Digital Sky Technologies” (DST) ба маблағи 200 миллион доллар лифофаҳои саҳмияҳои ширкати “Facebook”-ро дар ҳаҷми 1,96 % харидорӣ намуд. Айни замон ин миллиардери ҷавонтарини ҷаҳон соҳиби 24% саҳмияҳои таъсисдодаи ширкати “Facebook” мебошад.
Соли 2005 Марк Сукерберг фазои “Facebook.com”-ро ба маблағи 200 ҳазор доллар харидорӣ намуд. Он замон шумораи истифодабарандагони шабака 5 миллион нафарро ташкил медод ва он рӯз то рӯз афзоиш ёфта, ҳамин тариқ “Facebook” дар миёни сомонаҳои Амрико аз рӯи маъруфият дар мақоми ҳафтум ҷой гирифт. Ҳатто барои харидории ин шабака ба ӯ маблағи калон пешниҳод гардид. Яқин, ки ӯ инро рад намуд ва шуҳрати он бо суръати рекордӣ боло мерафт.
Миллиардери саховатпеша
Соли 2007 ширкати “Microsoft” “Facebook”-ро 15 миллиард доллар нарх гузошт ва 1,6% саҳмияҳои онро ба маблағи 240 миллион доллар харид. Соли 2008 Марк дар Дублин марказ кушода, соли 2009 доир ба даромади нахустини худ ба таври оммавӣ иттилоъ дод.
Моҳи марти соли 2010 маҷаллаи “Forbes” Марк Сукербергро яке аз сарватмандтарин ҷавонони дунё эълон намуд. Он замон дороии ӯ 4 миллиард доллари амрикоиро ташкил медод. Моҳи сентябр Сукерберг дар ҳамон маҷалла ҷои 29-умро ишғол намуд ва дороияш то ба 6,9 миллиард доллар расида буд. Соли 2010 Марк Сукерберг дар маҷаллаи “Time”соҳиби унвони “Фарди сол” шуд.
Моҳи декабри соли 2010 асосгузори “Facebook” ба ширкати хайриявии “Клятва дарения”, ки аз ҷониби Уоррен Баффет ва Билл Гейтс таъсис дода шуда буд, шомил шуда, ба кори хайру кӯмак ба ниёзмандон оғоз намуд.
Соли 2015 Марк Сукерберг эълом дошт, ки 99%-и саҳмияҳои “Facebook”-ро ба кори хайру савоб, инчунин рушди соҳаҳои маорифу тандурустӣ ва густариши равобити миёни одамон мебахшад. Ҳамин сол “Facebook” аз рӯи миқдори ширкаткунандагони сомонаҳо дар ҷаҳон дар ҷои дуюм, Марк бошад, ҷавонтарин сарватманди дунё ҳисобида шуд. Ин дар ҳолест, ки музди моҳонааш ҳамагӣ 1 долларро ташкил медиҳад. Симои зоҳириаш низ одиву хоксорона буда, бекарру фар либос мепӯшад. Ҳамчунин, Марк дар миёни тоҷирони муваффақи то 40-сола бонуфузтарин эътироф гардид.
Тибқи иттилои маҷаллаи “Forbes”моликияти Сукерберг дар моҳи феврали соли 2016 50 миллиард доларро ташкил дод. Яъне ӯ дар ин ҷода нисбат ба асосгузорони “Google” Сергей Брин ва Ларри Пейҷ, инчунин роҳбари ширкати “Амазон” Ҷефф Безос, ки моликияташон ба 49 миллиард доллар мерасад, пешгомтар аст.
Нақшаҳои миллиардери ҷавони сайёра дар соли 2017
Тавре нашрияи “Cristian Science Monitor” иттилоъ додааст, асосгузори “Facebook”, миллиардери ҷавон Марк Сукерберг ният дорад, ки имсол ба тамоми штатҳои ШМА сафар намуда, бо мақсади шиносоии бештар аз вазъи рӯзгори ҳамватанон бо онҳо суҳбату мулоқот доир намояд. Муаллифон менависанд, ки асосгузори ин шабакаи машҳуртарини дунё ҳамасола дар назди худ мақсад мегузорад, ки барои васеъ гардондани доираи ҷаҳонбинӣ ва сайқали донишу маҳорати худ амали судмандеро анҷом медиҳад.
Ба ақидаи Марк таззоду мухолифат дар ҷомеаи имрӯза тамоми аҳолии сайёраро ба таҳлука андохтааст ва башарият лаҳзаҳои душвору мураккаби таърихро аз сар мегузаронад. “Аз ин рӯ, қоидаҳои бозиҳоро тарзе бояд иваз намуд, ки онҳо барои ҳама созгору мувофиқ бошанд”, – мегӯяд ӯ.
Шаҳло ЭШОНОВА,"ҶТ"
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед