ВАРЗИШ
Шанбе 27 Апрел 2024 05:23
Дар баробари дигар муқаддасоти нуфӯзофари миллӣ варзиш ягона воситаест, ки бо қувваи бозу ва эҳсоси табиии инсонӣ давлат ва миллатро дар арсаи ҷаҳонӣ муаррифӣ менамояд. Дар шароити имрӯза варзиш риштаҳои гуногуни касбию оммавӣ ва олимпию ғайриолимпӣ дорад, ки мувофиқан самт ва шаклҳои фаъолияти худро муайян месозад. Аммо ришта ва ё раванди маъмул ва пурталоши варзиш намудест, ки давлатро на танҳо аз рӯи ишғоли ҷойи намоён тавассути мусобиқаҳо муаррифӣ менамояд, балки аз умқи таърих, тамаддун ва фарҳанги миллӣ ташаккул ёфта, ҳамрадифи номи миллат аст.
Чуноне ки Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иброз менамоянд: “Дар баробари вусъат ёфтани намудҳои гуногуни варзиши ҷаҳонӣ дар кишвар аксари намудҳои варзиши миллӣ ҳам ҷоннок мегарданд, ки мо инро ҳангоми баргузории ҷашнҳои миллӣ ва санаҳои муҳими таърихӣ мушоҳида менамоем”. Яъне, агар намуди муқаррарии варзиш миллат ва давлатро танҳо ҳангоми ва ё дар ҷараёни мусобиқа бо назардошти ишғол намудани ҷойи намоён муаррифӣ намояд, пас варзиши миллӣ муаррифгари до¬имии миллат ва давлат мебошад. Мисол, гӯштини ҷудо новобаста аз ишитироки намоядаи Ҷопон дар ҳар мусобиқа ва умуман дар ҳаёту фаъолияти ҳаррӯзаи варзишгар Ҷопонро ҳамчун тавлидкунандаи ҳамин намуди варзиш муаррифӣ менамояд.
Дар ҳамин асно, пас аз соҳибистиқлол гардидани Тоҷикистон маҳз бо ҳидояту дастурҳои ғамхорона ва дурнамои Президенти ҷумҳурӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба миллати тоҷик муяссар гардид, ки фарҳанги ниёкони худро дубора эҳё намояд. Нақши Пешвои миллат барои баланд бардоштани мавқеъ ва мақоми варзиш, аз ҷумла, намудҳои варзиши миллӣ бахусус, гӯштини миллӣ, ки таърихи чандинасра дорад, басо назаррас ба ҳисоб меравад.
Ҷиҳати баланд бардоштани мақоми ин намуди варзиш соли 1993 бори нахуст чемпионати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи намуди гӯштини миллӣ доир гардид, ки ба ҳукми анъана даромада, ҳар сол доир мешавад. Соли 1997 барои қадрдонӣ намудани заҳматҳои мураббиёни соҳаи гӯштини миллӣ иловапулӣ барои натиҷаҳои баланди варзишӣ дар мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ пешбинӣ гардид, ки таваҷҷуҳ ва меҳрубонии бевоситаи Пешвои миллатро ба намудҳои варзиши миллӣ инъикос менамояд.
Иштироки бевоситаи Пешвои миллат дар мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ, аз ҷумла гӯштини миллӣ, ки бештар бахшида ба санаҳои таърихӣ баргузор мегарданд, аз мавқеи хосаашон ба намудҳои варзиши миллӣ посух медиҳад.
Гӯштини миллӣ хоси миллати тоҷик буда, аз асрҳои пеш чи тавре аз “Шоҳнома”-и безаволи А. Фирдавсӣ маълум мегардад, - дар арсаи ҷаҳонӣ роиҷ мебошад. Манбаи дигари инъикоскунан¬даи ин далели таърихӣ Иди байналмилалии Наврӯз мебошад, ки ҳазорсолаҳо муқаддам то имрӯз дар саросари ҷаҳон таҷлил карда мешавад. Яке аз арзишҳои муҳим, маросими маъмул ва ҷолиби ин ҷашнвора баргузории мусобиқаҳои гуногуни варзишӣ, аз ҷумла гӯштин мебошад. Бо ҳамин мақсад, яъне эҳтиром гузоштан ва эҳё кардани арзишҳои фарҳангию варзишии миллӣ бо ташаб-буси як қатор давлатҳо, аз ҷумла Тоҷикистон Наврӯз ба ҷашни байналмилалӣ табдил ёфт. Ин шароит агар аз як тараф имкон диҳад, ки арзишҳои фарҳанги миллӣ дар арсаи ҷаҳонӣ муаррифӣ карда шаванд, аз тарафи дигар имконияти муносибест дар роҳи эҳё намудан ва равнақ додани намудҳои варзиши миллӣ, ба мо¬нанди гӯштини миллӣ, бандкашӣ, бузкашӣ, дастхобонӣ, аспдавонӣ ва ғайра.
Имрӯз дар ҷумҳурӣ дар самти оммавигардонии варзишҳои миллӣ тадбирҳои муайян амалӣ шуда истодаанд. Аз ҷумла 326 маҳфили гӯштини миллӣ бо фарогирии 3943 нафар амал мена¬моянд. Дар вилояти Хатлон шумораи маҳфилҳои гӯштини миллӣ ба 145 расидааст, ки дар он 1764 нафар наварсону ҷавонон нозукиҳои ин намуди варзишро меомӯзанд. Рушди ин риштаи варзиш дар ВМКБ бо 37 гурӯҳи гӯштини миллӣ ва 429 варзишгар таъмин шудааст. Дар вилояти Суғд ҷиҳати таҳкими гӯштини миллӣ 51 гурӯҳ таъсис ёфтааст, ки дар он 608 наврасу ҷавон ба тамрин машғул мебошанд. Ҷиҳати рушди гӯштини миллӣ дар шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ 80 гурӯҳ таъсис гардидаанд, ки дар онҳо 1012 наврасу ҷавон ҳар рӯз машқ мекунанд. Дар шаҳри Душанбе бошад, 13 гурӯҳ 130 нафарро фаро гирифтааст.
Ин ҳама рақамҳо бори дигар собит месозанд, ки воқеан Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон парастор ва эҳёгари варзиш, аз ҷумла гӯштини миллӣ мебошанд ва дар пайи боз кардани дари толорҳои нав ба рӯи варзишгарон заҳмат мекашанд.
Зубайдулло МАҲМАДУЛЛОЕВ,
мудири Бахши таҳлилу иттилооти Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ
Чуноне ки Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иброз менамоянд: “Дар баробари вусъат ёфтани намудҳои гуногуни варзиши ҷаҳонӣ дар кишвар аксари намудҳои варзиши миллӣ ҳам ҷоннок мегарданд, ки мо инро ҳангоми баргузории ҷашнҳои миллӣ ва санаҳои муҳими таърихӣ мушоҳида менамоем”. Яъне, агар намуди муқаррарии варзиш миллат ва давлатро танҳо ҳангоми ва ё дар ҷараёни мусобиқа бо назардошти ишғол намудани ҷойи намоён муаррифӣ намояд, пас варзиши миллӣ муаррифгари до¬имии миллат ва давлат мебошад. Мисол, гӯштини ҷудо новобаста аз ишитироки намоядаи Ҷопон дар ҳар мусобиқа ва умуман дар ҳаёту фаъолияти ҳаррӯзаи варзишгар Ҷопонро ҳамчун тавлидкунандаи ҳамин намуди варзиш муаррифӣ менамояд.
Дар ҳамин асно, пас аз соҳибистиқлол гардидани Тоҷикистон маҳз бо ҳидояту дастурҳои ғамхорона ва дурнамои Президенти ҷумҳурӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба миллати тоҷик муяссар гардид, ки фарҳанги ниёкони худро дубора эҳё намояд. Нақши Пешвои миллат барои баланд бардоштани мавқеъ ва мақоми варзиш, аз ҷумла, намудҳои варзиши миллӣ бахусус, гӯштини миллӣ, ки таърихи чандинасра дорад, басо назаррас ба ҳисоб меравад.
