Гулназар Келдӣ 20 сентябри соли 1945 ба дунё омадааст. Баъди хатми факултети забон ва адабиёти Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар соли 1966 фаъолияти кориро аз нашрияи “Комсомоли Тоҷикистон” (“Ҷавонони Тоҷикистон”) оғоз менамояд ва сипас дар маҷаллаи “Садои Шарқ” идома медиҳад. Солҳои 1975-1977 ба ҳайси тарҷумон дар Афғонистон хидмат мекунад. Аз соли 1991 дар ҳафтаномаи “Адабиёт ва санъат" ба ҳайси сармуҳаррир ба фаъолият мепардозад.

Шеъргӯиро дар мактаби миёна оғоз карда, соли 1969 нахустин маҷмӯаи ашъораш бо номи “Расми сарбозӣ” нашр шудааст. Гулназар Келдӣ аз ҷумлаи саршиностарин шоирони Тоҷикистон аст. Ашъори ӯ дар Русия, Эрон ва Афғонистон ҳам ба табъ расидааст. Гулназар Келдӣ ба мукофот ва ҷоизаҳои зиёди давлатӣ қадрдонӣ гардидааст. Аз ҷумла, Ҷоизаи Комсомоли Тоҷикистон (1985), Ҷоизаи ба номи М. Турсунзода (1991), Ҷоизаи давлатии Тоҷикистон ба номи Абуабдуллоҳ Рӯдакӣ (1994), Шоири халқии Тоҷикистон (1995).
Бо қарори Палатаи Аврупо аз 17 майи соли 2016 Шоири халқии Тоҷикистон Гулназар Келдӣ бо дипломи «Diploma di Merito» ва медали Аврупо қадрдонӣ шудааст.
Муаллифи матни Суруди миллии Тоҷикистон мебошад.

- Чӣ чиз боис гардид, ки Шумо роҳи эҷодро пайгирӣ намудед?
- Ман аз овони хӯрдӣ ба эҷоду эҷодкорӣ ва навиштани шеър оғоз кардаам. Вақте дар синфи 4 таҳсил мекардам, муаллими ҷавоне бо ҷӯшу хурӯш ва шавқи беандоза дарс мегузашт. Дар миёни мактаббачагон овозае паҳн гашт, ки гӯё муаллими ҷавони мо ба шоирӣ майл дорад. Ман ва як ду ҳамсабақи кунҷковам тасмим гирифтем, ки дафтарҳои муаллимро аз назар гузаронем ва пас аз дарс дар танаффус дафтарҳои муаллимро тагурӯ намуда, бовар ҳосил кардем, ки дар воқеъ муаллими мо ба эҷоди шеър майл доштааст. Тасмим гирифтем, ки муаллимро имтиҳон кунем. Ҳамроҳи як рафиқам яке аз сурудаҳои Барно Исҳоқоваро аз тариқи патифон гӯш намуда, китобат намудем ва ҳангоми дарс ман ба муаллим пешниҳод намудам, ки ман шеър менависам ва ин шеъри навиштаи ман аст. Муаллим аз “шеъри ман” бисёр завқ бурда, офаринам хонд ва илова намуд, ки барои чунин шеъри хуб навиштан бояд Ҳилолӣ бошӣ. Ростӣ, бисёр шарм кардам ва муаллим бошад ин амали маро ҳамчун кори андаке қабул намуд ва сарзаниш ҳам накард. Аз ҳамон овон бо ҳамон муаллимам, ки исми шарифашон Қутбӣ Киром аст, робита барқарор кардам ва нахустин шеъри ман ҳамон сол аз тариқи газетаи ноҳиявӣ нашр шуд, ки чунин буд:

Агар плон шавад буд
Он гаҳ аз сотсиализм
Бо қадамҳои калон
Равем ба коммунизм

Ягона чизе, ки таъсиргузор буд бар ман, аввал илҳоми шоирӣ ва баъдан робитаи ман бо ҳамин устодам мебошад.

- Ба як нафар инсон эҷодкор будан мушкил нест, чун эҷодкорӣ хоси офаридгор аст?

- Эҷодкор будан мушкил аст. Ин як чизи худодод аст, ки дар натиҷаи пажӯҳишу хониш ва донишандӯзӣ такмил меёбад, вале ба вуҷуд намеояд. Агар нафаре гӯяд, ки ман вазну қофия ва илми арӯзро ёд мегираму шоир мешавам, албатта навиштан мегирад, вале дар навишатаҳои он гуна нафарҳо назмро дидан мумкин, аммо шеърро на. Мутаассифона, дар адабиёти классик ва имрӯзаи мо низ чунин нафарон вомехӯранд, ки “шеър” эҷод мекунанд, аммо шеъри онҳо аз худи онҳо дида пештар “мемирад”. Устод Эраҷ Мирзо бисёр хуб қайд мекунад, ки:

На маонӣ на баён мехоҳад,
Шоирӣ табъи равон мехоҳад.

Барои эҷодкор будан заҳмати бисёр лозим, аммо дар баробари ин як оташаки худодод ҳам лозим, то эҷодкорро ба қуллаи мақсуд бирасонад. Ман фикр мекунам бидуни ин ҳеҷ эҷодкоре наметавонад муваффақ гардад.

- Чун перомуни назм ва шеър суҳбат кардед, мегуфтед, ки инҳо аз ҳам чӣ тафовут доранд?

- Миёни назм ва шеър дар гузашта фарқ набуд. Ин чиз дар асри ХХ дар Эрон ба миён омад. Фарқ дар ин аст, ки ҳар сухане, ки дорои вазну қофия бошад, назм аст, аммо шеър бояд эҳсосу таровату навгониҳоро доро бошад. Шеър эҳсос аст, аммо назм фақат суханест дорои низом.

- Шеър ё эҷодро фарзанди эҷодкор унвон мекунанд, шеъри Шумо, ки Суруди миллии давлате гаштаасту аз минбарҳои баланд садо медиҳад, чӣ эҳсосе Шуморо фаро мегирад?
- Суруди миллӣ моли миллат аст. Ман ҳамчун як шаҳрванди Тоҷикистон ба Суруди миллӣ эҳтиром мегузорам ва ҳангоми суруда шудани он эҳсосе, ки ҳар сокини ин диёр дорад, ман низ ҳамон эҳсосро мекунам. Ман инро ба миллат бахшидаам. Суруди миллӣ наметавонад моли як нафар эҷодкор бошад.

- Чӣ чиз метавонад эҷодкорро маҳв кунад? Марги эҷодкор чист?

- Устод Лоиқ дар ин маврид чунин мегӯяд: “То зи худ норозиям, аз худ пушаймон нестам.”
Яъне эҷодкор ҳамон вақт маҳв мегардад ва мемирад, ки аз худ ризо бошад. Ҳар гоҳе, ки эҷодкоре ба қуллаҳои эҷодӣ расидани худро эҳсос кунад, аллакай ӯ маҳв гаштааст.

- Нигоҳи ҷавонони имрӯза ба шеър чӣ гуна аст?

- Ҷавонони имрӯза ба шеъру шоирӣ таваҷҷуҳ доранд, аммо дар эҷод ва интихоби шеъри хуб бисёр камаҳамиятанд. Агар ба сарояндаҳо назар кунем, онҳо бо оҳангҳои дилчасп ва овози маҳин суруд мехонанд, аммо дар интихоби шеър ғалат менамоянд. Шеъри онҳо ё мазмуни баланд надорад ё умуман бидуни маъние навишта шудааст, ки завқи дигар ҳаводорони адабиётро поин мебарад. Тарбия кардани завқи мардум вазифаи бисёр муҳими адибон ва он нафароне мебошад, ки эҷодиёти дигаронро интишор мекунанд.

- Барои эҷодкори воқеӣ шудан чӣ бояд кард?

- Барои эҷодкори хуб шудан пеш аз ҳама лозим аст, ки мутолиаи бештар дошта бошем ва адабиёти хубро аз бад фарқ карда тавонем. Имрӯз рӯзномаву маҷалла ва нашриёти мо даста-даста шеърҳову китобҳои шеъриро рӯи чоп меоранд, ки наметавон ҳамаи онҳоро шеъри хуб номид. Вақте, ки эҷодкори ҷавон ҳангоми мутолиа навиштаи хубро аз бад фарқ карда тавонист, пас месазад аз ӯ дар оянда умедвор шавем.

Хуршед ХОВАРӢ, "ҶТ"