Ҷиҳати баланд бардоштани мақоми ин намуди варзиш соли 1993 бори нахуст чемпионати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи намуди гӯштини миллӣ доир гардид, ки ба ҳукми анъана даромада, ҳар сол доир мешавад. Соли 1997 барои қадрдонӣ намудани заҳматҳои мураббиёни соҳаи гӯштини миллӣ иловапулӣ барои натиҷаҳои баланди варзишӣ дар мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ пешбинӣ гардид, ки таваҷҷуҳ ва меҳрубонии бевоситаи Пешвои миллатро ба намудҳои варзиши миллӣ инъикос менамояд.
Иштироки бевоситаи Пешвои миллат дар мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ, аз ҷумла гӯштини миллӣ, ки бештар бахшида ба санаҳои таърихӣ баргузор мегарданд, аз мавқеи хосаашон ба намудҳои варзиши миллӣ посух медиҳад.
Гӯштини миллӣ хоси миллати тоҷик буда, аз асрҳои пеш чи тавре аз “Шоҳнома”-и безаволи А. Фирдавсӣ маълум мегардад, - дар арсаи ҷаҳонӣ роиҷ мебошад. Манбаи дигари инъикоскунан¬даи ин далели таърихӣ Иди байналмилалии Наврӯз мебошад, ки ҳазорсолаҳо муқаддам то имрӯз дар саросари ҷаҳон таҷлил карда мешавад. Яке аз арзишҳои муҳим, маросими маъмул ва ҷолиби ин ҷашнвора баргузории мусобиқаҳои гуногуни варзишӣ, аз ҷумла гӯштин мебошад. Бо ҳамин мақсад, яъне эҳтиром гузоштан ва эҳё кардани арзишҳои фарҳангию варзишии миллӣ бо ташаб-буси як қатор давлатҳо, аз ҷумла Тоҷикистон Наврӯз ба ҷашни байналмилалӣ табдил ёфт. Ин шароит агар аз як тараф имкон диҳад, ки арзишҳои фарҳанги миллӣ дар арсаи ҷаҳонӣ муаррифӣ карда шаванд, аз тарафи дигар имконияти муносибест дар роҳи эҳё намудан ва равнақ додани намудҳои варзиши миллӣ, ба мо¬нанди гӯштини миллӣ, бандкашӣ, бузкашӣ, дастхобонӣ, аспдавонӣ ва ғайра.
Имрӯз дар ҷумҳурӣ дар самти оммавигардонии варзишҳои миллӣ тадбирҳои муайян амалӣ шуда истодаанд. Аз ҷумла 326 маҳфили гӯштини миллӣ бо фарогирии 3943 нафар амал мена¬моянд. Дар вилояти Хатлон шумораи маҳфилҳои гӯштини миллӣ ба 145 расидааст, ки дар он 1764 нафар наварсону ҷавонон нозукиҳои ин намуди варзишро меомӯзанд. Рушди ин риштаи варзиш дар ВМКБ бо 37 гурӯҳи гӯштини миллӣ ва 429 варзишгар таъмин шудааст. Дар вилояти Суғд ҷиҳати таҳкими гӯштини миллӣ 51 гурӯҳ таъсис ёфтааст, ки дар он 608 наврасу ҷавон ба тамрин машғул мебошанд. Ҷиҳати рушди гӯштини миллӣ дар шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ 80 гурӯҳ таъсис гардидаанд, ки дар онҳо 1012 наврасу ҷавон ҳар рӯз машқ мекунанд. Дар шаҳри Душанбе бошад, 13 гурӯҳ 130 нафарро фаро гирифтааст.
Ин ҳама рақамҳо бори дигар собит месозанд, ки воқеан Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон парастор ва эҳёгари варзиш, аз ҷумла гӯштини миллӣ мебошанд ва дар пайи боз кардани дари толорҳои нав ба рӯи варзишгарон заҳмат мекашанд.
Зубайдулло МАҲМАДУЛЛОЕВ,
мудири Бахши таҳлилу иттилооти Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед